Dvanaest imama

Dvanaest imama su duhovni i politički nasljednici Muhameda, prema vjerovanju imamitskog ili Ithna-『ashariyyah ogranka šijitskog islama.^[1] Prema imamitskog teologiji, nasljednik Muhamedov je nepogrešiv ljudski pojedinac koji ne samo što pravedno vlada zajednicom, nego je također sposoban održavati i tumačiti božansko pravo i njegovo ezoteričko značenje. Poslanikove i imamove riječi i djela su vodilja i uzor koji zajednica mora slijediti; zbog toga moraju biti slobodni od pogreške i grijeha i moraju biti izabrani božanskim ukazom (nass) preko Proroka.^[2][3] Šijitski imamiti vjeruju da su dvanaest imama predskazani u hadisu o dvanaest nasljednika.

Imamitski i ismalitski šijiti vjeruju kako je 『aql - božanska mudrost - bila izvor duša poslanika i imama te im dala ezoteričko znanje poznato kao ḥikmah te da su njihove patnje bile sredstvo božanske milosti za njihove poklonike.^[1][4][5] Iako Imam nije bio primatelj božanske objave, imao je bliski odnosa sa Bogom, te ga Bog vodi isto kao što imam vodi narod. Imam je također vođen od tajnih tekstova u svom posjedu kao što su al-Jafr i al-Jamia. Imamat ili vjerovanje u božanskog vodiča je temeljno vjerovanje imamitskih i ismailitskih ogranaka šijitskog islama i temelji se na konceptu Boga koji neće ostaviti čovječanstvo bez pristupa božanskom vodstvu.^[6]

Prema imamitima, uvijek postoji imam vremena, koji je božanski imenovan autoritet za sve potanja vjere i prava u muslimanskoj zajednici. Ali je prvi bio imam iz ove loze i, prema mišljenju imamita, legitimni nasljednik proroka islama, a koga su slijedili muški potomci Muhameda preko njegove kćeri Fatime. Svaki imam je bio sin prethodnog imama, s izuzetkom Huseina ibn Alija, koji je bio brat Hasana.^[1] Dvanaesti i posljednji imam je Muhamed al-Mahdi, za koga imamiti vjeruju da je trenutno živ i skriven prije nego što se vrati kako bi donio pravdu svijetu.^[6]

Popis imama

Broj	Moderni (kaligrafski) prikaz	Ime (Puno/Kunya)	Titula (arapski/turski)[7]	Datum rođenja smrti (n.e./AH)[8]	Važnost	Mjesto rođenja	Uzrok i mjesto smrti i mjesto sahrane[9]
1		Ali ibn Abu Talib علي بن أبي طالب Abu al-Hasan أبو الحسن	Amir al-Mu'minin (Zapovjednik vjernih)[10] Birinci Ali[11]	600–661[10] 23(prije Hidžre)–40[12]	Prvi Imam i pravedni nasljednik Proroka za sve šijite; suniti ga, pak, priznaju kao Četvrtog kalifa. Uživa veliki ugled kod svih sufističkih muslimanskih redova (Turuq); njihovi članovi vuku svoju lozu od Muhameda preko njega.[10]	Meka, Saudijska Arabija[10]	ubio ga Abdurahman ibn Muldžem, haridžit u Kufi, koji ga je posjekao otrovanim mačem dok se molio.[10][13] Sahranjen u džamiji Imama Alija u Najafu, Irak.
2		Hasan ibn Ali حسن بن علي Abu Muhamed أبو محمد	al-Mujtaba (Izabrani) Ikinci Ali[11]	624–670[14] 3–50[15]	Bio je nastariji preživjeli unuk Muhameda preko Muhamedove kćeri Fatimah az-Zahra. Hasan je naslijedio svog oca kao kalif u Kufi na osnovi mirovnog sporazuma sa Muavijom I, prepustio je vlast nad Irakom poslije vladavine od sedam mjeseci.[16]	Medina, Saudijska Arabija[14]	Otrovan od strane svoje supruge u Medini, prema naređenju kalifa Muavije, prema vjerovanju šijita dvanaestnika.[17] Sahranjen u Jannat al-Baqiju u Medini, Saudijska Arabija.
3		Husayn ibn Ali حسین بن علي Abu Abdillah أبو عبدالله	Sayyid ash-Shuhada (Gospodar mučenika) Ūçüncü Ali[11]	626–680[18] 4–61[19]	Bio je unuk Muhamedov i brat Hasan ibn Alija. Husayn se suprotstavio vlasti kalifa Jezida I. Zbog toga su on i njegova porodica kasnije ubijeni od Jezidove vojske u bitci kod Karbale. Nakon ovog događaja komemoracija Husayn ibn Alija je postala centralni ritual za oblikovanje šijitskog identiteta.[18][20]	Medina, Saudijska Arabija[18]	ubijen i odrezana mu glava u bitci kod Karbale.[18] Sahranjen u svetištu Imama Huseina u Karbali, Irak.
4		Ali ibn Husayn علي بن الحسین Abu Muhamed أبو محمد	al-Sajjad, Zayn al-'Abidin (Onaj koji se stalno klanja, ukras vjernika) [21] Dorduncu Ali[11]	658/9[21] – 712[22] 38[21]–95[22]	Autor molitvi u Sahifa al-Sajjadiyya, koji su poznati kao "Psalm Domaćinstva Prorokovog."[22]	Medina, Saudijska Arabija[21]	Prema većini šijitskih učenjaka, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Valida I u Medini, Saudijska Arabija.[22] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija.
5		Muhamed ibn Ali محمد بن علي Abu Ja'far أبو جعفر	Baqir al-Ulum (Otkrivač znanja) [23] Besinci Ali[11]	677–732[23] 57–114[23]	I sunitski i šijitski izvori ga opisuju kao jednog od ranih i najznačajnijih pravnih učenjaka, koji je poučio brojne učenike u svoje vrijeme.[23][24]	Medina, Saudijska Arabija[23]	Prema nekim šijitskim učenjacima, otrovao ga je Ibrahim ibn Walid ibn 'Abdallah u Medini, Saudijska Arabija po naređenju Hišama ibn Abd al-Malika.[22] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija.
6		Džafer ibn Muhamed جعفر بن محمد Abu Abdillah أبو عبدالله	as-Sadiq[25] (Čestiti) Altinci Ali[11]	702–765[25] 83–148[25]	Uspostavio Ja'fari jurisprudenciju i razvio šijitsku teologiju. Poučavao brojne učenjake u različitim poljima, uključujući Abu Hanifaha i Malik ibn Anasa u fiqhu, Wasil ibn Atu i Hisham ibn Hakama u islamskoj teologiji, i Gebera u nauci i alkemiji.[25][26][27]	Medina, Saudijska Arabija[25]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Medini, Saudijska Arabija po naređenju kalifa Al-Mansura.[25] sahranjen u Jannat al-Baqi, Medina, Saudijska Arabija.
7		Musa ibn Džafer موسی بن جعفر Abu al-Hasan I أبو الحسن الاول[28]	al-Kazim[29] (Mirni) Yedinci Ali[11]	744–799[29] 128–183[29]	Vođa šijitske zajednice u doba raskola sa ismailitima i drugim ograncima nakon smrti četvrtog imama Jafar al-Sadiqa.[30] Uspostavio je mrežu agenata koji su prikupljali khums u šijitskim zajednicama Bliskog Istoka i Horasna. Uživa ugled među mahdavijama; članovi tih redova vuku svoju lozu do Muhameda preko njega.[31]	Medina, Saudijska Arabija[29]	Zatvoren i otrovan u Bagdadu, Irak po naređenju kalifa Harun al-Rashida, prema šijitskim vjerovanjima. Sahranjen u svetištu Kazimayn u Bagdadu, Irak.[29]
8		Ali ibn Musa علي بن موسی Abu al-Hasan II أبو الحسن الثانی[28]	ar-Rida, Reza[32] (Zadovoljavajući) Sekizinci Ali[11]	765–817[32] 148–203[32]	Proglašen krunskim princom od kalifa Al-Ma'muna Mamouna i poznat po svojim raspravama sa muslimanskim i ne-muslimanskim vjerskim učenjacima.[32]	Medina, Saudijska Arabija[32]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u iranskom Mašhadu, po naređenju kalifa Al-Ma'muna. Sahranjen u Svetištu Imama Reze u Mašhadu, Iran.[32]
9		Muhamed ibn Ali محمد بن علي Abu Džafer أبو جعفر	al-Taqi, al-Jawad[33] (Bogobojazni, Velikodušni) Dokuzuncu Ali[11]	810–835[33] 195–220[33]	Slavan po svojoj velikdušnosti i pobožnosti kada je suočen sa progonima od strane Abasidskog Kalifata.	Medina, Saudijska Arabija[33]	Otrovan od strane svoje supruge, Al-Ma'munove kćeri, u Baghadu, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tasima, prema šijitskim izvorima. Sahranjen u svetištu Kazmain u Bagdadu, Irak.[33]
10		Ali ibn Muhamed علي بن محمد Abu al-Hasan III أبو الحسن الثالث[34]	al-Hadi, al-Naqi[34] (Vodič, Čisti) Onuncu Ali[11]	827–868[34] 212–254[34]	Ojačao mrežu zamjenika u šijitskoj zajednici. Slao im upute i zauzvrat primao financijske doprinose vjernika preko khumsa i vjerskih zavjeta.[34]	Surayya, selo kraj Medine, Saudijska Arabija[34]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan u Samari, Irak po naređenju kalifa Al-Mu'tazza.[35] Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari, Irak.
11		Hasan ibn Ali الحسن بن علي Abu Muhamed أبو محمد	al-Askari[36] (Građanin garnizonskog grada) Onbirinci Ali[11]	846–874[36] 232–260[36]	Najveći dio života proveo pod raznim ograničenjima koje je kalif Al-Mu'tamid nakon smrti njegovog oca. Represija nad šijitskim stanovništvom je bikla posebno velika u njegovo vrijeme zahvaljujući velikom broju i povećanju uticaja.[37]	Medina, Saudijska Arabija[36]	Prema šijitskim izvorima, bio je otrovan po naređenju kalifa Al-Mu'tamida u Samari, Irak. Sahranjen u Džamiji Al Askari u Samari, Irak.[38]
12		Muhamed ibn al-Hasan محمد بن الحسن Abu al-Qasim أبو القاسم	al-Mahdi, Skriveni imam, al-Hujjah[39] (Vođeni, Dokaz) Onikinci Ali[11]	868–unknown[40] 255–unknown[40]	Prema doktrini šijita-dvanaestnika, on je stvarna historijska ličnost, trenutni imam i obećani Mahdi, mesijanska ličnost koja će se vratiti zajedno sa Kristom. On će uspostaviti pravednu vlast islama i na zemlju dovesti pravdu i mir.[41]	Samarra, Irak[40]	Prema šijitskoj doktrini, živio je u Okultaciji od 872. i nastavit će živjeti sve dok Bog to želi.[40]