Sparta (grad)

Sparta (grčki: Σπάρτη [Spárti — Sparti]) je grad i općina u grčkoj Periferiji Peloponez. Sparta je glavni grad Prefekture Lakonije.

Za ostale upotrebe, v. Sparta (razvrstavanje).

Sparta Σπάρτη Spárti
Osnovni podaci
Država	Grčka
Periferija	Peloponez
Prefektura	Lakonija
Stanovništvo	18184 (2001.)
Površina	84,5 km²
Gustoća stanovništva	215/km²
Visina	210 m
Koordinate	37°4′N 22°26′E
Poštanski broj	231 00
Pozivni broj	27310
Registarska oznaka	ΑΚ
Karta
Sparta Položaj grada na karti Grčke

Sparta se prostire na mjestu antičkog grada Sparte. Po popisu iz 2001 godine općina Sparta imala je 18.184 stanovnika^[1], od čega je 14, 817 živjelo u samom gradu Sparti.

Historija

Glavni članak: Sparta

Sve do početka 19. vijeka, naselje Sparta bilo je malo selo koje je ležalo u sjeni važnijeg obližnjeg srednjovjekovnog grčkog grada Mistre. Nakon Grčkog rata za nezavisnost 1834 godine, tadašnji grčki kralj Oto I odlučio je nanovo izgraditi Spartu na mjestu starijeg historijskog naselja, s istim imenom, koje se na modernom grčkom jeziku (demotiki) izgovara Sparti, a na starijem lokalnom grčkom (cakonika) Sparta.

Moderni Sparta planirana je i građena s ambicijama da postane jedan od najljepših gradova nove Grčke, sa širokim bulevarima i parkovima. Za vrijeme Kraljevine Grčke (1832.-1973.), titula Knez od Sparte upotrebljavala se za nasljednog krunskog princa (grčki: διάδοχος) - diádokosa.

Današnja moderna Sparta

Današnja Sparta je administrativno sjedište Prefekture Lakonije. Sparta je sjedište arhaičnog dijalektalnog grčkog jezika znanog kao Cakonika, koji se očuvao do današnjeg dana jedino u Lakoniji u cijelom Peloponezu, i kojeg govori jako malo ljudi. Sparta je središte poljoprivrednog kraja u dolini rijeke Evrotas. U gradu se prerađuju citrusi i masline.

Znamenitosti

U samom gradu nalazi se Arheološki muzej u kojem su pohranjeni brojni artefakti iz antičkog arheološkog nalazišta Sparta koje se nalazi na sjevernom rubu grada. Na sjeverozapadnom rubu grada nalazi se Leonidin grob - Leonidaion, Gradska saborna crkva nalazi se na jugo zapadu, gdje se nalaze i južna vrata za antičku akropolu - znanu kao Lakedomonija . Na akropoli se nalaze ostatci Rotunde, ostatci antičkog teatra (1.-2. vijek), hrama Atene Kalkiokos i mala monaška crkva iz 10. vijeka Osios Nikonas. Na izlazu iz Akropole kod sjevernih vrata, nalaze se; ostatci starijih zidina, hrama Heroon, Likurgov oltar i svetišta Artemide Ortije.

Gradovi prijatelji

•  Libanon Byblos
•  Srbija Niš
•  SAD Stamford (Connecticut)
•  SAD Catonsville (Maryland)
•  Australija Moreland (Victoria)
•  Mađarska Šopron

Rast stanovništva moderne Sparte

Pogled na dvije Sparte, antiknu (u prvom planu) i modernu u pozadini

Godina	Uže gradsko stanovništvo	Šire gradsko stanovništvo
1961.	10.412	—
1981.	12.975	—
1991.	13.011	16.322
2001.	14.817	19.567

Poznati Spartanci

• Leonida I, vođa 300 spartanskih vojnika u Termopilskoj bitci