Zasłonak złoty

Zasłonak złoty (Cortinarius elegantissimus Rob. Henry) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Zasłonak złoty

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak złoty
Nazwa systematyczna
Cortinarius elegantissimus Rob. Henry Docums Mycol. 20(no. 77): 69 (1989)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Zdiagnozował go Rob Henry w 1989 r. bazując na opublikowanym przez Eliasa Friesa gatunku Cortinarius elegantior (Fr.) Fr.^[1] Synonimy^[2]:

• Agaricus auroturbinatus Secr. 1833
• Cortinarius aurantioturbinatus Secr. ex J.E. Lange 1939
• Cortinarius elegantissimus Rob. Henry 1943
• Cortinarius elegantissimus f. volvaceus M.M. Moser 1952
• Phlegmacium aureoturbinatum Secr. ex M.M. Moser 1960
• Phlegmacium elegantissimum M.M. Moser 1953

Polską nazwę nadał Andrzej Nespiak w 1975 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 6–10 cm, początkowo półkulisty, potem łukowaty, w końcu płasko rozpostarty i płytko wgłębiony, podczas wilgotnej pogody śliski i błyszczący. Powierzchnia intensywnie żółta z oliwkowym odcieniem, na środku pomarańczowoczerwona, i są na niej brązowawe plamy i promieniście ułożone brązowe włókienka. W młodych owocnikach kapelusz wraz z trzonem otoczony jest białawą zasnówką^[4].

Blaszki

Szeroko przyrośnięte, wąskie, początkowo żółte z oliwkowym odcieniem, potem brązowe z oliwkowym odcieniem^[4].

Trzon

Wysokość 6–10 cm, grubość 1,3–2 cm, walcowaty, pełny, u podstawy z szeroką bulwą osiągającą średnicę do 3,5 cm. Powierzchnia siarkowożółta pokryta podłużnie włókienkami zasnówki, początkowo zielonożółtymi, potem od zarodników zmieniającymi barwę na pomarańczowobrązową^[4].

Miąższ

Białożółtawy, w smaku łagodny, o zapachu suszonego kopru lub pieczywa^[4].

Reakcje chemiczne

NaOH przebarwia skórkę kapelusza i miąższ na czerwonobrązowo, płyn Lugola na rdzawobrązowo^[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki cytrynkowate, brązowe, grubo brodawkowane, silnie dekstrynoidalne, 12,5–15,5 × 8,0–9,5 μm. Cheilocystyd brak^[5].

Występowanie i siedlisko

Podano wiele stanowisk Cortinarius elegantissimus w Europie oraz jedno w Kanadzie^[6]. W Polsce jego stanowiska podał Andrzej Nespiak w 1973 r. w Pieninach, Władysław Wojewoda w 1974 r. (jako C. auroturbinatus) w Ojcowskim Parku Narodowym^[3] i Tomasz Ślusarczyk w 2011 r. nad brzegiem Jeziora Łagowskiego^[5]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów (jedno w 2021 r.). Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach mieszanych i iglastych^[7].