Steva Marković Singer
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Stevan Marković Singer (Šutci, kod Ljiga, 19. avgust 1895 — Grandići, kod Foče, 17. maj 1942) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe.
Ukoliko ste tražili drugu osobu, vidite članak Stevan Marković (višeznačna odrednica).
Remove ads
Biografija
Rođen je 19. avgusta 1895. u selu Šutci, kod Belanovice. Poticao je iz srednje imućne porodine. Otac Milan i majka Milojka, rođena Alimpijević iz obližnjeg sela Brančić, imali su ćerku Miljku i trojicu sinova — Milovana, Stevana i Vasilija. Majka je iz prvog braka imala sinove Jovana i Radovana, koji su poginuli u Prvom balkanskom ratu, za vreme opsade Jedrena 1913. godine. Nakon završetka osnovne škole, 1902. pošao je na izučavanje abadžijskog zanata. Pošto su se majstori loše ponašali prema njemu, prešao je u Lazarevac kod majstora Koste Markovića Meraklije. Tokom učenja zanata upoznao se sa socijaldemokratskim pokretom, koji je u godinama nakon formiranja Srpske socijaldemokratske stranke (SSDS) bio u razvoju. Učestvovo je u radničkim štrajkovima u Lazarevcu, a 1912. je za vreme štrajka abadžijskih radnika bio uhapšen. Naredne godine je prešao u Valjevo, gde se uključio u sindikalni pokret.[1][2]
Prvi svetski rat
U toku Prvog svetskog rata, 1915. bio je mobilisan u vojsku, nakon čega je raspoređen u Dunavsku diviziju drugog poziva, sa kojom se, usled jakog prodora austrugarskih snaga, povlačio prema Crnoj Gori. Ovde se susreo sa trojicom braće, na čiji se nagovor, usled slabog zdravlja, vratio u rodno selo, kako bi vodio brigu i roditeljima. Pošto ga je seoski kmet prijavio okupacionim vlastima, bio je uhapšen i upućen u zarobljenički logor. Intervencijom jednog austrijskog oficira, koji ga je prepoznao iz Belanovice, pušten je kući zbog bolesti.
Međuratni period
Nakon završetka rata, pozvan je u Kragujevac, na dosluženje vojnog roka u novoj Jugoslovenskoj vojsci, sa koga se vratio 1920. godine.[1][3]
Pod uticajem Velike oktobarske socijalističke revolucije u Rusiji, o kojoj je slušao na radničkim zborovima u Kragujevcu, nakon povratka iz vojske aktivno se uključio u rad Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Kao zamenik kandidata za narodnog poslanika, aktivno je učestvova o u predizbornoj agitaciji. Iako je KPJ na izborima za Ustavotvornu skupštinu postigla dobar rezultat, u kačerskom srezu je pobedu odneo kandidat Demokratske stranke. Svoju političku aktivnost nastavio je i nakon donošenja Zakona o zaštiti države i zabrane rada Komunističke partije, zbog čega je nekoliko puta bio hapšen od policije. Kao protivnik režima, u vreme parlamentarnih izbora 1923, pošto u njegovom kraju, nije bilo odbora Nezavisne radničke partije (NRPJ), koja se nalazila pod kontrolom komunista, aktivno je učestvovao u agitaciji za Republikansku stranku. Njegovo nastojanje bilo je ujedinjenje svih opozicionih stranaka u borbi protiv vladajućeg režima.[1][3]
Godine 1924. napustio je abadžijski zanat i u potpunosti se posvetio političkom radu. Uz pomoć partijskih drugova, useo je da dobije posao u zastupnika poznate firme „Singer」 (), koja je proizvodila šivaće mašine, kao i još nekih preduzeća, koja su proizvodila poljoprivredne mašine. Bio je zastupnik ovih firmi za kačerski, oplenački, takovski i kolubarski srez, gde je organizovao kurseve krojenja i šivenja za žensku omladinu. Tako je dobio nadimak Singer.
Drugi svetski rat
Steva Marković Singer je sa grupom komunista pobegao iz sremskomitrovačkog zatvora.[4] Tokom ustanka u Srbiji važio je za hrabrog borca i istaknutog političkog radnika.[5] Bio je politički komesar Kolubarskog bataljona Valjevskog partizanskog odreda.[6]
Nakon povlačenja partizana iz Srbije, bio je politički komesar Fočanskog NOP odreda. Ubili su ga četnici prilikom jednog od četničkih pučeva u Bosni 1942. godine.[7]
Remove ads
Nasleđe
Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[8]
Ispred Zdravstvene stanice u Belanovici, podignuta mu je 1968. spomen-bista, rad vajara Stevana Bodnarova.[1]
Galerija
Spomenik palim borcima i žrtvama fašizma u Ljugu
Spomen-ploča na spomeniku u Ljugu
Spomen-ploča kod spomenika u Ljigu
Reference
Literatura
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads