Car Taizong od Tanga

Car Taizong od Tanga (kineski: ; pinyin: Táng Tàizōng, Wade-Giles: T'ai-Tsung) (23. januar 599 – 10. jul 649), osobno ime Lǐ Shìmín (kineski: ), bio je drugi po redu car Kine iz dinastije Tang of China, koji je vladao od 626. do 649. S obzirom da je podstakao svog oca Li Yuana (kasniji car Gaozu) da u Taiyuanu 617. podigne ustanak protiv dinastije Sui te da je kasnije porazio većinu njegovih najvažnijih suparnika, ceremonjalno se zajedno sa ocem smatrao su-osnivačem dinastije.^[3]

Car Taizong od Tanga
car dinastije Tang
Vladavina	4. septembar 626 - 10. jul 649 (&0000000000000022.00000022 godine, &0000000000000309.000000309 dana)
Prethodnik	Car Gaozu
Nasljednik	Car Gaozong
Potomstvo	Li Chengqian, krunski princ i Princ Min od Changshana Li Ke, princ od Wua Li Tai, princ Gong od Pua Li Zhen, princ od Yuea Li Zhi, car Gaozong Princeza Xiangcheng PLi Lize, princeza Changle Princeza Bailing Princeza Linchuan Li Jing, princeza Qinghe Li Shu, princeza Lanling Princeza Chengyang Princeza Gaoyang Li Mingda, princeza Jinyang Princeza Changshang Princeza Xincheng
Puno ime	Li Shimin 李世民
Era datumi	Zhenguan (贞观)
Posthumno ime	Kratko: Wen Huangdi (文皇帝) Puno: Wen Wu Dasheng Daguang Xiao Huangdi[1] 文武大圣大广孝皇帝[2]
Hramsko ime	Taizong (太宗)
Kuća	Kuća Li
Otac	Car Gaozu od Tanga
Majka	Vojvotkinja Dou
Rođen/a	23. januar 599 Wuchuan, Kina pod dinastijom Sui
Umro/la	10. jula 649. (dob: 50) Palača Cuiwei, Kina pod dinastijom Tang

Tradicionalno se smatra jednim od najvećih, ako ne i najvećim carem u cijeloj historiji Kine. U kasnijim periodima se vladavina cara Taizonga smatrala kao primjerom prema kome se trebao mjeriti uspjeh svih ostalih careva a njegova "Vladavina Zhenguan" (pojednostavljeni kineski: ; tradicionalni kineski: ; pinyin: Zhēnguān Zhī Zhì) se nazivala zlatnim dobom kineske historije te bila obavezan predmet učenja za sve buduće krunske prinčeve. Pod njegovom vlašću je Kina doživjela uspon u vojnom i ekonomskom pogledu, a vijek i pol nakon njegove smrti uživala u dotle nezapamćenom periodu mira i prosperiteta. Za vrijeme Taizonga, Kina je bila najveća i najsnažnija država svijeta. Teritorija joj je uključivala najveći dio današnje Kine, te Vijetnam, Mongoliju i veliki dio Centralne Azije sve do istočnih dijelova današnjeg Kazahstana. Ona je stvorila temelje za vladavinu Xuanzonga koja se smatra vrhuncem dinastije Tang.

Godine 630. je car Taizong poslao svog generala Li Jing na Istočne Tujue (proto Turke) te ih porazio i zaroobio njihovog Jiali Khana, čime je uništena moć Istočnih Tujuea. Zahvaljujući tome je Tang postao hegemon Istočne i Centralne Azije, a car Taizong preuzeo titulu Tian Kehan ("Nebeski kan").^[4]

Za razliku od većine kineskih plemića svog doba, car Taizong je bio iskreni racionalist te isticao otvorenim prezirom prema praznovjerju i znacima s neba. Mnoge od javnih obreda je modificirao kako bi olakšao položaj seljaka i poljoprivrednih radnika.^[5] Suvremeni kineski historičar Bo Yang smatra kako je car Taizong postao velik prije svega tako što je trpio kritike koje bi drugi carevi teško prihvatili, te da nije zloupotrebljavao svoju apsolutnu vlast (navodeći cara Yanga kao negativni primjer); te kroz vješto korištenje usluga sposobnih kancelara kao što su Fang Xuanling, Du Ruhui i Wei Zheng. Vrijedan pomoćnik cara je bila i njegova supruga carica Zhangsun.^[6]

Preci

14. Li Tianxi

8. Li Hu, Vojvoda Xiang od Longxija

15. Lady Jia

4. Li Bing, Vojvoda Ren od Tanga

9. Vojvtokinja Liang

2. Car Gaozu

16. Dugu Ku

10. Dugu Xin

5. Vojvotkinja Dugu

11. Gospa Cui

1. Li Shimin, car Taizong

17. Dou Lue

12. Dou Yue

6. Dou Yi, vojvoda od Shenwua

3. Carica Taimushunsheng

18. Yuwen Gong

13. Yuwen Tai

19. Gospa Wang

7. Princeza Xiangyang od Sjevernog Zhoua