Vaal

Vaal (afrikaans: Vaalrivier) je rijeka u Južnoafričkoj Republici, najveća desna (sjeverna) pritoka rijeke Oranje.^[1] Rijeka Vaal duga je 1210 km, i ima porječje od 196.290 km².^[1][2]

Vaal Vaalrivier
Lokacija
Države	Južna Afrika
Hidrografija
Izvor   – aps. visina	kod Breytena (masiv Drakensberg) 1800
Ušće   – aps. visina	rijeka Oranje (kod Douglasa) 0
Dužina	1210[1]
Pritoke	Klip, Wilge, Vals, Vet i Riet
Hidrologija
Sliv   – površina	196.290[1] km²
Ulijeva se u	Atlanski ocean

Hidrografija

Rijeka izvire na masivu Drakensberg kod gradića Breytena u provinciji Mpumalangi, oko 200 km istočno od Johannesburga, zatim teče prema jugozapadu preko visoravni Highvelda kroz provincije Gauteng, Free State i North West do ušća u rijeku Oranje kod grada Douglasa u provinciji North Cape. Rijeka u svom srednjem toku formira najveći dio granice između provincija Free State i Gauteng, a zatim i dio granice između provincija North West i Free State. Vaal je najvećim dijelom ravničarska rijeka plitkog korita. Najveći dio godine ima vrlo malo vode, ali se za zimskih mjeseci (jul i august) pretvara u blatnu bujicu koja ruši sve pred sobom. Upravo zbog tog se i zove Vaal, jer to na afrikaansu znači "sivo-smeđi", zbog boje koju tad rijeka ima.^[1] Sve veće pritoke, Klip, Wilge, Vals, Vet i Riet, utječu u rijeku s lijeve strane.^[1]

Ekonomsko značenje

Most na rijeci Vaal

Rijeka Vaal od vitalnog je značenja za metropolitansku regiju grada Johannesburga jer se njene vode koriste za potrebe više od 12,000.000 stanovnika i industrijskih pogona u provinciji Gauteng. Velikim irigacionim projektom, izgradnjom brane Vaal kod grada Vereeniginga 37 km uzvodno od Johannesburga, dio voda iz velikog akomulacionog jezera usmjerava se kanalima u dolinu Hartz za navodnjavanje 369,5 km² obradivog tla.^[1] Radi iste namjene podignuta je još jedna velika brana, 320 km nizvodno od Johannesburga kod grada Bloemhofa (široka 4270 m i visoka 33 m), iznad koje je veliko akomulaciono jezero kapaciteta 1,269 km³ vode, na površini od 223 km². Zbog očuvanja kvaliteta vode, čitav kraj oko brane proglašen je prirodnim rezervatom brane Bloemhof (Bloemhof Dam Nature Reserve).^[3] Postoje i projekti za povećanje količine voda rijeke Vaal, za što bi trebalo izgraditi nekoliko brana i akumulacija na pritoci Vaala u Lesotu na rijeci Senqu i njenim pritokama Malibamatso i Senqunyane.^[4]

Historija

Početkom 19. vijeka rijeka Vaal bila je južna granica dokle se protezalo kraljevstvo domorodačkog naroda Basotho, a nakon toga granica između dvije burske države, Transvaal i Slobodne Države Oranje, koje su kasnije postale provincije Južnoafričke Unije. Transvaal je i dobio ime po rijeci jer to na afrikaansu znači "S one stranu Vaala".