Torik

Za ostala značenja, vidite Torična leća.

Torik (starogrčki: Θορικός / Thorikos) bio je drevni grčki grad i jedna od atičkih dema, na jugoistočnoj obali Atike, blizu rta Suniona. Nalazio se na jednom uzvišenju koje se danas zove Vélatouri, u blizini Laurijskog zaliva, oko 2 kilometra severno od male luke istog imena (danas Lavrio). U 24. godini peloponeskog rata Atinjani su oko Torika izgradili utvrđenja, koja su okruživala jednu malu ravnicu, koja se završavala u luci, koja se danas zove Mandri.

Teatar u Toriku i Laurijski zaliv

Mesto na kome su radnici razdvajali srebro od olova izvađenog u rudniku

U Toriku su sačuvani ostaci jednog pozorišta i jedna dorska kolonada. Prema grčkoj mitologiji, Torik je bio Kefalov dom.

Historija

Prema antičkoj tradiciji, Torik je bio jedan od dvanaest nezavisnih gradova u ovoj oblasti, koje je sve ujedinio s Atinom njen legendarni vladar Tezej.^[1] U 24. godini peloponeskog rata Torik je utvrđen^[2] da bi se zaštitio pomorski put do Atine i da bi se učvrstila odbrana rudnika srebra u Laurionu. U rimsko doba Torik je opao, ali najstariji tragovi života postoje i danas, počev od neolitskog perioda, a brojne grobnice ukazuju na dugu i kontinuiranu istoriju ovog lokaliteta.^[3]

Arheološki nalazi

Mikensko doba

Na vrhu brda Vélatouri nalazi se mikenski akropolj i dve grobnice u obliku tumula iz istog perioda. Jedna od njih nalazi se ovde: 37°44′27″N 24°03′29″E.

Teatar

Mesto za razdvajanje sredbra i olova, smimljeno iz drugog ugla

Srebrna atinska tetradrahma, posle 449. pne

Na južnoj padini brda sačuvani su ostaci grčkog teatra, tačnije odaja za publiku. Ti ostaci potiču iz perioda od 6. do 4. veka pne. i iskopani su u brdu: 37°44′17″N 24°03′13″E.

Ovaj teatar primao je oko 2.700 gledalaca i posebno je zanimljiv po svom polueliptičnom obliku, što predstavlja jedinstvenu pojavu. Neki ispitivači smatrali su ranije da taj nepravilni oblik ukazuje na to da je teatar u Toriku među najstarijima u Grčkoj. Međutim, kasnija istraživanja pokazala su da je veći deo teatra završen u 5. veku pne., a da nepravilni oblik njegove orhestre odražava postepeno povećavanje broja mesta za publiku.^[3]

Rudnici srebra

Glavni članak: Laurion

Oblast Lauriona poznata je po svojim drevnim rudnicima srebra. Arheološka iskopvanja, koja su započela 1820, otkrila su tragove eksploatacije rudnika i metalurške aktivnosti na zapadnom obronku brda. S ovim rudarskim aktivnostima povezan je i značajan razvoj urbanog centra Torika u 5. i 4. veku pne., što predstavlja razdoblje najintenzivnije eksploatacije laurijskih rudnika. Upravo se u to vreme datira i izgradnja teatra, a u blizini centra grada nalazile su se brojne zanatske radionice, koje su se bavile obradom minerala iz rudnika,^[4], što je pretvorilo Torik u pravi mali "industrijski centar.^[5].

Drugi nalazi

U Toriku se nalazi i jedna odbrambena kula iz 4. veka pne., kao i ostaci svetilišta Demetre i Persefone.