سټیفن جې ګولډ
From Wikipedia, the free encyclopedia
سټیفن جې ګولډ (د ۱۹۴۱ کال د سپتمبر له ۱۰مې – د ۲۰۰۲ ز کال د مې تر ۲۰مې) یو امریکایی پیلونټولوژیست (پخوانی ژوند پېژندونکی)، د تکامل بیولوژي پوه او د ساینس تاریخ پوه و. هغه د خپل نسل د دودیز ساینس له ډېرو اغېزمنو لیکوالانو نه و چې آثارو یې په پراخه کچه لوستونکي درلودل. ګولډ په هارورډ پوهنتون کې د تدریس په برخه کې او په نیویارک کې د امریکا د طبیعي تاریخ په میوزیم کې په دنده کې د خپل مسلک زیاتره برخه تېره کړه. په ۱۹۹۶ ز کال کې، ګولډ په نیویارک پوهنتون کې د وینسنټ ستور د څېړنې د مېلمه استاد په توګه وګمارل شو، چې له هغه وروسته نوموړي خپل وخت د دې پوهنتون او هارورډ ترمنځ ووېشه. [6]
سټیفن جې ګولډ | |
---|---|
د شخص معلومات | |
زیږون نوم | |
پيدايښت | |
مړینه | نيويارک [1][2] |
د مړینې لامل | د سږو سرطان |
تابعیت | د امریکا متحده ایالات [3][4] |
مذهب | اګنوسټېزم [5] |
عملي ژوند | |
تعلیم | کولمبيا پوهنتون (–۱۹۶۷) |
تعلیمی اسناد | doctorate زمرہ:صفحات مع تعلیمی سندزمرہ:صفحات مع تعلیمی سند |
کار/مسلک | |
کاروونکي ژبه(ي) | |
د کړنې څانګه | لرغونې ژوند پوهنه ، د علم تاریخ ، تکامل |
کار ورکوونکی | هروارد پوهنتون ، د نيويارک پوهنتون |
ځانګړي کړنې | |
مؤثر | نوم چومسكي ، پیټر کروپوتکین |
لاسليک | |
ويبپاڼه | |
مخ پر IMDB باندې | |
سمول |
د تکامل بیولوژي په برخه کې د ګولډ تر ټولو لویه ونډه د غیر مسلسل انډول (punctuated equilibrium) تیوري وه چې په ۱۹۷۲ ز کال کې د نیلس ایلډریج سره یو ځای وړاندې شوه. دا تیوري وړاندیز کوي چې، تکامل ډېری د تکامل د اوږد مهاله ثبات پر بنسټ مشخص کېږي، چې په ندرت سره نوعې پراخېدونکې زیاتوالي د چټکو دورو له خوا ځنډول کېږي. دا تیوري د فایلیټیک ګراجولیزم (د نژاد تدریج) پر وړاندې را منځ ته شوه چې هغه مشهوره تیوري ده چې پر بنسټ یې د تکامل بدلون په فوسیلي ریکارډ کې د یو ډول د نرم او دوامداره بدلون پر بنسټ را منځ ته کېږي. [7][8][9]
د ګولډ ډېری تجربوي څېړنې د ځمکې د شاپېټي (حلزون) د نسل په پایسیلوزونیت او سیریون ډولونو را څرخېږي. نوموړي د تکامل د نمو بیولوژي په برخه کې ارزښتناکه ونډه درلوده او د خپل کتاب Ontogeny and Phylogeny (د واحد موجود تکامل او د نوعې تکامل) پر مټ یې پراخ مسلکي شهرت ترلاسه کړ. په تکاملي تیوري کې هغه د محدودې ټاکنې، د ټولنپوهنې چې په انسانانو کې پلي کېږي او د تکاملي ارواپوهنې مخالف و. نوموړي د خلقت پلوۍ پر ضد کمپاین وکړ او وړاندیز یې وکړ چې ، ساینس او دین باید دوه جلا برخې وګڼل شي ("له یو بل جلا چارواکي") چې واکونه یې سره ګډ نه شي. [10][11]
د عامو خلکو تر منځ ګولډ په عمده توګه د طبیعي تاریخ په مجله کې د هغه د ۳۰۰ مشهورو مقالو او د نوموړي د زیاتره کتابونو چې هم د متخصصو او غیر متخصصو لپاره لیکل شوي وو، پر بنسټ شهرت ته رسېدلی و. د ۲۰۰۰ز کال په اپریل کې، نوموړي د متحده ایالاتو د کانګرس د کتابتون له خوا د "ژوندۍ افسانې" په نوم وویاړل شو. [12][13][14]