Zasłonak olszowy

Zasłonak olszowy, zasłonak olchowy (Cortinarius helvelloides (Bull.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Zasłonak olszowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak olszowy
Nazwa systematyczna
Cortinarius helvelloides (Bull.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 297 (1838) [1836-1838]

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1791 r. Jean Baptiste François Pierre Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus helvelloides. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Elias Fries w 1838 r.^[1]

Synonimy^[2]:

• Agaricus gentilis e helvelloides Fr. 1821
• Agaricus helvelloides Bull. 1791
• Cortinarius helvelloides (Bull.) Fr.1838 var. helvelloides
• Cortinarius helvelloides var. islandica P. Larsen 1931
• Hydrocybe helvelloides (Fr.) M.M. Moser 1953

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1999 r., Andrzej Nespiak w 1981 r. opisywał ten gatunek jako zasłonak olchowy^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 0,5–3 cm, początkowo stożkowaty lub dzwonkowaty, potem płaskowypukły, zazwyczaj z tępym garbem. Powierzchnia matowa, promieniście włókienkowata. Jest silnie higrofaniczny; w stanie suchym jest ochrowy lub oliwkowoochrowy, w stanie wilgotnym ma barwę od czerwonobrązowej do brązowej. Brzeg połączony z trzonem żółtobrązową zasnówką, jej resztki utrzymują się przez dłuższy czas^[4].

Blaszki

Szeroko przyrośnięte, rzadkie, u młodych owocników fioletowe z jaśniejszymi ostrzami, u starszych rdzawobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 2–8 cm, grubość 2–5 mm, cylindryczny, sprężysty, czasami skręcony. Powierzchnia fioletowawa, oliwkowa lub rdzawobrunatna, silnie włókienkowata^[4].

Miąższ grzyba

Cienki, żółtobrązowy, w górnej części trzonu u młodych okazów fioletowy, bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Zarodniki

Eliptyczne, 8–10 × 5–6,5 μm, brodawkowane. Wysyp zarodników rdzawy^[4].

Występowanie i siedlisko

Najliczniejsze stanowiska tego gatunku podano w Europie. Występuje tutaj od Francji, poprzez Anglię i Islandię po około 69°szerokości geograficznej na Półwyspie Skandynawskim. Brak informacji o jego występowaniu w południowej i południowo-wschodniej części Europy^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 8 stanowisk^[3]. Aktualne stanowiska w Polsce podaje internetowy atlas grzybów^[6].

Grzyb mikoryzowy^[3]. Rośnie w grupkach w wilgotnych siedliskach i torfowiskach, wyłącznie pod olszynami. Od sierpnia do października^[4].