Ahurjan

Ahurjan (armenski: ; turski: ) je reka u regionu južnog Kavkaza i leva pritoka reke Araks.^[1] U gornjem toku teče kroz teritoriju Jermenije, dok u donjem delu toka predstavlja granicu između Jermenije i Turske. Ahurjan je otoka jezera Arpi u severozapadnoj Jermeniji, dok se ušće u Araks nalazi u blizini sela Bagaran, takođe u Jermeniji.

Ahurjan armenski: turski:
Pogled na reku Ahurjan iz drevne jermenske prestonice, grada Ani
Lokacija
Države	Armenija  Turska
Gradovi	Gjumri
Hidrografija
Izvor	Arpi (jezero), Širak, Jermenija
Ušće	Araks kod sela Bagaran, Jermenija
Dužina	186
Hidrologija
Protok   – srednji	26,9 m³/s (prosek) m³/s
Sliv	reka Araks; Kaspijsko jezero

Ime

U starim urartskim spisima iz Sarakamiša (VIII vek p. n. e.) spominje se grad Ahurjani uz koji se veže i ime reke koja je tuda proticala.^[2] U turskom jeziku reka se zove Arpačaj ili čak Zapadni Arpačaj ().

Geografske i fizičke odlike

Reka Ahurjani u gornjem toku

Reka izvire na visoravni na nadmorskoj visini od 2.023 metra, i otoka je veštačkog jezera Arpi koje je izgrađeno tokom 1950-ih godina. U gornjem toku prolazi kroz vlažna i zamočvarena područja marza Širak u Jermeniji. Nakon 15 km mirnog toka, skreće ka jugu i useca se u Širakski plato. U tom području rečno korito je duboko usečena klisura, na pojedinim mestima duboka i do 400 metara, a tu prima i svoju najveću pritoku, reku Kars. Uliva se u reku Araks kod mesta Bagaran u Jermeniji.

Ukupna dužina toka iznosi 186 km, od čega čak 2/3 toka predstavlja granicu između Jermenije i Turske. Površina basena je 9.670 km². Kišno-snežnog je režima. U toku zime njena površina se zamrzne. Prosečan protok vode iznosi 26,9 m³/s, dok na godišnjem nivou to iznosi 847 miliona m³.

Na Ahurjanu postoje dve veštačke akumulacije, Karnutska i Ahurjanska čije vode se uglavnom koriste za navodnjavanje okolnih poljoprivrednih područja. U blizini grada Gjumrija je izgrađena i mala hidroelektrana, inača najstariji objekat tog tipa u Jermeniji (izgrađena 1928. godine).

Na levoj obali reke se nalazi drugi po veličini jermenski grad Gjumri. Na njenim obalama je bilo smešteno 4 od ukupno 12 istorijskih prestonica Jermenije (Širakavan, Ani, Bagaran i Jervandašat).

Povezano

• Geografija Jermenije
• Reke i jezera Jermenije
• Geografija Turske
• Araks