5. milenijum pne.

U 5. milenijumu pne. se dogodilo širenje poljoprivrede s Bilskog Istoka na južnu i centralnu Evropu. Cvatu gradske kulture u Mezopotamiji i Anadoliji, te se pronalazi kotač. Bakarni ukrasi postaju sve češći, označavajući početak bakarnog doba. Stočarstvo se širi kroz Euraziju i doseže Kinu. Stanovništvo svijeta lagano raste kroz milenijum, vjerojatno se povećavši s 5 na 7 miliona ljudi.

Milenijumi:	6. milenijum pne. • 5. milenijum pne. • 4. milenijum pne.
Vijekovi:	50. vijek pne. • 49. vijek pne. • 48. vijek pne. • 47. vijek pne. • 46. vijek pne. • 45. vijek pne. • 44. vijek pne. • 43. vijek pne. • 42. vijek pne. • 41. vijek pne.

Događaji

• 4860. pne. - Mount Mazama u Oregonu kolabira, stvorivši kalderu koja se puni vodom i postaje Jezero Crater, najdublje jezero u današnjim Sjedinjenim državama.
• 4713. pne. - Početna epoha julijanskog perioda kako ju je opisao Joseph Justus Scaliger se dogodila 1.1., što predstavlja nulti julijanski dan.
• 4300. pne. - Theta Boötis postaje najbliža vidljiva zvijezda astronomskog sjevernog pola. Bila je najbliža do godine 3942. pne. kada ju je zamijenio Thuban.
• 4121. pne. - Po Eduardu Meyeru ovo je datum stvaranja egipatskog kalendara, prema računanju sotičkog ciklusa.
• 4004. pne. - Univerzum je stvoren u sumrak prije 23.10. prema kronologiji Ussher-Lightfoota armaghskog nadbiskupa Jamesa Usshera.

Kulture

• cca. 4900. - 4600. pne.; izgradnja kružnih jaraka u Centralnoj Evropi
• cca. 4500. pne. – Civilizacija Suse i Kiša u Mezopotamiji i Huzestanu (v. Sialk)
• Kultura Cucuteni u Centralnoj Evropi
• kalkolitske kulture: Srednji Stog, samarska i rana majkopska kultura, kandidati za rane Proto-indo-evropljane

Periodi

• cca. 4570–4250. pne. – kultura Merimde na Nilu
• cca. 4400–4000. pne. – kultura Badari na Nilu

Pronalasci, otkrića, pojave

• Prije oko 7.000 godina, maslina se gaji u halkolitskom lokalitetu Tel Zaf u dolini Jordana.^[1]
• od cca. 5000. pne.: razvitak proto-pisma, najvjerojatnije ideografskog: Vinčansko pismo, Tartarijske ploče.
• cca. 4500. pne. – Pojava pluga u Evropi
• Pripitomljavanje vodenog bivola u Kini
• Razvoj piva
• Razvoj kotača u Mezopotamiji i Evropi

Milenijumi

1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. | 7. | 8. | 9. | 10. | 11. i dalje

•

11. pne. i ranije | 10. pne. | 9. pne. | 8. pne. | 7. pne. | 6. pne. | 5. pne. | 4. pne. | 3. pne. | 2. pne. | 1. pne.

1. Olive trees were first domesticated 7,000 years ago, study finds. sciencedaily.com June 16, 2022