Арассыыйа бэлиэ күннэрэ

Арассыыйа бэлиэ күннэрэ — Арассыыйа Федерациятыгар бэлиэтэнэр күннэр.

• Муус устар 22 — Экология кутталыттан көмүскэнии күнэ уонна Программист күнэ
• Муус устар 26
  • Радиациялаах саахалларга өлбүт дьону ахтан ааһар күн
  • Нотариат күнэ^[1]
• Муус устар 27 — Парламентаризм күнэ
• Муус устар 28 — Суһал көмө үлэһитин күнэ
• Муус устар 30 — Баһаарынай сулууспа күнэ
• Ыам ыйын 5 — Водолаз күнэ. 1882 сыллаахха Кронштадт куоракка ыраахтааҕы Александр III ыйааҕынан водолазтар оскуолалара тэриллибит.
• Ыам ыйын 7 — Арассыыйаҕа, Арменияҕа, Белорусияҕа Араадьыйа күнэ.
• Ыам ыйын 12 — Экология үөрэҕин күнэ^[2]
• Ыам ыйын 13
  • Черноморскай флот күнэ^[3]
  • МВД харабыллыыр-хонбуойдуур сулууспатын күнэ.
• Ыам ыйын 18 — ВМФ Балтиятааҕы флотун күнэ
• Ыам ыйын 20 — Волга өрүс күнэ^[4]
• Ыам ыйын 21 
  • Байыаннай тылбаасчыт күнэ^[5];
  • Үлэтэ суох буолууттан көмүскэнии күнэ ^[6];
  • Тихоокеанскай байыаннай флот күнэ;
  • Хапхаас сэриитин сиэртибэлэрин ахтар күн;
  • Полярник күнэ^[7];
• Ыам ыйын 24 — Славян суругун-бичигин уонна култууратын күнэ
• Ыам ыйын 26 — Арассыыйа урбаанньытын күнэ. 2007 сылтан бэрэсидьиэн ыйааҕынан бэлиэтэнэр
• Ыам ыйын 28 — Пограничник күнэ
• Ыам ыйын 31 — Адвокатура күнэ^[8]

Бэс ыйа

• Бэс ыйын 1 
  • Хотугу флот күнэ^[9];
  • Хиппи күнэ
  • Байыаннай транспортнай авиация күнэ^[10];
  • Сибээс сэриитэ төрүттэммит күнэ^[11]

• Бэс ыйын 2 — Сөпкө аһыыр уонна ордук-хоһу аһыыртан батынар күн^[12]
• Бэс ыйын 4 — Крановщик күнэ (2014)^[13]
• Бэс ыйын 4 Ингушетия — Өрөспүүбүлүкэ олохтоммут күнэ

• Бэс ыйын 5
  • Эколог күнэ;
  • Полиция үөскээбит күнэ (1718)^[14]
  • Үүнээйи харантыынын судаарыстыбаннай сулууспата үөскээбит күнэ (1931)^[15].
• Бэс ыйын 6 — Нуучча тылын күнэ. 2011 сыллаахтан Арассыыйа бэрэсидьиэнин ыйааҕынан бэлиэтэнэр.
• Бэс ыйын 7 — Краудфандинг күнэ^[16]
• Бэс ыйын 8 — Социальнай үлэһит күнэ
• Бэс ыйын 10 — МВД пресс-сулууспатын күнэ^[17].
• Бэс ыйын 11 — Арассыыйаҕа Тарҕаммыт склероз күнэ^[18]
• Бэс ыйын 12 — Арассыыйа күнэ. Сэбиэскэй Сойуус үрэллэр кэмигэр 1990 сыллаахха Арассыыйа суверенитетын туһунан декларация ылыныллыбыта. Бу күнү 1994 сыллаахтан судаарыстыба бырааһынньыгын быһыытынан бэлиэтиир буолбуттара. 1998 сыллаахха "Арассыыйа күнэ" диэн ааттаммыта. 2002 сыллаахха Үлэ туһунан кодексаҕа бигэргэтиллибитэ.
• Бэс ыйын 14 — Миграция сулууспатын үлэһиттэрин күнэ
• Бэс ыйын 18 — Сэбилэниилээх күүстэр байыаннай биллэрии сулууспаларын күнэ
• Бэс ыйын үһүс баскыһыанньата — Мэдиссиинэ үлэһитин күнэ (бэс ыйын үһүс баскыһыанната)
• Бэс ыйын 20 — ВМФ миинэлиир-торпедалыыр сулууспатын күнэ^[19] (РФ ВМФ-тын главкомун 15.07.1993 сыллааҕы бирикээһэ)
• Бэс ыйын 22 — Кутурҕан күнэ, 1941 сыллаахха Аҕа дойду Улуу сэриитэ саҕаламмыт
• Бэс ыйын 23 — Балалайка күнэ ^[20]
• Бэс ыйын 25
  • Славяннар доҕордоһууларын уонна сомоҕолоһууларын күнэ ^[21]
  • Статистика үлэһиттэрин күнэ
• Бэс ыйын 27 — Ыччат күнэ

• Бэс ыйын 29 — Арассыыйаҕа Бартыһааннар уонна подпольщиктар күннэрэ. 2010 сыллаахтан Брянскай уобалас дууматын көҕүлээһининэн бэлиэтэнэр. 1941—1945 сс. Аҕа дойду улуу сэриитигэр фашистары утары өстөөх тыылыгар охсуспут дьону кэриэстииллэр.

От ыйа

• От ыйын 1 — Реставратор күнэ ^{[22] [23] [24]}
• От ыйын 3 — ГАИ күнэ
• От ыйын 8 — Арассыыйаҕа дьиэ кэргэн, таптал уонна бэриниилээх буолуу күнэ (Петр уонна Феврония күннэрэ). 2008 сылтан бэлиэтэнэр.
• От ыйын 10 — Полтааваҕа кыайыы күнэ (1709 с. от ыйын 8 күнүгэр буолбута);
• От ыйын 16 — Оҕо лааҕырдарыгар Нептун күнүн бэлиэтииллэр
• От ыйын 17:
  • Этнограф күнэ. ССРС-ка 1970-с сс. бэлиэтэнэр. Бу күн эдэр этнографтары "сүрэхтиир" идэлээхтэр.
  • ВМФ авиациятын күнэ ^[25]
• От ыйын 18 — Уокка куттал суох буолуутун кэтиир уорганнар төрүттэммит күннэрэ^[26]

• От ыйын 24:
  • Кадастровай инженер күнэ^[27]
  • Флорист күнэ ^[28]
• От ыйын 25:
  • РФ силиэстийэлиир уорганнарын күнэ
  • Өрүс полициятын күнэ ^[29]
  • Владимир Высоцкайы ахтан ааһар күн

• От ыйын 28 — Пиарщик күнэ. Арассыыйаҕа бу идэ 2003 сыллаахха идэлэр испииһэктэригэр киирбитэ.

Атырдьах ыйа

• Атырдьах ыйын 1
  • Бастакы Аан дойду сэриитин сиэртибэлэрин ахтан ааһар күн
  • Адыгея Адыгея — Репатрианнар күннэрэ.^[30][31]
• Атырдьах ыйын 2 — Десантниктар күннэрэ
• Атырдьах ыйын 6 — Тимир суол сэриилэрин күнэ
• Атырдьах ыйын 9 — Арассыыйа албан аатын күнэ (Гангуттааҕы кыргыһыы)
• Атырдьах ыйын 12 — Салгын сэбилэниилээх күүстэрин күнэ
• Атырдьах ыйын 15 — Археолог күнэ

• Атырдьах ыйын үһүс баскыһыннаьата — Салгын флотун күнэ. Сэбиэскэй Сойууска 1933 сылтан атырдьах ыйын 18 күнүгэр бэлиэтэнэрэ. 1993 сыллаахтан Арассыыйаҕа бу күн атырдьах ыйын үһүс баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр буолбута, онон сыл ахсын чыыһылата уларыйа турар.

• Атырдьах ыйын 17 — Салабаар күнэ
• Атырдьах ыйын 18 — Географ күнэ
• Атырдьах ыйын 22
  • Былаах күнэ
  • Коми Коми — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
• Атырдьах ыйын 23 — Курскай тоҕой кыргыһыытын күнэ

• Атырдьах ыйын 27 — Арассыыйа киинэтин күнэ. 1919 сыллаахха бу күн РСФСР норуот хамыһаардарын сэбиэтэ (СНК) киинэҕэ сыһыаннаах чааһынай устуудьуйалар баайдарын-дуолларын судаарыстыба былдьыырын туһунан дэкириэт таһаарбыта. 1980 сыллаахтан Сэбиэскэй киинэ күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр этэ, перестройка саҕана аата билиҥҥигэ уларыйбыта.

• Атырдьах ыйын 30 — Татарстаан Татарстаан, Өрөспүүбүлүкэ күнэ (1990 сылтан бэлиэтэнэр)

• Атырдьах ыйын 31 — Арассыыйа бэтэринээрин күнэ.

Балаҕан ыйа

• Балаҕан ыйын 1 — Билии күнэ
• Балаҕан ыйын 2 — Ботурууллуур-постовой сулууспа күнэ
• Балаҕан ыйын 3 — Японияны кыайыы күнэ, Терроризмы утарыыга сомоҕолоһуу күнэ
• Балаҕан ыйын 4 — Ядернай хааччыйыы үлэһитин күнэ
• Балаҕан ыйын 8 
  • Бородино кыргыһыытын күнэ.
  • Ленинград көмүскээччилэрин ахтан ааһар күн. Ленинград блокаадатын саҕаланыыта (1941 сыл)