Kraljevina Gwynedd

Gwynedd (fonetski:ˈɡwɪnɛð) je bilo jedno od malih kraljevstava u današnjem Walesu - država nasljednica ostataka rimske Britanije - nastalo u ranom srednjem vijeku. Nalazilo se na nekadašnjim teritorijama britskih plemena Ordovika, Gangana i Deceangla, a koje su brito-rimskim dokumentima zajedno nazivana Venedocija (Venedotia).

Za ostala značenja, vidi Gwynedd (razvrstavanje).

Teyrnas Gwynedd Kraljevina Gwynedd ? 5. vijek–1282 ? Tradicionalni grb Kuće Aberffraw od Gwynedda Položaj Gwynedda Srednjovjekovna kraljevstva Walesa. Glavni grad Degannwy, Aberffraw i Abergwyngregyn Jezik/ci velški Vlast Monarhija President  - 450 - 460 Cunedda  - 520 - 547 Maelgwn I  - 625 - 634 Cadwallon II  - 1081 - 1137 Gruffudd I  - 1137 - 1170 Owain I  - 1195 - 1240 Llywelyn II Historijska era Srednji vijek  - Uspostava  - aneksija od Engleske ^ Na latinskom se Gwynedd u srednjovjekovnim poveljama i kartama navodi kao Principatus Norwallia (Kneževina Sjeverni Wales).

Historija

Gwynedd je kao država postojala od 5. do 13. vijeka, a na vrhuncu moći je kontrorila obližnji otok Ynys Môn (Anglesey) kao i cijeli sjeverni Wales između rijneka Dyfi na jugu i Dee (velški Dyfrdwy) na sjeveroistoku.^[1] Na sjeveru i zapadu je bilo omeđeno Irskim morem (Môr Iwerddon) a na jugoistoku Kraljevinom Powys.

Gwynedd je, za razliku od većine britskih post-rimskih država, uspio očuvati svoju nezavisnost pred najezdom Anglosaksonaca, a nakon što su sami Anglosaksonci u 11. vijeku pokoreni od Normana, i od normanske Engleske sve do pred kraj 13. vijeka. Historičari to tumače prije svega planinskom reljefu koji je značajno otežavao kretanje potencijalnih osvajača kao i njihovu mogućnost da trajno nameću volju vojnički poraženom stanovništvu.^[2]

Prema tradiciji koja se pripisuje Neniju, velškom kroničaru iz 10. vijeka, osnivač države se zvao Cunedda.^[1] Prema Neniju, Cunedda je zajedno sa svojim sljedbenicima u 5. vijeku došao iz britske države Lothian u današnjoj južnoj Škotskoj.^[1] Postojalo je od kraja rimske vlasti sve do 13. stoljeća kad ga je engleska pripojila 1282. godine.

Glavni gradovi ovog kraljevstva bili su Degannwy, Aberffraw i Abergwyngregyn. Glavni se dvor nalazio u dvorcu Deganwyju, gdje je bilo uporište Maelgwna Gwynedda (u. 547.). Starija linija potomaka Rhodrija Velikog je dovela Aberffraw na Ynysu Monu njihovim glavnim sjedištem do 1170. godine. U 13. vijeku su Llywelyn Fawr, njegov sin Dafydd ap Llywelyn te unuk Llywelyn ap Gruffudd odrediliili Abergwyngregyn sa sjeverne obale kao prijestolnicu.

Etimologija

Prema Johnu Kochu i još nekim historičarima velško ime Gwynedd dolazi od latinskog imena Venedotia,^[3][4], a da to dolazi iz irske riječi Feni koja se je onda odnosila na određenu skupinu otoka, a poslije se značenje proširilo na irski narod kao cjelinu, slobodni, neropski narod. Irci, posebno Laighini su naseljavali i/ili osvojali veći dio sjevernog Walesa sredinom 4. pa sve do ranog 5. vijeka.^[5]

Državne oznake

• 
  Tradicijska zastava Kraljevine Gwynedda, za vlasti dinastije Abberffrawa u 12. i 13. vijeku
• 
  Tradicijski grb vladarske kuće Abberffraw. Ponekad ga se koristi kao oznaku za cijeli Wales, no ne nalazi se na grbu Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske.