UNPROFOR

UNPROFOR je akronim za "United Nations PROtection FORces" (Zaštitne Snage Ujedinjenih naroda) osnovane 21. februara 1992, Rezolucijom 743 Vijeća sigurnosti, a raspuštene 31. marta 1995. godine (proces povlačenja trajao je do decembra 1995. godine).

Misija je pokrivala područje "bivše" Jugoslavije (bez Slovenije) a glavnina snaga bila je raspoređena na teritorijama Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

Glavni štab misije bio je smješten u Zagrebu.

U martu 1995. godine ukupno je bilo raspoređeno 38.599 pripadnika vojnog osoblja, uključujući 684 vojna posmatrača Ujedinjenih naroda. Osim njih, bilo je 803 pripadnika policije, 2.017 međunarodnog civilnog osoblja i 2.615 domaćeg civilnog osoblja.

Tokom misije poginulo je 213 osoba: 6 vojnih posmatrača, 198 drugih pripadnika vojnog osoblja, 3 pripadnika policije, 3 međunarodna civilna službenika i 3 domaća civilna službenika.^[1]

Ukupni troškovi misije iznosili su preko 4.5 milijardi dolara^[2].

Mandat

U početku je trebalo da UNPROFOR uspostavi uslove (mir i bezbjednost) potrebne za sprovođenje pregovora kojim bi se riješila kriza u bivšoj Jugoslaviji.

Hrvatska

Prvobitno uspostavljen u Hrvatskoj, UNPROFOR je imao zadatak da osigura da se tri tamošnje zaštićene zone demilitarizuju. Ubrzo su odgovornosti proširene i na "ružičaste zone", kontrolu prelaska ljudi i roba u zaštićenim zonama i praćenje demilitarizacije poluostrva Prevlaka na jugu Hrvatske i sporazuma o prekidu ratnih dejstava.

Bosna i Hercegovina

S pogoršanjem situacije u BiH, UNPROFOR je proširen i na omogućavanje funkcioniranja aerodroma u Sarajevu i dostavu humanitarne pomoći, prvo u Sarajevo i okolinu a zatim i cijelu BiH. Mandat je uključivao i zaštitu konvoja, praćenje zabrane letenja i zaštitu zaštićenih zona - enklava. Mandat je uključivao i upotrebu sile u samoodbrani i koordinaciju sa NATO-m uz upotrebu zračnih napada po odobrenju.

Makedonija

U Makedoniji je UNPROFOR pratio i izvještavao o situaciji na graničnom području i eventualne opasnosti po stabilnost i integritet Makedonije.

Komandanti

Imena komandanata UNPROFOR-a i period kada su bili vršili tu dužnost:

• General potpukovnik Satish Nambiar (Indija) - 5. mart 1992^[3] - 2. mart 1993. godine^[4]
• General potpukovnik Lars-Eric Wahlgren (Švedska) - 2. mart 1993^[5] - juni 1993.
• General Jean Cot (Francuska) juni 1993 - mart 1994.
• General Bertrand de Sauville de La Presle (Francuska) mart 1994 - mart 1995. godine
• General Bernard Janvier (Francuska) - mart 1995 - januar 1996.

Spisak država koje su učestvovale u misiji UNPROFOR-a

Argentina Bangladeš Belgija Brazil Češka Danska Egipat Finska Francuska Gana Holandija Indija Indonezija Irska Italija Jordan Kanada Kenija Kolumbija

Litvanija Malezija Nepal Nigerija Norveška Novi Zeland Pakistan Poljska Portugal Rusija Sjedinjene Američke Države Slovačka Španija Švedska Švicarska Tunis Turska Ukrajina Ujedinjeno Kraljevstvo

Povezano

• SFOR
• EUFOR
• EUPM
• Mirovne misije Ujedinjenih naroda