Filetizam

Filetizam (grč. file - rod, pleme) je teološki termin kojim se označava nacionalizam unutar pravoslavne crkve.^[1]

Filetizam, odnosno religijski nacionalizam, osuđen je kao moderna crkvena jeres jer sudbinu hrišćanske crkve ne treba mešati sa sudbinom bilo kog posebnog naroda ili rase.^[2]

Historija

Početkom druge polovine XIX veka Bugari su zatražili uspostavljanje crkvene autokefalnosti. Grčko sveštenstvo nije htelo da udovolji bugarske zahteve. Suočen sa rastućim nezadovoljstvom i nemirima u Otomanskoj Imperiji, sultan je obnarodovao 28. februara 1870. ferman o osnivanju nezavisnog bugarskog egzarhata, čime je uspostavljena nezavisnost Bugarske crkve i priznata zasebna bugarska narodnost. 11. maja 1872. je proglašena autokefalija Bugarske crkve.

Pravoslavni sabor u Carigradu 10. septembra 1872. godine, sazvan na inicijativu vaseljenske patrijaršije, osudio je filetizam kao „jeres koja stavlja nacionalnu ideju iznad jedinstva vere「.^[3] Teritorijalni princip je osnovni za postojanje i osnivanje pomesne Crkve (kanon 2. Drugog Vaseljenskog Sabora) i kanonska osnova autokefalije i autonomije. Zaključci sabora su i dalje na snazi u na kanonskom području pravoslavlja.