Kontejner

Kontejner (od engleskog: container) je za Engleze svaka vrsta spremnika, košara, boca, kutija i sve tome slično, ali se na našim prostorima pod tim podrazumjeva veliki metalni spremnik, namjenjen prvenstveno brodskom transportu a što oni zovu Intermodal container (višenamjenski kontejner).

Kontejner Container
Tipični kontejner Tipični kontejner

Historija

Zahtjev za nekim višenamjenskim robusnim spremnikom, pogodnim za korištenje u raznim vrstama transporta, osjetio se nakon Drugog svjetskog rata u Sjedinjenim Američkim Državama, a prvi put je korišten kod transporta do Puerto Rica. Ideja o metalnom kontejneru rodila se u glavi američkog prijevoznika Malcolma McLeana 1956. godine, dok je beskonačno čekao na ukrcaj robe u svoj kamion, pa je pomislio nebi li bilo pametnije da umjesto tog polakog ukrcaja komad po komad tereta jednostavno nekako montiraju čitav stražnji dio kamiona sa svim potrebnim teretom.

Oblik i dimenzije

Najrašireniji tip kontejnera su oni po ISO standardu, To je metalni paralelepiped čije su mjere utvrđene na međunarodnoj razini 1967. Svi su široki 8 stopa (244 cm) i jednako visoki 8 stopa i 6 palaca (259 cm), a najčešće imaju dvije standardne dužine od 20 i 40 stopa (610 i 1220 cm).^[1]

Svaki standardni kontejner je tipski označen i registriran sa jedanaest brojčanih i slovnih znakova, u formi: 4 slova (od kojih su prva 3 odgovaraju inicijalima vlasnika firme) i 6 brojeva, nakon čega slijede posljednji kontrolni brojevi (zvani "check-digit") , koji se dobijaju računskim algoritmom od 10 predhodnih slova i brojki, tako da svako slovo ima odgovarajuću brojčanu vrijednost.

Pored ISO standarda ima i drugih, dolje je tablica sa najraširenijim tipovima kontejnera danas u svijetu.

		20′ kontejner		40′ kontejner		40′ kontejner		45′ kontejner
		imperijalni	metrični	imperijalni	metrični	imperijalni	metrični	imperijalni	metrični
vanjske dimenzije	dužina	19′ 10 1/2″	6.058 m	40′ 0″	12.192 m	40′ 0″	12.192 m	45′ 0″	13.716 m
	širina	8′ 0″	2.438 m	8′ 0″	2.438 m	8′ 0″	2.438 m	8′ 0″	2.438 m
	visina	8′ 6″	2.591 m	8′ 6″	2.591 m	9′ 6″	2.896 m	9′ 6″	2.896 m
unutrašnje dimenzije	dužina	18′ 8 13/16″	5.710 m	39′ 5 45/64″	12.032 m	39′ 4″	12.000 m	44′ 4″	13.556 m
	širina	7′ 8 19/32″	2.352 m	7′ 8 19/32″	2.352 m	7′ 7″	2.311 m	7′ 8 19/32″	2.352 m
	visina	7′ 9 57/64″	2.385 m	7′ 9 57/64″	2.385 m	8′ 9″	2.650 m	8′ 9 15/16″	2.698 m
širina vrata	širina	7′ 8 ⅛″	2.343 m	7′ 8 ⅛″	2.343 m	7′ 6"	2.280 m	7′ 8 ⅛″	2.343 m
	visina	7′ 5 ¾″	2.280 m	7′ 5 ¾″	2.280 m	8′ 5″	2.560 m	8′ 5 49/64″	2.585 m
unutrašnji volumen		1,169 ft³	33.1 m³	2,385 ft³	67.5 m³	2,660 ft³	75.3 m³	3,040 ft³	86.1 m³
maksimalna masa		66,139 lb	30,400 kg	66,139 lb	30,400 kg	68,008 lb	30,848 kg	66,139 lb	30,400 kg
masa praznog		4,850 lb	2,200 kg	8,380 lb	3,800 kg	8,598 lb	3,900 kg	10,580 lb	4,800 kg
masa punog		61,289 lb	28,200 kg	57,759 lb	26,600 kg	58,598 lb	26,580 kg	55,559 lb	25,600 kg

Ukrcaj kontejnera na brod u luci Copenhagena

Konterizacija

Kontejnerizacija (engleski: containerization) je izraz za suvremeni način transporta tereta, tako da se sva pošiljka stavi u veliki metalni spremnik tj. kontejner.^[2] Kontejnerizacija je važna tehnika transporta razvijena u 20. vijeku. Istina i ranije, još od početka 20. vijeka postojali su veliki spremnici, standardiziranih veličina, namjenjeni željezničkom i cestovnom transportu, ali tog oblika transporta nije bilo sve do 1960-ih.^[2] Od tad su kontejneri postali glavni element u prekooceanskom brodskom transportu. Čitav taj proces omogućili su brodovi nove generacije specijalno dizajnirani za prijevoz kontejnera. Veliki i brzi, kontejnerski brodovi prevoze svu silu kontejnerskih jedinica naslaganih od utrobe do palube, ali ono što je najvažnije, vrlo ih brzo ukrcavaju i iskrcavaju, tako da skraćuju vrijeme provedeno po lukama na minimum, pa su stoga puno efikasniji, jer više radnih dana plove.^[2] Lučka postrojenja za brzo manipuliranje kontejnerima, su prilično komplesna i skupa, pa je ulaganje u njih opravdano jedino ukoliko postoji veliki teretni promet u oba pravca. Kontejneri se pune (i prazne) po tvorničkim skladištima, nakon tog se transportiraju do luka kamionima ili željezničkim vagonima, gdje se zatim ukrcavaju na brodove, sve to zahtjevalo bi puno više vremena, truda i novaca u slučaju, komadno rasutih tereta.^[2]