Ubuntu

Ubuntuqa huk Linux rak'chiymi Debianpi sayasqa, aswantataq yanqhalla, kicha pukyu ima llamp'ukaqkunamanta ruwasqa.^[1][2][3] Ubuntuqa kimsa p'anqachasqakunapim tukri lluqsimun: Hamp'ara,^[4] Qaraq,^[5] hinaspa Core^[6] imakunap internetnin q'illaysapakunapaq^[7] antapunqukunapaqpas.^[8][9] Llapan p'anqachasqakunaqa antañiqiqllapim purinman, icha sirma makiriqpipas.^[10] Ubuntuqa phuyu antañiqiypaq ancha riqsisqa llamk'aykuna llikacham, OpenStackpa yanapayninwan.^[11] Ubuntupa ñawpaqmanta churasqa hamp'aranqa wasi ukhupi Unitymanta GNOMEman kutimurqa yaqa 6.5 watamanta 2017 watapi 17.10 kaq laya lluqsiptin.^[12]

Ubuntup riqsinapaq rikch'an

Ubuntu 22.10 Kinetic Kudup hamp'ara

Mayt'u t'aqay, yanapakuy ima

	Yanqalla llamp'ukaq	Mana yanqallachu llamp'ukaq
Tukrilla Canonicalwan yanapasqan	Qullana	Hark’asqa
Ayllu yanapasqa/Kimsa kaq	Tiksimuyu	Pacha

Kacharinakuna

Kunan yanapasqa lluqsichiykuna

Ima niraq	Khipukama suti	Lluqsiy p'unchaw	Sapsilla yanapakuykama	Hark'ana yanapakuykama (ESM)
14,04 LTS	Trusty Tahr	2014-04-17[13]
16,04 LTS	Xenial Xerus[14]	2016-04-21[15]
18,04 LTS	Bionic Beaver	2018-04-26[16][13]
20,04 LTS	Focal Fossa	2020-04-23[17][18]
22,04 LTS	Jammy Jellyfish[19]	2022-04-21
22.10	Kinetic Kudu	2022-10-20
23.04	Lunar Lobster	2023-04-20

Wak kaqninkuna

Ubuntu ayllu sach'a 

Rak'ichiy		Willa
	Kubuntu	Huk Ubuntu mach'in KDE chawpin uyata llamk'achispa GNOME chaymanta Unity chawpin uyakuna Ubuntu Desktop llamk'achisqan rantipi.[20]
	Lubuntu	Lubuntu huk Ubuntu mach'in "aswan llamp'u, aswan pisi recurso yarqasqa chaymanta aswan kallpa-eficiente", LXQt hamp'ara muyuriqninta llamk'achispa (LXDE ñawpaq 18.10 llamk'achisqa). [21] [22] [23]
	Ubuntu Core	Huk Ubuntu edición IoT kaqpi chaymanta llikachakuna churasqa kaqpi t'inkisqa. Mana chawpin uya gráfico nisqayuqchu, chaymanta SSH kaqnintakama yaykuyta saqillan. Mana wak variantes hinachu, mana tradicional apt paquete kamachiqta llamk'achinchu ichaqa tukuyninpi Snap paquetes kaqpi hapirin.[24] Kayqa ruwasqa kachkan ruwasqa kananpaq modelo afirmacionkuna kaqnintakama mayqinkunachus qillqa qillqakuna kanku mayqin Snap paquetes chaymanta ruwanakuna OS siq'iman ruwakunku chayta riqsichiq.[25]
	Ubuntu Budgie	Budgiewan llamk'achispa huk Ubuntu mach'in.
	Ubuntu Cinnamon	Huk Ubuntu mach'in Linux Mintpa Cinnamon hamp'arata llamk'achispa . Ñawpaqqa Ubuntu Cinnamon Remix sutiwan riqsisqa.[26][27]
	Ubuntu Kylin	Huk Ubuntu mach'in Chunwa qhatuman dirigisqa.
	Ubuntu MATE	Huk Ubuntu mach'in MATE llamk'achispa, huk hamp'ara muyuriq kunan manaña kaq GNOME 2 codigo basemanta forked, huk enfasis kaqwan hamp'ara metafora kaqpi.
	Ubuntu Qaraq	Ubuntu huk qaraq niraq[28][29] kaqwan kachkan chaymanta kikin APT waqaychasqakunata Ubuntu hamp'ara Edición kaqwan llamk'achin. Paykunapura hukniray kayninqa mana huk X Window muyuriq huk ñawpaqmanta churasqa churaypi servidor edición kaqpi (aunque huk mana sasachu churayta atikun, Unity, GNOME, KDE utaq Xfce kaqwan), chaymanta wakin tikraykuna churana ruwaypi. [30] Servidor edición pantalla-modo, caracter-sapanchasqa chawpin uyata llamk'achin churanapaq, huk siq'i churana ruwaypa rantinpi. Kayqa huk serie utaq "upa terminal" chawpin uyayuq makinakunapi churayta atichin mana siq'i yanapakuyniyuq. Servidor edición (hamp'ara kaqhina) hardware virtualización yanapakun chaymanta huk virtual makina kaqpi purichiyta atin, huk host llamkana llikacha ukhupi utaq huk hipervisor kaqpi, ahinataq VMware ESXi, Oracle, Citrix XenServer, Microsoft Hyper-V, QEMU, a Kernel-based Virtual Machine, utaq mayqin wak IBM PC tupaq emulador utaq virtualizador. AppArmor harkasqa módulo Linux k'itipaq ñawpaqmanta llamk'achkan llave software paquetes kaqpi, chaymanta nina cortafuego llamk'achisqa común yanapakuykunaman mast'arisqa. Llapan hatun ( 64-bit ) arquitecturakunapim purin – x86-64, ARM v7, ARM64, POWER8[31] chaymanta qhipaman, IBM System z hatun qillqakuna LinuxONE kaqnintakama,[32] chaymanta qallariy yanapakuyniyuq RISC-V kaqpaq. SPARC manaña qhatuypi yanapasqachu nitaq Ubuntu (Servidor) layakuna 32-bit x86 kaqpaq.[33] ZFS, huk willañiqi llamkana instantánea atiyniyuq, Ubuntu 16.04 kaqmanta yanapakun LTS.[34][35][36] LXD nisqayuqmi, huk hipervisor LXC Linux waqaychanakunata kamachinapaq . DPDK nisqap ñawpaq ruruchina kachariynintam yapan, chiru-utqaylla k'iti llikapaq. Qhipa unay pacha kacharisqa Linux k'itita chaymanta systemd yanapakuy kamachiqta llamk'achin. AWS, Microsoft Azure, Joyent, IBM chaymanta HP Cloud kaqpi invitado hina certificasqa kachkan.[32] Netplan yanapakuy[28] (Ubuntu 16.04 LTSmanta pacha kan) snap paquete kamachiq LVM chifrasqa yanapakuy Ñawpaqmanta churasqa llave servidor software kaqmanta layakunayuq kachkan, kayhina: Tomcat, PostgreSQL (v12.2), Docker, Puppet, Python (v3.9), PHP (v8.0), NGINX (v1.17), chaymanta MySQL ( v8.0).
	Ubuntu Studio	Ubuntu kaqpi sayasqa, kichasqa qullqisapa ruwanakuna achka willaykunata ruwanapaq quy, uyarina, video chaymanta siq'i allichaqkunaman dirigisqa. Kay lluqsichiyqa KDE Plasma 5 hamp'ara muyuriqninta llamk'achin, ñawpaqta Xfce llamk'achirqan[37]
	Ubuntu Unity	Huk Ubuntu mach'in Unity 7 llamk'achispa.[38][39][40]
	Xubuntu	Huk Ubuntu mach'in Xfce llamk'achispa. Xubuntu aswan pisi kallpayuq antañiqiqkunapi llamk'achinapaqmi utaq aswan utqaylla llamkanakunapi ancha allin hamp'ara pachata maskaqkunapaq, aswanta GTK ruwanakunata llamk'achin.[41]