Nnipinnintisimu sicilianu

From Wikipedia, the free encyclopedia

Nnipinnintisimu sicilianu
Remove ads

Lu 'nnipinnintismu sicilianu, canusciuto videmma comu nazziunalismu sicilianu, è nu muvimentu pulìticu, suciali e curturali chi favurisci la furmalizzazzioni di fattu di na nazziuni siciliana, pussibbirmenti comu statu nnipinnenti di l'Italia.

Thumb
Bannera dû nazziunalismu sicilianu

Storia

Sfunnu

«Non è na vergogna pi l'òmini ca abbitanu lu stissu paisi fari quarchi cuncissioni l'unu cu l'autru, li Doriani ê Doriani, li Calcidiani ô so' tipu e, 'n ginirali, ntra li pòpuli vicini ca abbitanu la stissa terra, ammucciati dô mari e distinti cu nu sulu nomu: Sicilioti.» (Tucìdidi, La verra dû Pilupunnìsu - IV 64)

Puru siddu l'idìa di nazzioni ntô senzu mudernu dû tèrmini nascìu sulu cu lu Rumanticismu, arcuni stòrici cuntimpurànii citanu comu pricursuri dui spirienzi, nun sulu di l'emancipazzioni di l'ìsula, ma supratuttu di la cuscienza nazziunali criscenti dî siciliani; putemu citari, comu esempiu dû primu, la rivolta dî Sìculi sutta Ducèzziu, e, comu ncarnazzioni dû secunnu, lu Cungressu di Gela (unni s'affirmau lu principiu "nè JonianiDuriani, ma Sicilioti") e la succissiva nascita, sutta Dionisiu I, di nu statu siciliota, cchiù o menu unitariu, chi addivintau nu veru Regnu cu Agàtucli e li sò succissuri, chi durau dû V â fini dû III sèculu a.C.

Thumb
Agàtucli, primu re di Sicilia

Similarmenti si cunzìdiranu li pulitichi di lu juvinismu Basiliu di Sicilia, Girunimu di Sarausa, chi duranti la Secunna verra pùnica, p'evitari ca la Sicilia cascassi ô duminiu rumanu, rumpiu l'allianza chî rumani (stabbilita tanti anni prima di sò nannu Giruni II e appruvata di sò patri Giluni II) avvicinannusi a Cartaggini. Girunimu nizziarmenti avìa uttinutu di Annibbali na garanzia ca lu regnu sicilianu mantinissi la sò nnipinnenza, limitata â mitati urientali dâ Sicilia, a est dû ciumi Imera miridiunali; succissivamenti, sintennu la dibbulizza di Annibbali, lu giòvini re â fini uttinni na prumissa di rignari supra tutta la Sicilia 'n casu di na vittoria cumpleta supra li rumani.

Nfini, duranti l'èbbica rumana, è di ricurdari la Rivorta dî Schiavi di Eunu comu nu tintativu dî siciliani di libbiràrisi dû pisanti jocu dû duminiu rumanu.

Vespri

«Se mala segnoria, che sempre accora

li popoli suggetti, non avesse

mosso Palermo a gridar: "Mora, mora!".»

(Danti, Divina Cummedia, canto VIII du Paradisu)

Thumb
Li Vespri Siciliani, ca scuppiaru lu 30 di marzu dû 1282 contru la malasignurìa di Carlu d'Angiò

Li Vespri siciliani sunnu cunzidirati lu prugginituri dû nazziunalismu mudernu. Fu nfatti nu muvimentu di rivorta e emancipazzioni dî forasteri (li Angiuini francisi) e di ristaurazzioni dâ nnipinnenza dû Regnu di Sicilia, ntirruttu dâ scunfitta dî Hohenstaufen. A diversi uccasioni li siciliani ricustitueru lu sò cuvernu autònumu, purtannu a l'elizzioni dû Parramentu Sicilianu di Fidiricu III comu re nazziunali. Ntô stissu tempu dî Vèspiri nascìu la bannera e pi la prima vota s'accuminzau a usari lu muttu Antudo.

Li rivorti contru li viciré

 fini dâ sò china nnipinnenza ntô 1412, lu Regnu di Sicilia s'attruvau prima n'aragunisi e appoi na vicirialtà spagnola, cuvirnatu di sòlitu dî nòbbili siciliani e appujatu di l'aristucrazzii lucali. Li rivorti dû 1647 e di l'annu appressu, ca si sparpagghiaru nta tutta l'ìsula, àppiru dui pirsunaggi mpurtanti: Giuseppi D'Alesi e Ninu La Pelosa, chi tintaru di spustari li viciré e di funnari na Ripùbbrica Siciliana, ma chistu durau sulu picca tempu. Di nota fu la Rivolta antispagnola a Missina, tra lu 1674 e lu 1678, quannu la cità supra lu strittu s'arrisurgìu contra la Curona spagnola. Missina aspirava a divintari na ripùbbrica oligarchica e mircantili supra li lìnii di Gènuva e Vinezzia. La rivorta vinni sanguinamenti riprimuta e la cità ribbelli vinni dichiarata civilarmenti morta: li sò privileggi (tra cui lu dirittu di cuniari muniti e di pussèdiri n'università) foru abbuluti e lu Sinatu di Missina, n'organismu d'autucuvernu lucali cuncidutu nu sèculu prima di l'aragunisi di Sicilia, vinni sciugghiutu.

Lu ripubbricanismu sicilianu di Di Blasi

Si pò cunzidirari Francescu Paulu Di Blasi, a paru cu Giuseppi D'Alesi e Ninu La Pelosa, n'espunenti dû ripubbricanismu sicilianu.

Thumb
Franciscu Paulu Di Blasi

Funnau n'Accademia linguìstica siciliana e, affascinatu dî duttrini dâ Rivuluzzioni Francisi, circau pi tutti li maneri di mèttiri li basi a na cumplotta, nzèmmula ô baruni Firdinannu Porcari, prisumibbirmenti mirata a pigghiari lu viciré e nstaurari na Ripùbbrica Siciliana. Traditu di unu dî cuspiratura, fu arristatu e succissivamenti turturatu: ci tagghiaru la testa a Palermu lu 20 di maiu dû 1795.

Fini dû Regnu di Sicilia e rivolti anti-burbònichi

Nzinu ô 1816 lu Regnu di Sicilia avìa mantinutu lu sò autucuvernu, rapprisintatu dû Parramentu Sicilianu, a causa dâ sò unioni pirsunali cu lu Regnu di Nàpuli; tuttavia, lu Re si risirvau na maggiuri attinzioni versu chist'ùrtimu, pruvucannu nu gravi scuntintu tra l'upinioni pùbbrica siciliana.

Ntô 1806 lu re Firdinannu di Burboni, fujennu di Nàpuli sutta l'accupazzioni napuliònica, si rifuggiau n Sicilia, unni arricivìu nun sulu l'unuri di l'uccasioni ma macari li siciliani chiamaru pi na Custituzzioni ca garantissi la stabbilità dû Statu e na maggiuri sicurizza giuridica. Ncuraggiatu indirettamenti dî ntiressi ecunòmicingrisi supra l'ìsula, Firdinannu cuncidiu la Custituzzioni siciliana ntô 1812, chi addivintau prestu nu paraguni di ginirusità pi l'èbbica.

Ntô dicèmmiru dû 1816, pirò, n sèquitu ô Cungressu di Vienna, lu re Firdinannu I di Burboni, fici nu veru colpu di manu: riunìu lu Regnu di Sicilia e lu Regnu di Nàpuli sutta n'ùnica Curuna, chidda dû novu nasciutu Regnu dî Dui Sicili, eliminannu lu Parramentu sicilianu declaratu de facto dicadutu. A munarchìa burbònica fici u so’ ristaurazzioni, nun ristabbiliennu l’unioni di regni di Napuli e Sicilia nnô status quo ante dû 1789, ma facennu nu saltu arrè di cincu sèculi e menzu e ristaurannu u regnu di Carlu I d’Angiò. L'attu vinni vistu dâ classi pulìtica siciliana comu n'affrontu a chiddu ca avìa statu nu regnu nnipinnenti, pi tutti li aspetti, pi circa 700 anni senza ntirruzzioni. Quasi sùbbitu accuminzau na campagna anti-burbònica, accumpagnata di prupaganna di l'idintitati siciliana, spiciarmenti dî vuci di l'élite palermitana.

Li rivolti dû 1820

Chistu purtau a na rivuluzzioni a Palermu ntô 1820, ca purtau a nstaurazzioni di nu cuvernu pruvvisoriu. Tuttavia, la mancanza di cuurdinamentu tra li forzi dî vari citati siciliani ndibbulisci lu putiri dû cuvernu pruvvisoriu (Missina e Catania s'uppuneru a la pritinzioni di Palermu di cuvirnari l'ìsula), ca n picca tempu cullassau sutta li corpi dâ riprissioni burbònica, ca rivinnicaru puru lu patriota carbunaru Gaetanu Abela. Lu fallimentu di sta prima rivuluzzioni pirò nun scuraggiau li forzi pulìtichi siciliani, c'avìssiru pruvatu n'àutra vota quarchi vint'anni doppu.

La rivuluzzioni dû 1848

Ntô jinnaru dû 1848, doppu na prulunga crisi ecunòmica, accuminza na nova rivuluzzioni a Palermu, ntâ Chiazza dâ Feravecchia, cumannata di Giuseppi La Masa. Doppu scontri sanguinusi, La Masa, ô cumannu di l'asèrcitu pupulari, arriniscìu a spèdiri dâ Sicilia lu tinenti ginirali e na granni parti di l'esèrcitu burbònicu, funnannu a l'inizziu di frivaru nu "cumitatu rivuluzziunariu ginirali". Lu cumitatu ginirali stabbilìu nu cuvernu pruvvisoriu a Palermu; ntra li cumplimenti ginirali e l'ottimismu, vinni numinatu prisidenti Ruggeru Sèttimu, nu libbirali mudiratu appartinenti â nubbiltà siciliana. Lu 13 d'aprili lu parramentu sicilianu cumpritau la nnipinnenza cu na nova risuluzzioni ca dicìa: "1) Firdinannu Burboni e la sò dinastìa cascaru pi sempri dû Tronu di Sicilia., 2) La Sicilia sarà cuvirnata di nu Cuvernu Custituzziunali, e chiamarà ô Tronu un prìncipi talianu doppu ca havi rifurmatu lu sò Statutu".

Thumb
Stampa alligorica di l'èbbica raffigurante l'espulsioni dî truppi napulitani dâ Sicilia all'iniziu dâ rivolta

Ma l'ottimisimu fu prestu sustituitu dâ disillusioni; li forzi pulìtichi dâ cualizzioni parevanu èssiri assai 'n cunflittu: c'era na prisenza significativa di libbirali mudirati, cuntrari a li dimucràtici e arcuni mazziniani. Li prubblemi ca accinnìru li rivalità foru supratuttu la criazzioni di na Guardia Nazziunali e lu suffraggiu univirsali, tutti dui sustinuti principalmenti di Pasquale Calvi, nu membru dimucràticu dû guvernu. Ntantu, nunustanti l'appoggiu cuncretu dê citati siciliani ô cuvernu pruvvisoriu di Settimu, li zoni rurali addivintaru malamenti cuntrullati, e li disordini dê cuntadini ustacularu seriamenti l'amministrazzioni lucali. La riprissioni burbònica ntâ stati1849, contra nu cuvernu pruvvisoriu ca allura era nstàbbili, marcau la fini di l'espirienza 1848-1849 e la criazzioni di na scissioni tutarmenti irriparabbili tra li classi pulìtichi siciliani e napulitani, mittennu effittivamenti li basi pû sustegnu â Spidizzioni rî Milli.

Rivolti contra lu cuvernu savoia

Ma sulu picca anni doppu la Spidizzioni rî Milli e l'annissioni di l'ìsula ô Regnu di Sardegna, nti tutta l'ìsula scuppiaru ribbellioni contra lu cuvernu savoia, comu chidda di Palermu canusciuta comu la Rivorta dû 7 e menzu. La notti tra lu 15 e lu 16 di sittèmmiru 1866, circa 4.000 cuntadini dî campagni attornu a Palermu agghicaru â cità, l'attaccaru, e ncitaru la pupulazzioni a ribbellarisi. Li fonti dû guvernu pàrrunu di circa "40.000 cristiani sutta l'armi". A la rivorta participaru puru l'ex garibbaldiani. La marina italiana, aiutata dî ngrisi, dicisi di supprimiri la rivolta bummardannu la cità dû portu: lu risurtatu fu chiossai di milli morti, e li supravvissuti foru arristati e, nti certi casi, cunnannati a morti.

Siparatismu (1943-1946)

Lu 12 di giugnu dû 1943, marcannu la cascata di Pantiddirìa, vinni emanata na pruclamazzioni siparatista di l'autuditta Cumitatu d'Azzioni Pruvvisoria, ca ntê simani succissivi addivintau Cumitatu pâ Nnipinnenza Siciliana. Fu l'inizziu di nu pirìudu longu duranti lu quali la nnipinnenza siciliana avissi spirimintatu la sò etati d'oru finali. L'Armistizziu di Cassìbbili, firmatu vicinu Sarausa 'n sècutu ô sbarcu 'n Sicilia e trasmissu 'n radiu l'8 di sittèmmiru 1943, avìa spartutu l'Italia 'n dui: Adolf Hitler, nun vulinnu né rinunciari ô duci Benitu Mussolini (ca avìa libbiratu dî sò stissi òmini doppu lu sò licenziamentu furmali supra lu surre a tutta Italia) Alliati, fìciru nvadiri lu paisi ê sò truppi e mìsiru Mussulini ô capu dâ Ripùbbrica Suciali Taliana (ntô nord Italia, n effetti sutta lu cumannu dâ Girmania nazzista).L'esercitu talianu fu pi gran parti fattu priggiuneru dê tideschi, ca avìanu mannatu ex alliati 'n massa ntê campi di cuncintramentu nazzisti e ci dettiru lu nomu di IMI (Internati Militari Italiani); chiddi ca rifiutaru l'offerta dî tudischi, ca spincìanu pâ sò ‘ngressu nnâ nova Ripùbblica Nazzista-Fascista, foru ‘mpriggiunati. Accussì nascìu la Risistenza Italiana, mentri nu lampu di nnipinnenza - lu puntu di unni â fini l'Italia s'avìa a ricupirari - fu prisirvatu câ furmazzioni dû Regnu dû Sud, situatu ntâ parti miridiunali dâ penisula. La Sicilia però nun nni facìa parti all'èbbica, arristannu ntiramenti sutta lu cuvernu anglu-miricanu, l'AMGOT

Lu muvimentu siparatista sicilianu vinni assai discurrutu dû 1943 nzinu â fini dâ secunna guerra munniali e arreri n'annu doppu (la sò fini è ginirarmenti datata ô 1946, puru siddu asistìu comu muvimentu pulìticu nzinu ô 1951) Lu muvimentu spincìu li siciliani a sicèssiri dû restu di l'Italia Lu sò sviluppu fu assài cumplessu, 'n prìmisi pirchì li sò eventi principali si virificàru sutta l'occupazzioni militari.

Senza dubbiu, ci foru figuri lucali ca avanzaru l'ideoluggìa di l'innipinnenza, capitalizzannu li cunnizzioni sociuecunòmichi disastrusi ca avìanu afflittu l'isula pi sèculi; li cchiù ricenti foru causati di dui guerri munniali e di na dittatura di vint'anni ca pristau picca attinzioni ê bisogni di l'isula. Nasceru dui pirsunaggi forti di Palermu: Antrea Finucchiaru Aprili, funnaturi dû Muvimentu Nnipinnintista Sicilianu (MIS), e Antoniu Canepa, funnaturi di l'Esercitu Vuluntariu pâ Nnipinnenza dâ Sicilia (EVIS), ca prusilitizzau cu successu tra li siciliani. Palermu, vecchia capitali di lu regnu isulanu poi abbulutu e attuali sedi di l'AMGOT, avìa sempri statu la zona cchiù nclinata a la nnipinnenza siciliana.

Thumb
Mustarjancu, 1943-1945: Nu sicilianu scrivi nta nu muru lu slogan di prupaganna "VIVA ENGLAND"; tanti àutri cumpareru supra li mura di Catania ntô pirìudu siparatista

Doppu lu sbarcu di l'Alliati nta l'ìsula, lu muvimentu siparatista si rafforzau ultiriurmenti, allargannu lu sò sustegnu tra li massi. Li miricani e li ngrisi, armenu ô principiu, ncuraggiaru apertamenti l'ìsula a sicèdiri: ntô 1941, la Gran Britagna avìa addirittura cunzidiratu lu siparatismu sicilianu comu n'arma pi èssiri usata contra Mussulini, culpabbili d'aviri «cunsignatu l'ìsula â Girmania».

Ntô 1943 li siciliani eranu assai ndicisi supra lu percorsu ca pigghiari: ntê mura di Catania cumpareru li graffiti filu-ngrisi, mentri a Palermu pinni di mitallu di Trinacria e di l'ìsula foru stampati ô latu dâ bannera dî Stati Uniti d'Amèrica, spirannu d'addivintari la 49èsima stidda.

Thumb
Lu prisidenti dî Stati Uniti dâ Mèrica Franklin Delano Roosevelt fa na visita a surprisa ê surdati miricani 'n Sicilia l'8 di dicèmmiru 1943, jennu di Teheran a Castelvetranu (nnâ mmàggini sta dicurannu lu Ginirali Mark Clark câ midagghia dû valuri militari)

Pi riaffirmari la pusizzioni emergenti e forti dî Stati Uniti ntô tiatru miditirràniu, lu Prisidenti miricanu Franklin Delano Roosevelt arrivàu ntâ l'isula quasi sicretu ntô dicèmmiru 1943; arriscannu la sò vita, picchì ntâ Cunfirenza di Teheran, ca si cunchiudìu sulu picca jorna prima dû sò fuju 'n Sicilia, Hitler avìa tintatu l'attu estremu di aviri li accussì diciuti Tri Granni (Roosevelt, Churchill, Stalin), li sò amari rivali, ammazzati attraversu l'Opirazzioni Weitsprung (ca li suviètici ntircettaru sulu a li suviètici stavanu pianificannu l'attaccu nta l’Iran).

Lu prisidenti viaggiau a Castelvitranu (n pruvincia di Tràpani), n Sicilia uccidintali, e ddà cunzignau midagghi pi valuri militari a arcuni dî sò megghiu cummattenti Fu nu gestu simmòlicu prufunnamenti sintutu e nu messaggiu ê sò alliati ingrisi.

Tuttavia, li tempi canciaru subbitu: câ scunfitta dû nazzismu, li miricani e li inglisi s'unìru cchiù fortimenti contra chiḍḍa ca vidìanu comu la nova minaccia principali pi l'Europa libbirata: lu cumunismu di Giuseppi Stalin. Winston Churchill scrissi macari nu pianu d'attaccu contra l'Unioni Suviètica, ca fu implementatu ntô maggiu 1945: l'Opirazzioni Impinsàbbili, picchì nuḍḍu putìa mmagginari o cridiri ca na Gran Britagna tantu stanca comu chiḍḍa ca niscìa dâ Sicunna Guerra Munniali avissi avutu la forza di 'ntraprìnniri subbitu nu novu cunflittu armatu.

L'URSS si ntirissau a li vicenni dâ Sicilia, data la pusizzioni giogràfica stratèggica di l'ìsula La nutizzia avìa arrivatu ê suviètici dû firmintatu pulìticu ca circunnava lu disìu di nnipinnenza di l'ìsula, ma, surprinnennu macari li siparatisti siciliani - ntra li quali assai cumunisti èranu attivi - mannaru nta l'ìsula unu di l'òmini cchiù mpurtanti e ncisivi di l'Unioni Suviètica, Andrej Januar'evič Vyšinskij (sustinituri dî prucessi di Mosca, manu dritta di Stalin ntô vecchiu pattu cu Hitler pi l'invasioni dâ Pulonia, e attuarmenti Viciministru di l'Affari Esteri). Lu sò compitu era chiddu di nfurmari li siparatisti siciliani chi l'Unioni Suviètica nun vulìa assolutamenti la siparazzioni dâ Sicilia di l'Italia e, di cunsiquenza, s'avissi uppunutu. Propiu comu s'uppunìa ê putiri ca cuntinuàvanu a ncuraggiàrila (li Stati Uniti, suprattuttu).

La vìsita di Vyšinsky a Palermu a mitati di dicèmmiru dû 1943 fici parti di nu prucessu ca vitti li suviètici, ô latu dî ngrisi e dî miricani, mpignati ntâ ricustruzzioni di l'Italia, c'avìssiru accuminzatu nta l'aprili dû 1944 (Vyšinsky, nfatti, avìa visitatu macari lu Regnu dû Sud, cuvirnatu di lî Savoia e di lu Maresciallu Badoglio), scantannusi ca cascassi sutta la totali nfruenza anglo-miricana; lu stissu distinu ca prividìanu già pâ Sicilia, ca avìa a emergiri doppu l'AMGOT, nta nu scinariu ipotizzatu post-siparazzioni.

Ma puru prima ca li suviètici avìssiru sfracicatu accussì ‘mpruvvisamenti li spiranzi dî siparatisti siciliani, dui littri dû capu dû MIS, Andrea Finocchiaro Aprile, avìanu aumintatu drammaticamenti la pusizzioni dî sò òmini. L'origginariu palirmitanu, nta na muvimenta assai nun sàggia e mancanti di diprumazzìa, avìa prima avvirtutu Churchill ca la Sicilia avìa a custituiri idda stissa na Ripùbbrica e avìa a fari fari lu stissu all'àutri terri taliani, allura ci fici capiri ca li guerri tra li nazzioni, ca avìssiru a nàsciri 'n ogni casu p'addifènnirila, èranu nicissari, vistu ca li siciliani vulìanu la nnipinnenza (pirciò, nun vulìanu ca li ngrisi ntirfirìssiru ntê sò affari doppu la guerra, ma vulìanu la sò prutizzioni militari); iḍḍu trasmittìu paroli altrimenti teribbili ô Sicritariu di Statu miricanu Cordell Hull (vincituri dû Premiu Nobel pâ Paci ntô 1945), sta vota minazzannu apertamente li miricani, dicennucci ca si non davanu l'innipinnenza di l'isula, iḍḍa s'avìa a jittari ntê vrazza dî suvietici senza nu secunnu pinseri.

Thumb
Li Tri Granni 'n Crimea duranti la cunfirenza di Yalta, ca ntô 1945 ridisignau li cunfini pulìtichi dû globbu: "Di Malta a Yalta" fu lu mottu ca Churchill ripitìu a Roosevelt supra la guerra ca stava pi finiri

Churchill, rapprisintannu lu paisi munarchicu c'avìa sempri luttatu pi tèniri luntanu li ripùbbricani dâ Sicilia (li guerri napuliònichi, p'asempiu, ca vìttiru li ngrisi ntê primi linii addifinnennu lu Regnu Duo-Sicilianu dê Ripùbblichi Soru Francisi, nun pigghiau gentilmenti li palori dû MIS: iddu, lu jornu doppu chiḍḍa littra (21 sittèmmiru 1943), mannau nu tilègramma sia a Roosevelt ca a Stalin, spincinnuli a 'mpegnàrisi ricìprocamenti pi riturnari tutta l'Italia â lî Savoia, cumprisa la Sicilia. Nemmenu la nozzioni di ulteriori guerri necessari, uffruti ntô mumentu quannu tuttu lu munnu stava lottannu pi truvari na paci cunnivisa, avìa a aiutari. Puru si cchiù esitanti, li miricani abbrazzaru puru l'idea di Churchill di ristituzzioni, suprattuttu doppu li palori di Vyshinsky.

Thumb
Antoniu Canepa, funnaturi e primu cumannanti di l'EVIS

L'ùrtimu attu seriu pi na Sicilia nnipinnenti cchiù prubbabbirmenti appi locu duranti la dicisiva Cunfirenza di Yalta, tinuta nta l'Unioni Suviètica ntô nvernu dû 1945: Stalin e Roosevelt prupuneru di fari ntirnazziunali li porti siciliani, ma àppiru a affruntari nu rifiutu fermu di parti di Churchill, lu quali cuntrastau cu n'àutra pruposta: pi fari dâ Sicilia lu statu capitali di na cunfidirazzioni d'ìsuli miditirrànii, chi cumprennissi Malta ngrisi.

Li suvietici e li miricani, tuttavia, capìru nnî paroli di Churchill l’intenzioni dî britannici di purtari avanti li so’ ambizioni ‘mpirialistiche di longa data nnô Meditirràniu, e quinni lu rifiutaru. Quarchi jornu doppu l'accordi ginirali di Yalta, ntô misi di frivaru, la Sicilia fu ristituuta di l'AMGOT ô Regnu dû Sud.

Lassati sinza appoggiu ntirnazziunali, li siparatisti cunnuceru sanguinusi lotti armati contra li forzi dû statu talianu. Nta stu cuntestu nascìu lu banditu Sarvaturi Giulianu, comu tanti autri criminali siciliani (si va a nutari ca certi mafiusi cummattìru puru dintra li ranghi dû MIS), abbrazzò di tuttu lu cori la causa di na Sicilia siparata di l'Italia; vista comu na nazzioni ca pi cchiù di menzu sèculu non avìa pututu dari nenti a l'isula, ma sulu pigghiàrila.

A criazzioni ri EVIS nun fu pubbricamenti sustinùta dô MIS, infatti fu cuntrariata di certuni dî sò capi, comu Antuninu Varvaru, puru iddu di sinistra. L'esistenza di l'EVIS fu spiegata comu na risposta â criscenti "riprissioni culuniali taliana". Lu stissu Canepa, nzèmmula a dui giùvini militanti, Rusanu e Lo Giudice, fu ammazzatu vicinu Randazzu nti nu scontru chî Carabbineri la matina dû 17 di giugnu 1945, n circustanzi ca ancora nun sunnu chiari. Doppu la morti di Mariu Turri (nomu di guerra di Canepa), li ranghi di l'asèrcitu - arripigghiati di Sarvaturi Giulianu e Rusariu Avila - passaru sutta lu cumannu di Cuncettu Gallu.

L'azzioni dê bandi armati misiru assài â prova li forzi di polizzia cu attacchi a convogli, camion, casermi e stazzioni, cu cunsiguenti granni morti. Accuminciò la guerra contra lu Statu. Lu guvernu arrispunnìu mannannu la divisiuni "Aosta" - a supportu da "Sabauda" - e la Brigata Garibaldi. Lu principali scontru armatu appi locu a San Mauru di Caltaggiruni lu 29 dicèmmiru 1945. Li truppi italiani scunfiggeru li forzi EVIS e arristaru Gallu. Ulteriori "opirazzioni di polizzia supra larga scala" riduciunu l'EVIS e pirmitteru ô statu di prupuniri e accuminciari li trattativi chî siparatisti; trattativi ca purtaru a l'Autunumìa Spiciali dâ Sicilia ntô 1946. Lu MIS cuntinuau a supravìviri ma, oramai svuotatu dî sò risursi, fu sciugghiutu ntô 1951.

Remove ads

L'urganizzazzioni di oggi

Diversi partiti s'arrifirìsciunu esplicitamenti a sta currenti pulìtica, comu lu Frunti Nazziunali Sicilianu, di ispirazzioni sucialista e prugrissista (funnatu ntô 1964), lu Muvimentu pâ Nnipinnenza dâ Sicilia (MIS), ricustituitu ufficiarmenti lu 22 di aprili dû 2004, lu Partitu Sucialista Sicilianu, rifunnatu a Palermu lu 21 di maiu 2013 (ô 120° annivirsariu dû cungressu dî Fasci Siciliani), lu muvimentu Siciliani Libbiri, funnatu lu 3 di jinnaru dû 2016, e lu Muvimentu d'Azzioni Siciliana, funnatu a Catania lu 19 di nuvèmmiru 2021.

Lu muvimentu Siciliani Libbiri participau a l'elizzioni cumunali di Palermu dû 2017, uttinennu 4.787 voti, uguali a l'1,76%. A l'elizzioni riggiunali privisti pi lu 5 di nuvèmmiru 2017, Siciliani Liberi fu l'unicu muvimentu filu-nnipinnenza a prisintari na lista 'n tutti li circuscrizzioni e a esprimiri na cannidatura a prisidenti riggiunali, uttinennu lu 0,70%. A l'elizzioni riggiunali siciliani dû 2022 puru lu partitu Siciliani Liberi si prisintau cu li sò stissi cannidati a la prisidenza dâ Riggiuni Siciliana e ô Parlamentu Sicilianu

Nu sundaggiu dû 2014 cummissiunatu dû jurnali La Repubblica di l'agginzìa Demos ripurtau nu nun nsignificanti 44% dû campiuni a favuri di na pussìbbili nnipinnenza pâ Sicilia, risurtatu secunnu sulu a chiddi dû Vènitu (53%) e dâ Sardegna (45%)

Remove ads

Idioluggìa

«La Sicilia fu criata di natura pi èssiri cumpagna di li nazzioni, e no serva.» (Ferdinando Malvica)

Lu nazziunalismu sicilianu si basa supra lu principiu ca la Sicilia è na nazzioni pi dirittu e supra l'affirmazzioni ca la Sicilia nun arrivarà ô massimu sviluppu culturali, suciali e ecunòmicu senza na propria struttura statali nnipinnenti, rispunzàbbili e autònuma. Pî nazziunalisti siciliani l'autucuvernu è na vucazzioni naturali dû pòpulu sicilianu, comu tistimonia l'estensiva autunumìa cunciduta â Sicilia pi tutta la sò storia e pirìudi di nnipinnenza tutali. La pruspittiva dî nazziunalisti siciliani pi l'Italia è chidda di n'unioni di nazzioni lìbbiri, na visioni ripigghiata tra l'àutri di Micheli Amari chi, pû sò currettu funziunamentu, havi a assicurari cumpreta autunumìa ê sò pòpuli. Chistu, quinni, porta a na dura crìtica di l'epilugu dû Risurgimentu talianu, vistu comu nu tradimentu di l'idiali urigginali spustati duranti la Rivuluzzioni nnipinnintista siciliana dû 1848. Frammenti di nazziunalismu sicilianu, di natura cchiù sucialista, ripigghianu la tradizzioni dî Fasci Siciliani di travagghiaturi comu strumentu pi l'emancipazzioni. N’àutra petra miliari di sta currenti pulìtica è l’avversioni totali versu l’associazzioni criminali Cosa Nostra e versu qualegghiè urganizzazzioni ‘n stili mafiusu. Comu prova dâ visioni dâ Sicilia comu siparata di l'Italia miridiunali, s'havi a nutari tra li nazziunalisti siciliani nu forti sintimentu anti-burbònicu e contra lu muvimentu neo-burbònicu.

Thumb
Radunu MIS a Palermu. Di manca: Antrea Finucchiaru Aprili, Attilio Castrogiovanni, Concetto Gallo.

Asìstinu puru currenti nterni a favuri dâ trasuta dâ Sicilia nta l'Unioni Europea o nta ogni casu a favuri dâ ntigrazzioni europea, na visioni ripigghiata videmma dû MIS stissu:

«Non vulìamu addivintari cchiù nichi e isulati. Vulìamu (e li nostri statuti parràvanu chiaramenti) raggiùngiri l’individualità comu pòpulu, ma ô stissu tempu cunfidiràrisi câ stissa Italia e cu autri nazziuna sìmili, suprattuttu chiḍḍi ca gravitàvanu versu lu Meditirràniu, lu mari unni fiurìamu e di cui siamu ô centru. Li nostri avversari non capìru picchì non vulìanu, non dicu ca ci capìunu, ma mancu ci ascultàunu. Iḍḍi nun lu sapìanu picchì nun vulìanu sapiri, ca avìamu accuminciatu l’idea di na fidirazzioni eurupea e miditirrània, quannu nun era mancu nata nnâ testa di genti comu Schuman, De Gasperi, Churchill, Spaak e àutri.» (Attilio Castrogiovanni, littra nnirizzata ô duca di Càrcaci ntô 1975)

Remove ads

Talìa puru

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads