Operacija Mars

Za istoimenu njemačku ofenzivu na prostoru bivše Jugoslavije, vidite članak Operacija Mars (Jugoslavija).

Druga rževsko-sičovska operacija ili Rževsko-sičovska strateška nastupna operacija (ruski: ), također poznata, pogotovo na Zapadu i pod svojim kodnim imenom Operacija Mars bila je ofenziva koju je krajem 1942. za vrijeme drugog svjetskog rata na Istočnom frontu poduzela sovjetska Crvena armija s ciljem da likvidira Rževsku izbočinu, odnosno područje pod njemačkom kontrolom u blizini Moskve. Predstavljala je jednu od Rževskih bitaka, odnosno ofenziva kojima su Sovjeti od početka 1942. pokušavali likvidirati tu i druge izbočine u blizini Moskve, preostale nakon pobjede u moskovskoj bitci. Usprkos brojčane inferiornosti, Nijemci su zahvaljujući dobro organizaciji obrane, fanatičnom otporu uspjeli usporiti, zaustaviti a na kraju i odbaciti sovjetske snage, nanijevši im ogromne gubitke. Njemačke snage su, međutim, i same pretrpile teške gubitke kojesu teško mogli nadoknaditi te zbog kojih je rževska izbočina nakon nekog vremena ipak morala biti napuštena.

Druga rževsko-sičovska operacija
Segment drugog svjetskog rata na Istočnom frontu
Situacija na sovjetsko-njemačkom frontu od novembra 1942. do februara 1943.
Datum 25. novembar – 20. decembar 1942 Lokacija Moskovska i Kalinjinska oblast, SSSR Ishod taktički i operativno neodlučen; strateška pobjeda Nijemaca
Sukobljene strane
Treći rajh	Sovjetski Savez
Komandanti i vođe
Walter Model, Hans von Kluge	Georgij Žukov Ivan Konjev Maksim Aleksejjevič Purkajev
Snage
ukupno oko 30 divizija, 800 tenkova i oklopnih vozila	ukupno oko 70 divizija, 2000 tenkova
Žrtve i gubici
9. armija: 40-45,000 poginulih i nestalih[1]	70.373 poginulih i nestalih, sa ranjenima 215.674

Sovjetska ofenziva je pokrenuta gotovo istovremeno sa mnogo poznatijom operacijom Uran, odnosno protivofenzivom koja je predstavljala prekretnicu staljingradske bitke. Za razliku od nje je na Zapadu dugo vremena bila potpuno nepoznata; nakon raspada SSSR i uvida u sovjetske arhive kod nekih zapadnih historičara se stvorila hipoteza o tome da je operacija Mars trebala predstavljati odlučujući sovjetski udar protiv Nijemaca, a da je operacija Uran predstavljala tek diverziju.