Susid

Susid (Sused, Susjed) je utvrđeni objekat iz srednjeg vijeka i osmanlijskog perioda, opština Bugojno, Bosna i Hercegovina.

Nalazio se na jednom brežuljku, koji se skoro okomito obara u dolinu rječice Gračanice, koja se ulijeva u Vrbas kod istoimenog sela, udaljenog 7 km od Bugojna idući prema Gornjem Vakufu. Od sela Gračanice udaljen je ovaj gradić 4 km.

U poznatim dokumentima iz vremena bosanske samostalnosti nema spomena ovome gradu. Predpostavlja se da je Susid bio kraljevski grad. Nešto podalje od ulaza u grad ima u kamenu uklesana stolica, koju zovu kraljevom. Od 1444 do 1454 grad je bio u rukama Stjepana Vukčića Kosače. Potom ga je njegov sin Vladislav Hercegović, zajedno sa čitavom župom Uskoplje, dobio od ugarskog kralja Matije Korvina zbog zasluga prilikom osvajanja Jajca 1463. god.^[1]

Spomenut je u vakufnami Mustafabega Skenderpašića od 1517 god. u kojoj su date i granice oko grada. Napušten je prije 1833. god.^[2] Podgrađe Susida poznato je u osmanskim izvorima pod imenom Trg Gračanica, a status trga imala su i druga dva stara grada, Vesela straža i Prusac

Grad je četvorougaone osnove s jednom skoro porušenom kulom kvadratne osnove. Do 1940. god. kula je još bila pod krovom. U gradskom oboru vide se tragovi neke zgrade.^[3]

Literatura

• Ćiro Truhelka, Naši gradovi, opis najljepših sredovječnih gradova Bosne i Hercegovine, Sarajevo, izdanje knjižare J. Studnička i drug., 1904.
• Hamdija Kreševljaković, Prilozi povijesti bosanskih gradova pod turskom upravom, Prilozi za orijentalnu filologiju i istoriju jugoslovenskih naroda pod turskom vladavinom, II/1951, Orijentalni institut u Sarajevu, Sarajevo, 1952,119-184.
• Hazim Šabanović, Bosanski pašaluk, "Svjetlost", Sarajevo, 1982.