Musterijen

Musterijen (francuski: ) je industrija kamenog oruđa i vodeća srednjopaleolitska kultura, koja je nazvana po eponimnom nalazižtu, pećini Mustije (francuski: ) u Francuskoj. Definisao ju je Gabrijel de Mortije 1869. godine, koji je predložio relativnu hronologiju artefakata. Nosilac musterijena je Homo sapiens neanderthalensis. Javlja se u gornjem pleistocenu, pre otprilike 130.000 godina. Traje od interglacijala Riss-Würm-a, tj. od izotopske etape 5e do otprilike 30.000, tačnije do oscilacije Stilfrid B (izotopska etapa 3).^[1]

Musterijensko oruđe otkriveno u Francuskoj

Ova kultura bila je rasprostranjena po celoj Evropi i delovima Afrike i Azije, a proširila se i u oblastima gde je za vreme glacijalnih razdoblja preovlađivala veoma gladna klima. Odlikuju je razne varijante postruški (konveksne, konkavne, konvergentne, ugaone, trasverzalne), musterijenski šiljci, jamičasto i nazupčano oruđe i bifacijalno okresani ručni klinovi. Tehnika koja je karakteristična za ovo doba je okresivanje sa diskoidnih jezgara, a u nekim industrijama zastupljena je i levaluazijenska tehnika okresivanja.^[1]

Nalazišta

U Evropi, osim eponimnog nalazišta, musterijenski lokaliteti su:

• Krapina
• Vindija
• Velika pećina
• Veternica (pećina)
• Ferasi
• Spaj (pećina)

Musterijenski lokaliteti u Aziji:

• Tabun
• Kebara
• Amud
• Šanidar
• Tešik Taš
• Bisotunska pećina

Tipologija

Prema učestalosti pojedinih tipova alatki, musterijen se može podeliti na:

• musterijen sa ašelskom tradicijom
• tipični
• zupčasti
• šarentijen

Povezano

• Neandertalac
• Gravetijen
• Paleolit