Sopoćani

Sopoćani je manastir Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi pored izvora rijeke Raške u Starom Rasu, centru srednjovjekovne Srbije.^[1]

Manastir Sopoćani i Stari Ras

Svjetska baština UNESCO-a
Srbija
Registriran	1997. (3. zasjedanje)
Vrsta	Kulturno dobro
Mjerilo	ii, iii
Ugroženost	no
Referenca	UNESCO

Zbog svojih iznimnih fresaka Manastir Sopoćani je 1979. zajedno sa kompleksom Stari Ras uvršten na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.^[2][3]

Historija

Manastir Sopoćani izgrađen je u drugoj polovini 13. vijeka (vjerojatno negdje oko 1265.) kao zadužbina kralja Uroša Nemanjića.^[1]

Za osmanske vladavine, manastir je nakon nasrtaja, više puta napuštan od monaha, ali su se oni uvijek vraćali u njega i obnovili ga.^[1] Sve do 1689. kad su ga Osmanlije zapalili i demolirali, pa je crkva ostala bez krova - tad su ga napustili. Nakon tog je manastir ostao napušten preko 200 godina, sve do 20. vijeka, kad je obnovljen i ponovo stavljen u funkciju. Ono što je kuriozum, je to da je većina fresaka ostala u relativno dobrom stanju.^[1]

Karakteristike

Smrt Ane Dandolo majke Uroša Nemanjića

Uspenje Bogorodice

Centralni i najbolje očuvani objekt je crkva sv. Trojstva, to je jednobrodna bazilika, kojoj su kupola i zvonik sa narteksom podignuti kasnije sredinom 14. vijeka.^[3]

Na crkvi je vidljiv utjecaj romaničke arhitekture, naročito u kamenoj plastici, pa se pretpostavlja da su je izveli klesari sa jadranskog primorja.

atrij manastira Sopoćani

Freske u manastirskoj crkvi sv. Trojstva naslikane negdje između 1270. - 1276., spadaju u red najljepših u srpskoj i bizantskoj srednjovjekovnoj umjetnosti.^[2] To je bilo vrijeme kad je Konstatinopolis bio u rukama križara, pa su izgleda stvaraoci tih fresaka potražili utočište na dvoru srpskog kralja.^[2]

Freske u narteksu, iz kog se ide u dvije kapele, oslikane su (u skladu sa tradicijom) prizorima iz života ktitora i njegove porodice, pa se iz njihove ikonografije da isčitati puno toga o životu na srpskom dvoru u to doba.</ref>^[2]