Bitka za Kupres (1992)

Bitka za Kupres, u srpskim izvorima navođena kao Operacija Kupres, se odigrala u aprilu 1992. na samom početku rata u BiH na području jugoazapdne Bosne između paravojnih formacija novoproglašene Srpske Republike Bosne i Hercegovine uz podršku snaga JNA na jednoj, te pretežno bosanskohrvatskih paravojnih formacija uz podršku susjedne Hrvatske na drugoj strani. Cilj obiju strana je bio ostvariti nadzor nad gradom Kupres, odnosno strateški važnom Kupreškom visoravni sa koje su se mogle nadzirati ključne komunikacijske rute u tom dijelu zemlje. I srpske paravojne formacije su prije bitke formalno pripadale snagama Teritorijalne obrane koja se, međutim, tokom raspada SFRJ podijelila na etničkoj osnovi; hrvatske snage su se tokom same bitke službeno preimenovale u Hrvatsko vijeće obrane. Obje strane su bile dobro pripremljene za bitku i na samom početku kontrolirale dijelove Kupresa. Ispočetka su u njoj najviše uspjeha imali Hrvati, te su do 6. aprila uspjeli zauzeti cijeli grad i zarobiti veliki broj pripadnika srpskih snaga. Međutim, intervencija oklopnih snaga Kninskog korpusa JNA je preokrenula situaciju u srpsku korist; hrvatske snage su prisiljene na povlačenje prema Šuici, gdje su uspostavljena linija fronte koja se neće mijenjati sve do operacije Cincar u jesen 1994. godine. Bitka za Kupres je predstavljala prvu veću bitku rata, a tokom nje su, prema suprotstavljenim navodima, obje strane počinile ratne zločine.

Bitka za Kupres
Segment Rat u BiH
Datum 3–11. april 1992 Lokacija jugozapadni dio BiH Ishod pobjeda JNA i srpskih snaga
Sukobljene strane
Jugoslovenska narodna armija Srpska Republika Bosna i Hercegovina	BiH Hrvatsko vijeće obrane (od 8. aprila)  Hrvatska
Komandanti i vođe
Momir Talić Ratko Mladić Stanislav Galić Slavko Lisica	Milivoj Petković Janko Bobetko
Snage
nepoznato	nepoznato
Žrtve i gubici
85 mrtvih 154 zarobljena	160–177 mrtvih 23 zarobljena
38 ubijenih civila

Literatura

• Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995, Volume 1. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN 978-0-16-066472-4.
• Central Intelligence Agency, Office of Russian and European Analysis (2002). Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995, Volume 2. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. ISBN 978-0-16-066472-4.
• Kirk McDonald, Gabrielle (2000). Substantive and Procedural Aspects of International Criminal Law: The Experience of International and National Courts: Materials, Volumes 1-2. Leiden, The Netherlands: Brill Publishers. ISBN 978-90-411-1134-0.
• Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building And Legitimation, 1918–2006. Bloomington, Indiana: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34656-8.
• Thomas, Nigel; Mikulan, Krunoslav (2006). The Yugoslav Wars: Slovenia & Croatia 1991–95. Oxford, England: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-963-9. Arhivirano iz originala na datum 2014-12-18. Pristupljeno 2015-09-20.

}-