Nemanjići – rađanje kraljevine
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Nemanjići – rađanje kraljevine srpska je istorijsko-dramska televizijska serija snimana od 2017., čije je premijerno prikazivanje počelo 17. februara 2018. na mreži RTS 1[1][a]
.jpeg)
Predstavlja najveći produkcijski poduhvat u istoriji srpske televizije, budući da je za nju angažovano 218 glumaca i 2700 statista koja je snimana na preko 200 lokacija. Serijalom koji je obuhvatio 200 godina vladavine najuticajnije srpske srednjovekovne dinastije obeležava se 800 godina od nastanka Kraljevine Srbije i krunisanja Stefana Prvovenčanog. Projekat nastao u režiji Marka Marinkovića, a po scenariju Gordana Mihića, producira Radio-televizija Srbije.
Uloga Stefana Nemanje poverena je Mladenu Neleviću, njegove supruge Ane Nemanjić – Dubravki Mijatović; njihove sinove Stefana Prvovenčanog, Vukana Nemanjića i Rastka Nemanjića – Svetog Savu, igraju Vojin Ćetković, Nebojša Glogovac i Dragan Mićanović (tim redosledom); prvu srpsku kraljicu, mletačku princezu, Anu Dandolo tumači Sloboda Mićalović.
Pilot epizoda emitovana je 31. decembra 2017. kao novogodišnji specijal, međutim prva epizoda je emitovana tek 17. februara 2018.[2] Nakon pilot epizode, reakcije su uglavnom bile negativne posle višemesečnih iščekivanja.[3] Kritike su uglavnom bile vezane za jezik kojim se govori u seriji, efekte i spornu glumu.[4]
Remove ads
Premisa
Serija predstavlja najveći produkcijski poduhvat u istoriji srpske televizije,[5] budući da je za nju angažovano 218 glumaca i 2700 statista koja je snimana na preko 200 lokacija.[6] Serijalom koji je obuhvatio 200 godina vladavine najuticajnije srpske srednjovekovne dinastije[7] obeležava se 800 godina od nastanka Srpskog kraljevstva i krunisanja Stefana Prvovenčanog.[8] Projekat nastao u režiji Marka Marinkovića, a po scenariju Gordana Mihića, producira Radio-televizija Srbije.[9]
Stefan Nemanja od naroda traži – i dobija – pristanak za početak borbe za spas i slobodu svih porobljenih srpskih zemalja.[10] Vizantijski car Manojlo Komnin umire i u Vizantiji se razvija borba za vlast. Nemanja namerava da napadne Vizantiju.[11] Nemanja pomaže Nemačkoj vojsci omogućavanjem bezbednog prolaza i hrane za Treći krstaški rat. Raška i Stefan ne smeju da priznaju međusobnu ljubav koja se ne može ostvariti.[12]
Rastko se zamonašuje. Stefan i Evdokija se venčaju u crkvi.[13] Vukan obećava papi da će širiti katolicizam u svojoj zemlji (Zeti). Raška namerava da napusti dvor.[14] Papa prihvata Vukanovu ponudu tražeći potpunu pokornost. Stefanu se ne sviđa Evdokijina neozbiljnost.[15] Stefan i Raška traže pomoć od bugarskog kralja Kalojana za vraćanje Stefana na presto. Kalojan obećava Stefanu pomoć u sukobu sa Vukanom i ugarskim kraljem.
Stefan od papskog izaslanika, Kazamarisa, očekuje pomoć u vezi sa približavanjem papi koji bi ga podržao u nameri da se kruniše kao kralj Srbije.[16] Papa smatra da bi Vukan, kao stariji brat, trebalo da bude kralj Srbije. Kulin saopšti Stefanu da hoće sa vojskom da udari na Vukana jer ga je optužio za bogumilstvo.[17] Evdokija napušta Stefana ostavljajući ga sa njihovom decom Komninom i Radoslavom.[18] Zbog državne koristi, Stefan se oženi Anom Dandolo umesto sa Raškom.
On dobije dete sa istom, Uroša. Stefan Nemanja umire.[19] Nakon ogromnih osvajanja Bugarske, Strez izdaje Stefana i priključije se Latinima i Bugarima. Latini i Ugarska spremaju napad na Srbiju.[20] Srpska crkva dobija autokefalnost. Stefan postaje kralj Srbije. Na samom kraju prve sezone serije, Stefan, od bolesti, umire u postelji.[21]
Remove ads
Uloge
Uloga Stefana Prvovenčanog, prvog srpskog kralja, poverena je Vojinu Ćetkoviću,[22] a uloga prve srpske kraljice, mletačke princeze Ane Dandolo poverena je Slobodi Mićalović.[23]
Ulogu Stefana Nemanje, velikog župana Raške, tumači Mladen Nelević,[24] a njegovu suprugu, Anu Nemanjić, tumači Dubravka Mijatović.[25]
Ulogu Vukana Nemanjića, najstarijeg sina Stefana Nemanje, tumači Nebojša Glogovac,[26] a ulogu Rastka Nemanjića – Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa, tumači Dragan Mićanović.[27][28]
Stvarni likovi
Izmišljeni likovi
Većina likova u seriji su stvarni, međutim postoje likovi koji su izmišljeni radi dočaravanja dalekog vremena. To su:[29]
Ovde se ubraja i Raška Nemanjić (Nada Šargin) koja je rezultat imaginacije scenariste Gordana Mihića, ali u novijim istraživanjima istoričara pojavljuju se indicije da je na dvoru, u vreme vladavine Stefana Nemanjića, zaista postojala žena sa kojom je živeo Stefan Nemanjić.[30]
Remove ads
Epizode
Dragan Mićanović potvrdio je da će serija imati još jednu sezonu,[31] a istu stvar je potvrdio i scenarista Gordan Mihić.[32] Dragan Mićanović, zbog istorijskih razloga, ne zna da li će biti deo glumačke postave u sledećoj sezoni.[33]
1. sezona (2017)
2. sezona (TBA)
Scenarista Gordan Mihić je potvrdio da će biti i druga sezona serije.
Remove ads
Istorijat
Predprodukcija
Radio-televizija Srbije raspisala je 5. septembra 2015. konkurs za najbolji scenario za televizijsku seriju od dvanaest epizoda kroz koje bi se predstavilo krunisanje Stefana Prvovenčanog.[47] Glavni i odgovorni urednik kulturno-umetničkog programa RTS-a, Nebojša Bradić, izjavio je tada da nas „...od prvog kraljevskog krunisanja u Žiči deli 800 godina...「[48][49] kao i da je „...prilika za dijalog sa istorijom, za nova preispitivanja, i poziv za nove stvaraoce da se pozabave značajnom temom...「[50] Televizija je pobedniku, pored ekranizacije scenarija, ponudila i nagradu od pola miliona dinara.[51] Konkurs je zatvoren 31. januara 2016.[52]
Pet dana kasnije, stručna komisija koju su činili: Milan Vlajčić – novinar i predsednik žirija, Goran Marković – filmski scenarista i reditelj i istoričarka Smilja Marjanović Dušanić, otvorila je pristiglih dvanaest rukopisa. Marta 2016. objavljeno je da je pobednik anonimnog konkursa Gordan Mihić, čiji je scenario potpisan šifrom Snovi.[53][54] Mihić je tom prilikom izjavio da je RTS ovim dobio priliku da se iskupi, jer je „materijal takav da je greh što to do sada nije urađeno「.[55] Dodao je još da se tokom pisanja scenarija konsultovao sa savremenim istoričarima, kao i da je iščitavao brojne istorijske spise i svedočanstva.[56][57] Krajem novembra 2016., RTS je objavio da će serija obuhvatiti period dvovekovne vladavine Nemanjića – od Stefana Nemanje i podizanja Hilandara, pa sve do smrti Uroša Nejakog.
Niti kojima će serijal biti prožet takođe su i „borbe velikih sila za teritoriju Balkana, unutrašnji sukobi, sticanje autokefalnosti srpske crkve, vojni uspesi i krvave borbe「.[58] Budući da je kasnije objavljeno da se prvih dvanaest epizoda završavaju krunisanjem Stefana Prvovenčanog u manastiru Žiča, pojavile su se spekulacije da će serija imati više sezona, te da će kroz njih proći još više glumaca koji će igrati preostale Nemanjiće.[59] Serija je umesto dvanaest imala trinaest epizoda, a poslednja epizoda prve sezone prikazuje Stefanovo krunisanje u manastiru Žiča i završava se njegovom smrću.[60][61] Pre nego što je počelo snimanje, reditelju se kao pomoćnik pridružila Bojana Šutić, koja decenijama živi i radi u Rimu.[62] Producentskoj kući rediteljka je od velikog značaja zbog iskustva stečenog u radu sa Felinijem, Kopolom, Al Pačinom, Džesikom Lang i drugima.[63]
Lokacije i scenografija
Serija je snimana na preko 200 lokacija širom Srbije od kojih je Studenica prva u nizu.[64][65] Scenograf Kiril Spaseski rekao je 7. februara 2017. da lokacije ispunjavaju očekivanja pošto se teži tome da većina budu upravo ona mesta na kojima su živeli ili boravili Nemanjići: „Tu smo uzeli u obzir ostatke Magličke tvrđave – koja je od kasnijeg doba, ali ćemo je adaptirati kao da je iz tog doba – zatim Smederevsku tvrđavu, manastirske komplekse koji su u Raškoj oblasti「.[66][67][68]
Svi rekviziti završeni su pre 15. marta, kada je počelo snimanje. Uspešno su izrađene replike srednjevekovnog oružja, kako bi se što verodostojnije predstavile scene borbe i slike srpskih, mađarskih i vizantijskih vojnika. Oružje za petoricu glavnih glumaca ručno je rađeno. Miloš Petrović napravio je kaiševe, na koje je stavljao nitne u duhu srednjevekovne srpske mode. Dve nedelje pre naznačenog datuma početka snimanja, u Lipovačkoj šumi u Beogradu, izgrađen je Nemanjin dvor: palisadna tvrđava, kapija dvora, selo oko dvora.[69] Tu su istovremeno za scene borbi uvežbavani konji.
U martu je takođe, u skladištu luke Beograd, počela zahtevna izgradnja scenografije manastira Žiče, koja je bila oslikana (preslikana) kao nova, prikazujući tako kako je manastir izgledao kada je tek bio podignut.[70] Prva klapa snimljena je 15. marta na Studeničkoj reci, a odatle se ekipa preselila na Kopaonik gde su snimljene scene odlaska u Bugarsku.[71] Selidba snimateljske ekipe u studio stavila je u prvi plan kamermana, Nebojšu Bašića, koji je istakao da je najveći izazov bio pronaći adekvatan ton na svetlosti vatre, sveća i baklji. Nemanjići su potom snimani na Fruškoj gori, Kosmaju, Kalemegdanu, Lipovačkoj šumi, Boraču,[72] Sirogojnu, Smederevu, Hercegovini, Deliblatskoj peščari i na kraju u Petrovoj crkvi u Novom Pazaru.
Kostimografija
Za potrebe serije, ručno je izrađeno 800 kostima na čijoj se izradi radilo danonoćno.[73] Oko mesec i po dana trajale su pripreme na izradi kostima koje je šilo dvadeset ljudi, na čelu sa autorima, kostimografom Stefanom Savkovićem i scenografom Kirilom Spasenskim.[74] Po rečima istoričara Marka Popovića – „bilo je to veoma složen i težak posao, posebno imajući u vidu da srpski istoričari koji proučavaju ovu epohu imaju dileme i ne mogu sa sigurnošću reći šta je zaista autentično「.[75][76]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Budžet
U projekat je uloženo 2,87 miliona evra,[77] od prethodno predviđenih 3.200.000 evra,[78] a pojašnjeno je da je novac za realizaciju sakupljen od sponzora i iz komercijalnog prinosa Javnog servisa.[79][80][81] Pojavile su se spektakulacije da je samo prva epizoda serije koštala 300.000 evra.[82] Prosečno, jedna epizoda serije košta nešto više od 180.000 evra,[83] ali je RTS izdvojio svega trećinu te cene.[84] Jedan sat serije je koštao oko 191.300 evra.[85] Veći deo sredstava za realizaciju, 1,82 miliona evra, obezbedili su finansijeri, sponzori i prijatelji serijala,[86] Svislajon Takovo, Hemofarm i BK grupa.[87] RTS je u gotovini izdvojio 1,05 miliona evra za ceo projekat, odnosno 70.000 evra po satu programa.[88]
Muzika
Muziku je komponovao Dragoljub Ilić, a pesmu u uvodnoj špici je otpevala srpska pevačica pravoslavne duhovne muzike Divna Ljubojević.[89] Na Tviteru su se pojavili i snimci borbe sa malo ubrzanim tempom i čuvenom muzikom iz serije Beni Hil što se publici svidelo.[90] Izdavačka kuća PGP RTS je objavila disk sa 25 kompozicija koje su korišćene u samoj seriji čije je ukupno trajanje 55 minuta.[91] Muzički producent je bio Oliver Ivanović, a muzičari su bili Nikola Popmihajlov (vizantijska muzika), Tijana Milošević (violina), Ladislav Mezei (violončelo), Ljuba Dimitrijević (solista na starim duvačkim instrumentima – frule, zurle i kravlji rog), vokalna grupa „Serbija global art「, srpski vizantijski hor „Mojsije Petrović「.[92][93]
Spisak pesama na disku[94][95][96]▼
Remove ads
Greške
U trećoj epizodi, gde se Rastko zamonašuje u manastiru,[97][98] jasno se iza njega, na zidu, vidi freska na kojoj se nalazi slika sveca i Stefana Nemanje.[99][100][101] Veruje se da je taj svetac bio upravo Sava zbog svoje odore. Ovo je izazvalo burne reakcije na Tviteru i veliku buru u medijima.[102][103][104]
U osmoj epizodi serije primetile su se ogromne greške. U jednoj sceni, krave su obeležene ušnim markicama[105] koje su u Srbiju uvedene neloliko godina ranije po zahtevu Evropske unije.[106] U istoj epizodi se pojavljuje i lik Bogoljuba Mitića koji jede cicvaru,[107] nekoliko vekova pre nego što je kukuruz donet u Evropu.[108][109] Ista epizoda je zabeležena[110] čudnim scenarijom Raške.[111][112][113][114]
Remove ads
Recenzije
Reakcije publike
Nakon emitovanja pilot epizode u novogodišnjoj noći 2018., reakcije publike i kritike su bile mahom negativne,[115] pa su išle čak i do toga da su gledaoci bili neprijatno iznenađeni posle višemesečnih iščekivanja. U seriji je bilo kritikovano odsustvo bilo kakve drame i poprilična neinventivnost,[116] kao i naivna gluma i propusti u praćenju istorijskih fakata.[117] Dijalozi i glumačka postava u pilot epizodi su poprilično razočarali publiku.[118] Kritikovani su i efekti koji su se koristili u seriji i „jeftini「 opšti utisak (poprilično skupe) pilot epizode.[119] Razni desničarski portali i mediji su kritikovali seriju kroz kontekst „skrnavljenja istorije「.[120] Mnogima je zasmetao specifičan jezik kojim se govori u seriji.[121] Te reči su nastale tek kasnije od strane latinskog, mađarskog, turskog, nemačkog i ruskog jezika.[122][123] Na primer, reč „pričvrljiti「 koju upotrebljava glumac Goran Sultanović.[124][125] Publika je kritikovala i upotrebu dorćolskog žargona u seriji.[126]
Sa druge strane, u pozitivne recenzije spadaju one koje hvale činjenicu da je ovakva serija uopšte snimljena (prvenstveno zbog činjenice da je reč o žanru kome se autori nisu mnogo obraćali prethodnih godina i decenija), te da je ishod zadovoljavajući shodno višestruko manjem budžetu od analognih serija kakve se snimaju u zapadnim zemljama. Takođe, ove recenzije su pozivale na strpljenje, jer se neki od glavnih glumaca (Ćetković, Glogovac, Mićalović, Mićanović) u prvoj epizodi još nisu pojavili. Bizarne stvari i čudan jezik i gluma u seriji shvaćeni su kao humoristički motivi.[127] Publika je gotovo jednoglasno pohvalila kostime i muziku.[118]
Recenzije kritičara
Najveći problem mi je jezik i neka imena...
Recimo to ovako – nek bude da prva epizoda Nemanjića ostaje u staroj, a da će s proleća nove godine stići bolje epizode.
Ovim se upravo mladi ljudi udaljavaju od Nemanjića (jer neće gledati dalje epizode), ali i od istorije.
Reklo bi se da je scenarista stavljanjem današnjeg gradskog govora u usta ljudima koji su živeli pre osam vekova želeo da i njih i njihovo doba približi našem vremenu, da ih učini ljudskijim, običnijim, a efekat je bio upravo suprotan. On ih je udaljio i učinio neistorijskim, bez trunke autentičnosti. Tako smo, i pored prividno istorijske scenografije, dobili neistorijske ličnosti, izmeštene iz svog vremena, zapravo skupinu naših savremenika, čudno odevenih, bezvoljnih i namrgođenih, koji govore besmislen tekst i krevelje se pred kamerama, a nisu ni zabavni. Susreti Nemanje s vizantijskim carem deluju gotovo groteskno („Jesi l』 ti, care, normalan?!「). Isti je utisak i o Nemanjinom razgovoru s carem Fridrihom Barbarosom. Neukusna su opsesivna nastojanja Rastkovog dvorskog i porodičnog okruženja da mu nađe žensko čeljade. Kao da je neko s predumišljajem i otvoreno izvrgnuo ruglu sjajno doba naše istorije, o kojem će se, posle ovakve serije, suma pogrešnih znanja i predstava samo umnožiti.
... Vizantijski car Manojlo Komnin prikazan je kao jektičavi kepec, a istorijski podaci nesumnjivo govore da je bio ogroman rastom, veliki ratnik bez mane i straha, učesnik viteških turnira. Na samrti (1180.), kada je tražio da bude zamonašen, sve mantije koje su našli na dvoru jedva su mu dosezale do kolena. Uz to, on je rođen 1118. godine, pet godina je mlađi od Nemanje (1113.), a u seriji je drugačije. Nemački car Fridrih Barbarosa je od Nemanje mlađi 12 godina, a u seriji je gotovo obratno. Nemanju, koji je u Carigrad kao zarobljenik doveden 1172. godine, vizantijski pisci opisuju kao „plećatog starca「, a isti Nemanja, posle 17 godina, na sastanku s Barbarosom u Nišu (1189.) nema nijednu sedu. Sve su to činjenice koje su mogle lako da se provere. U vreme kada je kretao na Svetu Goru i bio u uzrastu od šesnaest ili sedamnaest godina, Sava je predstavljen vrlo pojednostavljeno, kao smušeni verski zanesenjak čija se pobožnost i naklonost prema monaškom životu svode na simplifikovane sintagme kao što su „Bog je ljubav, ljubav je Bog「.
Ono što je teško popraviti jesu, po mom mišljenju, slabi dijalozi i slaba gluma, uz časne izuzetke. Ali za svaku pohvalu je činjenica da smo konačno dobili seriju o Nemanjićima. Možemo da imamo stotine primedbi, ali bi trebalo da sačekamo da pogledamo celu seriju. Ovom serijom se ipak ispravlja sramota da nismo imali nijedan film, nijednu seriju o najvažnijoj temi nacionalne istorije. Jer identitet Srba se zasniva na sećanju na Svetog Savu, Svetog Simeona i ostale Nemanjiće.
– Miloš Ković, srpski istoričar, doktor istorijskih nauka i docent na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu.[133]
Remove ads
Napomene
Reference
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads