Turpilije

Turpilije (lat. Turpilius) bio je rimski komediograf. Prema Hijeronimu, umro je kao starac 103. pne. u Sinuesi.^[1] Od njegovog imena poznat je samo nomen gentilicium, dok se praenomen i cognomen u antičkim izvorima ne spominju. Nejasno je na osnovu čega je Petar Krinit Turpiliju pripisao lično ime Sextus (Sekst).^[2]

Sačuvano je oko 200 stihova i trinaest naslova Turpilijevih palijata: Boethuntes, Canephoros, Demetrius, Demiurgus, Epicleros, Hetaera, Lemniae, Leucadia, Lindia, Paedium, Paraterusa, Philopator, Thrasyleon. Svi naslovi su grecizmi ili grčka vlastita imena, a nekoliko njih ukazuju na to da se možda radi o preradama Menandrovih komedija.^[3]

Većina sačuvanih fragmenata nalazi se kod filologa Nonija, ali ima ih i kod Cicerona, Diomeda Gramatičara, Hijeronima, Isidora Seviljskog i Priscijana. Iz nekih fragmenata moguće je rekonstruisati zaplet Leukadije, koja obrađuje legendu o Faonu i Sapfi.^[4] Pisanjem komedija na mitološke teme sledio je važan eksperiment koji je Plaut napravio sa Amfitrionom. Ni u jednom fragmentu ne nalazimo aluzije na rimsku tematiku, ali po jezičkoj i metričkoj raznolikosti bio je bliži Plautu nego Terenciju.^[5]

Turipilijeve palijate s uspehom su se prikazivale sve do Ciceronovog doba.^[6] Književni kritičar Volkacije Sedigit smestio je Turpilija na sedmo mesto u svom popisu najboljilh rimskih komediografa.^[7]