Пермськый край

Пе́рмськый край, неофіційно — Прика́мьє^[1] (рос. Пермский край, Прикамье) — субєкт Російської Федерації, розположенный на востоці європейської часті Росії^[2]. Входит в Приволжськый федеральный округ и Уральськый економічный район. Адміністративный центр — варош Пермь. Площадь 160 236 км². Населеня 2 508 352 чол. (2023). В состав края входит Комі-Пермяцькый округ.

Пермськый край
рос. Персмкий край
зображіня
Основна інформація
Країна	Росія
Адміністратівный центер	Пермь
Найвекшы міста	Березнікы, Солікамск, Чайковскый
Входить	33 раёны, 25 міст
Теріторія і населїня
Хоснованя	1. децембра 2005
Розлога	160 236 км²
Населїня	2 508 352
Густота населїня	15,65/км²
Етнічны ґрупы	Росіяне, Татары, Комі-пермякі, Башкіры, Удмурты, Українцї
Офіціалны адресы
Вебова сторінка	http://www.perm.ru/
Мапа
полога

Находится в восточнуй часті Восточно-Європейської рувнины и на западных берегах Середнього и Сїверного Урала, в басейні рікы Камы^[2]. Граничит на сївері з Републіков Комі, на востоці з Свердловськов областьов, на юзі з Башкортостаном, на западі з Удмуртійов, на сїверо-западі з Кіровськов областю^[3].

Утвореный 1 децембра 2005 года в результаті зкапчаня Пермскої области и Комі-Пермяцького автономного округа^[4]. Історично попередником реґіона была Пермська губернія, утворена в 1796 годі, яка в свою очирідь, предходила Пермь Велика.

Адміністративно-територіальноє дїленя: 33 адміністративных района; 25 варошу, из них 14 краєвого и 11 районого значеня; 26 селищ; закрытоє адміністративно-територіальноє образованя Звіздный и Комі-Пермяцькый округ як адміністративно-територіальна єдиница з особым статусом^[5].

Фізико-геоґрафічна характеристика

Геоґрафія

Фізична карта Пермського края

Пермськый край находится на восточному крайови Російської рувнины и западному березі Уральськых гор, на стыкови двух частий світа — Європы и Азії, и то 99,8 % площаді края находится в Європі, 0,2 % — в Азії. Максимальна протяжнусть з сївера на юг 645 км, з запада на восток — майжи 420 км. Границі края кривулясті и сут протяжнустю булше 2,2 тыс. км.

Крайні точкы

• на сївері — 61°39' с. ш., гора Пура-Муніт (1094 м);
• на юзі — 56°06' с. ш. (около бывшого села Єльник Октябырьського района);
• на западі — 51°47' в. д., в 1 км уд Высоты 236, на водороздїлі рік Лепью, Пелес, Кажим;
• на востоці — 59°39' в. д., высочайша вершина хребта Хоза-Тумп, гора Рахт-Сорі-Сяхл.

Часовый пояс

Пермськый край находится в часовуй зоні МСК+2. Зміщеня хоснуючого часа удносно UTC складає +5:00.

Клімат

Зимня дорога в Пермському краї

Дорога федерального значеня М-7 в Пермському краї

Пермськый край находится в уміреному кліматичному поясі. В Пермському краї Комі-Пермяцькый округ, районы: Гайнськый, Косинськый, Кочовськый прирунені ид районам Крайнього Сївера.

Зима довга, снїжна. Средня температура януара на сїверо-востоці края −18,5 °C, на юго-западі −15 °C. Мінімальна температура (на сївері края) склала −56 °C^[6], лїтом до +42 °C.

Рікы

Рікы Пермського края удносятся ид басейнови Камы. В Пермському краї булше 29 тысяч рік общов довжинов булше 90 тысяч кілометрув^[7][8].

Дві рікы в Пермському краї удносят ид грубым (довжинов булше 500 км), — вто Кама (1805 км) и її лївый приток Чусова (592 км). 40 рік довжинов уд 100 км. Самі грубі из них:

• Кама — 1805 км.
• Чусова — 592 км.
• Сылва — 493 км.
• Вишера — 415 км.
• Колва — 460 км.
• Яйва — 304 км.
• Косьва — 283 км.
• Коса — 267 км.
• Весляна — 266 км.
• Иньва — 257 км.
• Обва — 247 км.

Малі рікы (довжинов май мало чим 100 км) складают домінантну булшусть рік края. Даякі из них сут історичноє значеня, например, ріка Єгошиха, в усті якої быв основаный варош Пермь.

Кама — май груба ріка Пермського края

Максимовськый камінь на ріці Чусова (1912)

^[7][8]

Історія

Територія Пермського края была заселена людьми уже в епоху палеоліта (стоянка стрілецької культуры Гарчі 1, стоянки Єльникы II, Ганичата I—II, Пещерный Лог, Заозерья, Сосновка III, Єгоши́ха і 1^[9], стоянки Ельники II, Ганичата I—II, Пещерный Лог, Заозерье, Сосновка III, Егоши́ха и др.^[10]).

На началі I. и II. тысячолїть южні території совмісного Пермського края попали пуд владу Волжскої Булгарії, а тош — Монголо-татарского іга.

В середині XV стороча на Верхнюй Камі утворилося комі-пермяцькоє средньовічноє Великопермськоє княжество (Чердынськоє княжество), залежноє уд Великого княжества Московского и, годно быти, так само уд Новгородської републікы (до 1472 года). Археологічно княжество занимало територію родановської культуры. В тот самый час в Прикам'ї появилися руські піраты — ушкуйникы, котрі тош стали называтися казаками. Часть казаку в главі з отаманом Єрмаком были направлені промысловцями Строгановыми на покореня Сибірі.

Герб Пермської губернії, утверженый Александром II (1856)

Обывательство

Кулькость чиляди края по даным Росстата складає 2 508 352[3] чол. (2023). Плотность населеня — 15,65 чол./км² (2023). Варошського населеня — 76,18%

% (2022). Природный прирост населеня в 2012 годови склав 1570 чоловік[11].

Референції

1. Новый компаньон. «Прикамье», или Кто отделил Пермь от Урала (по ru). «Новый компаньон». Archived from the original on 2023-05-13. https://web.archive.org/web/20230513161849/https://www.newsko.ru/articles/nk-459107.html. [перевірено 2023-02-22].
2. Калуцкова Н. Н., Горячко М. Д. и др. {{{тітул}}} / председ. Ю. С. Осипов и др., отв. ред. С. Л. Кравец Т. 25. П - Пертурбационная функция. — ISBN 978-585270-362-0.
3. Назаров, Николай Николаевич. Ч. I. Природная (физическая) география // {{{тітул}}}. — ISBN 5-7944-0562-7.
4. Федеральный закон об образовании Пермского края (по ru). Российская газета. Archived from the original on 2020-09-28. https://web.archive.org/web/20200928165157/https://rg.ru/2004/03/26/perm-dok.html. [перевірено 2020-01-28].
5. Об административно-территориальном устройстве Пермского края (с изменениями на 10 октября 2017 года), Закон Пермской области от 28 февраля 1996 года № 416-67 (по ru). docs.cntd.ru. Archived from the original on 2019-04-12. https://web.archive.org/web/20190412141317/https://docs.cntd.ru/document/910018077. [перевірено 2018-05-16].
6. Климат Пермского края (по ru). Archived from the original on 2008-06-20. https://web.archive.org/web/20080620014612/http://www.perm.ru/region/geography/klimat/. [перевірено 2007-03-05].
7. Пермский региональный сервер | Водные ресурсы (по ru). Archived from the original on 2006-10-02. https://web.archive.org/web/20061002050810/http://www.perm.ru/region/geography/water/.
8. Энциклопедия Пермской области — Водные ресурсы Пермской области (по ru). Archived from the original on 2008-02-03. https://web.archive.org/web/20080203022803/http://www.perm1.ru/run/Kl9HotDEux.html?scenary=fT4wgks29D&sdo=58gqXYdOKo. [перевірено 2007-12-13].
9. М. В. Аникович. Пути становления верхнего палеолита Восточной Европы и Горного Алтая (по ru). Archived from the original on 2018-04-17. https://web.archive.org/web/20180417154303/http://www.archaeology.nsc.ru/ru/publish/journal/doc/2007/291/1.pdf. [перевірено 2019-12-03].
10. Палеолит Пермского края (по ru). Archived from the original on 2015-09-27. https://web.archive.org/web/20150927140625/http://enc.permculture.ru/showObject.do?object=1803977751&idParentObject=1803977813. [перевірено 2015-09-26].
11. ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ (по ru). Archived from the original on 2013-11-05. https://web.archive.org/web/20131105121858/https://permstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/permstat/resources/a76a2d004c8a5142ab54bb915ce0328a/01.doc. [перевірено 2023-03-03].