Operacija Morgenluft

Operacija Jutarnji vazduh (nem. Morgenluft) je bila nemačko-bugarsko-ljotićevska operacija protiv četnika u Srbiji. Trajala je od 12. do 19. jula 1943. godine, a završila se nemačko-bugarskim neuspehom.

Poternica za Mihailovićem iz 1943.

Po povratku Mihailovića u Srbiju, maja 1943, organizovana je operacija „Morgenluft" jula 1943, s ciljem da se četnički vođa uhvati.^[1]

Jula 1943. Mihailović je ucenjen sa 100.000 rajhsmaraka u zlatu (ko dovede živa ili mrtva „vođu bandi Dražu Mihailovića").

Pozadina

Glavni članci: Kolaboracija četnika s fašističkom Italijom, Operacija Švarc i Razoružanje četnika

Tokom bitke na Neretvi februara i marta 1943. godine, došlo je do najveće dotadašnje regrutacije i koncentracije četnika pod italijanskom komandom. Na desetine hiljada četnika koje je snabdevala i naoružavala Italija, držalo je pod svojom kontrolom delove Jadranskog zaleđa, što su Nemci videli kao potencijalno veliki problem u slučaju očekivanog iskrcavanja Saveznika. Italijani su, međutim, odbijali sve nemačke zahteve za razoružanjem svojih četnika.

Razoružanje četnika od strane Vermahta početkom maja 1943. godine, predstavlja inicijalnu fazu operacije Schwarz. Četnici u službi Italije u Hercegovini i Crnoj Gori, iznenađeni nemačkom akcijom, posle kratkih borbi brzo su predali oružje.^[2] Za desetak dana akcije uhapšeno je preko 3.000 četnika, od kojih je oko polovina poslata u logore, a većina preostalih korištena kao tovarna snaga tokom nemačke operacije. Sam Draža Mihailović, koji je tada boravio u Crnoj Gori, izbegao nemačko hapšenje:

Operacija Švarc: 1. brdska divizija nailazi na žilav otpor komunista. Po mišljenju Italijana, Draža Mihailović nije više u Crnoj Gori, nego je pobegao u Srbiju. Započeli smo akciju hvatanja Mihailovića.^[2]

– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. maja 1943.

Nemačka komanda štampa poternicu za njim, na istom plakatu i na istu ucenu kao i za Tita od 200.000 nemačkih maraka. Operacija Schwarz je potom nastavljena velikom bitkom na Sutjesci protiv jugoslovenskih partizana, koji su pružili odsudan otpor.