АХШ бэлиэ күннэрэ

АХШ бэлиэ күннэрэ — Америка Холбоһуктаах штааттарыгар бэлиэтэнэр күннэр.

• Муус устар 22 — Оклахома штаат — Оклахома күнэ
• Муус устар 26 Флорида Флорида (АХШ) — Конфедерацияны ахтар күн
• Муус устар 30 — Кырдьык күнэ

• Ыам ыйын 1
  • Лояльность күнэ
  • Оҕо чөл туругун харыстабылын күнэ
  • Быраап күнэ
  • Гавайи Гавайи, АХШ — Леи күнэ. Леи — моойго кэтиллэр сибэкки оҕуруо. Бу күн Гавайи арыыларыгар бэстибээллэр, үҥкүүлээх хаамыылар буолаллар, леи оҥорорго, хула үҥкүүлүүргэ, хала баайарга маастар кылаастар ыытыллаллар.

• Ыам ыйын 4
  • Көтөр күнэ
  • Род-Айленд штаат — Тутулуга суох буолуу күнэ
• Ыам ыйын 5 — Олохтоох омуктартан сураҕа суох сүппүт дьахталлар тустарынан кэпсиир күн. Бу күн Канаадаҕа эмиэ бэлиэтэнэр.
• Ыам ыйын 6 — Сиэстэрэ күнэ
• Ыам ыйын 7 — Ордук турук күнэ. АХШ оччотооҕу бэрэсидьиэнин кэргэнэ Мелания Трамп 2018 сыллаахха "Be Best" ("Ордук буол" диэн тылбаастыахха сөп) диэн тылларынан ыччаты эт-хаан уонна уйулҕа өттүнэн чөл туруктаах буоларга уонна ситим-сойуолаһыыны (кибербуллинг) утарарга ыҥырбыта, онтон ыла бу күн сыл ахсын бэлиэтэнэр
• Ыам ыйын 8 — Миссури штаат — Трумэн күнэ
• Ыам ыйын 10 Хотугу Каролина Хотугу Каролина, Соҕуруу Каролина Соҕуруу Каролина — Конфедерацияны ахтар күн
• Ыам ыйын 11 Миннесота Миннесота — Судаарыстыбаннас күнэ.
• Ыам ыйын 15 — Бэрээдэги көрөөччүлэр күннэрэ

• Ыам ыйын 19
  • Чуумпу Далай олохтоохторугар ВИЧ/СПИД туһунан кэпсиир күн
  • Быар сыстыганнаах ыарыытыгар анаалыс туттарар күн
  • Иллинойс Иллинойс, Миссури Миссури (АХШ) — Малкольм Икс күнэ. Бу кэлин Малик эль-Шабаз диэн ааты ылыммыт киһи (1925-1965) АХШ-ка хараҥа тириилээхтэр бырааптарын турууласпыта, ону таһынан ислаамы тарҕаппыта

Бэс ыйа

• Бэс ыйын 1  Теннесси — Судаарыстыбаннас күнэ
• Бэс ыйын 3 Кентукки, Луизиана уонна Теннеси — Конфедераттары ахтан ааһар күн
• Бэс ыйын 4 — Ыал күнэ
• Бэс ыйын 4 (Алабама) — Джефферсон Дэвис күнэ
• Бэс ыйын 7 (Гавайи) — Камелих таҥара күнэ^[1]
• Бэс ыйын 10 — Аноним алкоголиктар түмсүүлэрин күнэ
• Бэс ыйын 11 (Гавайи) — Гаваай арыыларыгар Камехамеха күнэ. 1810 сыллаахха Гаваай арыыларын түмпүт Камехамеха I хоруолу ахталлар. Дойдутугар түһээн тиһигин киллэрбитэ, Европаны уонна АХШ штааттарын кытта атыыны-эргиэни саҕалаабыта. Дьиктитэ диэн бу сэрииһит хоруол сэрии кэмигэр көннөрү дьон (ол иһигэр оҕолор, дьахталлар, кырдьаҕастар) эмсэҕэлиэ суохтаахтарын туһунан суругунан сокуон таһаарбыт. Кини тыыннааҕын тухары Гаваай арыылара тутулуга суох этилэр (ол саҕана Полинезия атын арыылара бары холуонньа буолбуттара).
• Бэс ыйын 14 — Былаах күнэ
• Бэс ыйын 19 — Кулуттары босхолообут күн. 1865 сыллаахха Техааска аармыйа генерала Грейнджер кулуттары босхолуур туһунан бирикээһэ тахсыбыт. Уруккуттан хара тириилээхтэр киэҥник бэлиэтиир күннэрэ, былырыыҥҥыттан бэрэсидьиэн Байден ыйааҕынан дойду үрдүнэн бэлиэтэнэр
  • штат Техас — Эмансипация күнэ
• Бэс ыйын 20 — Арҕаа Вирджиния күнэ
• Бэс ыйын 25
  • Сом балык күнэ. 1987 сыллаахтан бэрэсидьиэн Рейган ыйааҕынан балык иитэн атыылыыр бырамыысыланнаһы өйөөн бэлиэтэнэр
  • Виргиния Виргиния — Судаарыстыбаннас күнэ

От ыйа

• От ыйын 3 Виргин арыылара (АХШ) — Кулуттааһынтан босхолонуу күнэ (1848)
• От ыйын 13, Теннеси штаат — Натан Форрест күнэ
• От ыйын 24 (Юта штаат) — Пионердар (Европаттан кэлбит бастакы олохсуйааччылар) күннэрэ

Атырдьах ыйа

• Атырдьах ыйын 1, Колорадо штаат — Судаарыстыбаннас күнэ
• Атырдьах ыйын 4, Иллинойс Иллинойс — Барак Обама күнэ. Обама 1997-2004 сс. бу штаат Сенаатын чилиэнэ этэ, онтон 2005 сылтан 2008 сыллаахха АХШ бэрэсидьиэнинэн талыллыар диэри АХШ Сенаатыгар бу штаат бэрэстэбиитэлэ буола сылдьыбыта. Штаат анал сокуонунан бигэргэтиллибит бэлиэ күн, ол эрээри өрөөбөттөр.
• Атырдьах ыйын 7 — Пурпур сүрэх күнэ. Purple Heart диэн АХШ байыанай наҕараадата, бэрэсидьиэн аатыттан өлбүт эбэтэр бааһырбыт саллааттарга бэриллэр.
• Атырдьах ыйын 9 — Ойууру өртөн көмүскээһин күнэ
• Атырдьах ыйын 12 — Винил пластинка күнэ (Эдисон фонограф айбыт күнүгэр бэлиэтэнэр)^[2]
• Атырдьах ыйын 24 :
  • Ураты муусука күнэ^[3]
  • Баахыла күнэ ^[4]
• Атырдьах ыйын 26 — Дьахталлар тэҥнэһиилэрин күнэ (ааҥл. Women's Equality Day)

Балаҕан ыйа

• Балаҕан ыйын 9 — Калифорния киириитин күнэ. 1850 сыллаахха 31-с штаат быһыытынан киирбит
• Балаҕан ыйын 11 — 2001 сыл балаҕан ыйын 11 күнүгэр терактарга өлбүт дьону ахтарга аналлаах Патриот күнэ
• Балаҕан ыйын 14 — Өрөгөй ырыатын күнэ
• Балаҕан ыйын 17 — Конституция күнэ (субуотаҕа түбэстэҕинэ иннинээҕи бээтинсэҕэ, өрөбүлгэ түбэстэҕинэ бэнидиэнньиккэ көһөрүллэр)
• Балаҕан ыйын 18 — дойду үрдүнэн ВИЧ/СПИД уонна кырдьыы туһунан кэпсиир күн