Zych ze Zgorzelic

Zych ze Zgorzelic – fikcyjna postać z powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza (1887–1900); rycerz.

Zych ze Zgorzelic

Postać z Krzyżaków
Twórca	Henryk Sienkiewicz
Wystąpienia	Krzyżacy (powieść), Krzyżacy (film)
Grany przez	Stanisław Winczewski
Dane biograficzne
Data urodzenia	XIV wiek

Życiorys

Był ojcem Jagienki, sąsiadem Maćka i Zbyszka. Po śmierci żony samotnie wychowywał liczną gromadkę dzieci, opiekę nad gospodarstwem powierzył córce^[1][2].

Rzadko przebywał w Zgorzelicach^[3], pozostawiając Jagienkę pod opieką ojca chrzestnego – opata Jaśka z Tulczy. Wraz z nim pragnął, by dziewczyna wyszła za Zbyszka z Bogdańca^[4][5][6]. Posiadał dużą posiadłość – Moczydoły (które zostawił w spadku Jagience)^[7][8] i Zgorzelice^[9][10].

Zginął z rąk Krzyżaków w czasie napadu na dwór księcia oświęcimskiego, u którego przebywał w gościnie^[10].

Charakterystyka

Zych „słynął istotnie z dobroci i uczynności”^[11]. Był zawsze wesoły^[12].

W adaptacji filmowej

W filmie w reżyserii Aleksandra Forda (1960) rolę Zycha ze Zgorzelic zagrał Stanisław Winczewski^[13].

Recepcja

Walery Gostomski, opisując w książce Z przeszłości i z teraźniejszości: studia i szkice krytyczno-literackie, że „Sienkiewicz nakreślił mnóstwo wybornych postaci humorystycznych” jako pierwszy przykład wymienił Jana Zagłobę, po czym jako drugiego scharakteryzował Zycha^[14]:

[...] to przecież i dobroduszny, jowialny, śmiejący się wciąż, a śpiewający Zych ze Zgorzelic nie powstydziłby się tej wesołej kompanii i ani przy kuflu, ani w ochocie nikomu zapewne nie dałby się uprzedzić. Zych bardziej jeszcze, aniżeli Maćko, utrzymuje się na optymistycznej powierzchni życia, ślizga się tylko po grzbietach fal życiowych, nie troszcząc się wcale o to, co się pod niemi ukrywa, aż nagle wpada do głębi i ginie w niej bez śladu z tą samą nieświadomością, z jaką żył i używał życia^[14].