Eva Mameli Calvino

Eva Mameli Calvino, in s'anàgrafe Giuliana Luigia Evelina Mameli (Tàtari, 12 freàrgiu 1886 – Sanremo, 31 martzu 1978), est istada una botanica, naturalista e acadèmica sarda e italiana. Mama de s'iscritore Italo Calvino e de su geòlogu Floriano, est istada sa prima fèmina italiana a cunsighire la lìbera dotzèntzia in un'universidade^[1], fiat istimadora de is disafios iscientìficos^[2] e de cuddos tziviles (ddi est istada cunferida sa medàllia de prata de sa Rughe Ruja e de brunzu de su Ministru de is Internos).^[3]

Custu artìculu est iscritu cun sa grafia Limba Sarda Comuna. Abbàida sas àteras bariedades gràficas:

campidanesu · logudoresu · nugoresu

Eva Mameli Calvino
Retratu
Nàschida	12 de freàrgiu 1886 Tàtari
Morte	31 de martzu 1978 Sanremo
Natzionalidade	sarda; italiana
Genitores	Mama: Maria Maddalena Cubeddu Babbu: Giovanni Battista Mameli
Còjube	Mario Calvino
Fìgiu/a(os/as)	Italo Calvino; Floriano Calvino
Traballu	Dotzente universitària, botanica
Contributos de importu	Prima fèmina italiana a cunsighire sa lìbera dotzèntzia in un'universidade

Biografia

Naschet in Tàtari dae Giovanni Battista Mameli, artu ufitziale de is carabineris, e Maria Maddalena Cubeddu, originària de Piaghe. Non rispondet a veridade cantu in manera repìtida iscritu^[4],, est a nàrrere ca su babbu "fiat de is Mamelis de Lanusè", parente de Goffredo Mameli, autore de s'innu natzionale italianu^[5]. Est istada sorre minore de su chìmicu Efisio Mameli. In su 1903 in Casteddu cunsighit su diploma in s'Istitutu Tècnicu Pietro Martini e su matessi annu s'iscriet a sa Facultade de Iscièntzias de s'Universidade de Casteddu in ue in su 1905 otenet una "lissèntzia in fìsica e matemàtica", unu diploma superiore ùtile a insegnare in is iscolas^[6]. A pustis de sa morte de su babbu, movet cun sa mama a Pavia, in ue in s'Universidade su frade Efisio Mameli fiat dotzente de chìmica^[7] In Pavia, in su 1907, si làureat in Sièntzias Naturales^[8][1]. In su 1915 otenet sa lìbera dotzèntzia in botànica, prima fèmina in Itàlia pro s'antedita disciplina^[9].

Famìlia Calvino in su 1938

Cun su maridu, Mario Calvino, lassat s'Itàlia pro Cuba in su 1920. Is duos ant a torrare in Itàlia in su 1925 pro s'istabilire in Sanremo, in ue a Mario Calvino fiat istada cumbidada sa diretzione de sa noa Istatzione isperimentale de froricoltura “Oràtziu Raimondo”. In su 1926 Eva Mameli Calvino aiat dirìgidu s'Ortu botànicu de s'Universidade de Casteddu, fintzas a su 1929 cando fiat torrada a Sanremo pro acumprire unas cantas fainas in s'istatzione dirìgida dae su maridu. Est istada dotzente de botànica in s'Universidade de Casteddu^[1], ativa in s'Istatzione isperimentale de floricoltura de Sanremo, e pro s'òpera sua de tutela de is pugiones est cunsiderada sa «prima e ùnica fèmina» de su movimentu pro sa cunservatzione de sa natura intre is duas gherras^[10].

Iscritos

Sa prima de una longa sèrie de publicatziones (ultres 200) de Eva Mameli Calvino andat torra a su 1906, resurtadu de is chircas esecutadas in s'Ortu botànicu de Casteddu in su gènere Fumaria, mentras un'annu a pustis aiat publicadu Sulla flora micologica della Sardegna (Subra sa flora micologica de Sardigna)^[11] a su cale aiat dadu sighida cun un'ulteriore publicatzione in su 1908.^[12]. Si fiat ocupada, cun is iscritos suos, in antis de lichenologia, micologia e fisiologia vegetale, a pustis de genètica aplicada a is matas ornamentales, fitopatologia e floricoltura^[13]. De su 1930, perìodu cando fundat impare a su maridu sa Sotziedade italiana amigos de is frores e sa revista «Il Giardino Fiorito» (Su Giardinu Froridu), chi ant a dirìgere dae su 1931 a su 1947, in isvariados artìculos s'òcupat de s'amparu de is pugiones.