Zglob
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Remove ads
Zglob (latinski: ) predstavlja spoj dve ili više kostiju. Postoje dve vrste spojeva elemenata skeleta: sinartroze i diartroze.
Sinartroze (latinski: ) su kontinuirani spojevi kostiju, gde se između zglobnih elemenata nalazi potporno tkivo. U zavisnosti od vrste ovog tkiva, sinartroze se dele na vezivne i hrskavičave spojeve.
Diartroze (latinski: ) su spojevi kostiju, kod kojih postoji šupljina između zglobnih površina i zglobna čahura. Ova vrsta spoja se naziva takođe i sinovijalni zglob.
Svi zglobni elementi (osim hijalinske hrskavice) imaju inervaciju, drugim riječima, u njima se nalazi značajan broj živčanih završetaka koji provode, posebno, percepciju boli, stoga mogu postati izvor boli.[1]
Remove ads
Vezivni spojevi
Vezivni spojevi (latinski: ) su vrsta zgloba, kod koga se između zglobnih elemenata nalazi tanki sloj vezivnog tkiva ili jake fibrozne veze. Postoje tri vrste ovog zgloba:
- šav,
- klinasti spoj i
- sindesmoza.
Šav (latinski: ) je fibrozni spoj između pljosnatih kostiju lobanje. Razlikuju se tri vrste šava: ravni šav (latinski: ) koji spaja jednostavne ravne ivice kostiju, zupčasti šav (latinski: ) kod koga su zglobne ivice kostiju nazupčene i ljuskasti šav (latinski: ) gde su ivice kostiju veoma stanjene i u toku zglobljavanja preklapaju jedna drugu.
Klinasti spoj (latinski: ) je vrsta zgloba koji povezuje koren zuba sa čašicom (alveolom). Zub je poput klina usađen u šupljinu alveole i sa njom je povezan preko periodontalnih vlakana.
Sindesmoza (latinski: ) se odlikuje prisustvom jakih ligamenata koji povezuju međusobno udaljene kosti. Sindesmoza može biti fibrozna i elastična.
Remove ads
Hrskavičavi spojevi
Hrskavičavi spojevi (latinski: ) su vrsta kontinuiranog zgloba, kod koga potporu čini hrskavičavo tkivo. Vremenom se broj ovakvih spojeva smanjuje, jer se hrskavica postupno zamenjuje koštanim tkivom. Razlikuju se primarni (sinhondroza) i sekundarni hrskavičavi spoj (simfiza).
Sinhondroza (latinski: ) je tranzitorni (prolazni) spoj kostiju izgrađen od hijaline hrskavice, koja omogućava rast i razvoj skeleta. Vremenom se ona zamenjuje sinostozom, kada dođe do okoštavanja hrskavičavog tkiva.
Simfiza (latinski: je trajni spoj kostiju građen od fibrozne hrskavice.
Remove ads
Sinovijalni zglobovi
Sinovijalni zglobovi (latinski: ) se karakterišu prisustvom zglobnih površina kostiju, zglobne čahure, zglobne šupljine i određenog broja sporednih delova.
Glavni delovi
Zglobne površine (latinski: ) su delovi kosti koji učestvuju u formiranju zgloba. Prekrivene su tankim slijem hijaline hrskavice (debljine 2–5 mm) koja ublažava pritisak i štiti zglob. Obično je jedna zglobna površina ispupčena (konveksna) a njoj analogna je udubljena (konkavna), tako da odgovaraju jedna drugoj.
Zglobna čahura (latinski: ) je vezivna membrana koja povezuje zglobne elemente i hermetički zatvara zglobnu šupljinu. Njen spoljašnji sloj je fibrozna opna koja se pričvršćuje na pokosnicu, a unutrašnji sloj je sinovijalna opna. Sinovijalna opna je tanka, ružičasta i glatka, a građena je od rastresitog veziva sa prisutnim elastičnim vlaknima, krvnim sudovima i živcima. Ona luči zglobno mazivo (sinovijalnu tečnost) koja vlaži i podmazuje zglobne površine.
Zglobna šupljina (latinski: ) je pukotina lokalizovana između zglobnih površina, zatvorena zglobnom čahurom i ispunjena sinovijalnom tečnošću.
Sporedni delovi
Zglobne veze (latinski: ) osiguravaju kontakt zglobnih površina i ograničavaju ili čak sprečavaju pokrete zgloba. Mogu biti ekstrakapsularne i intrakapsularne.
Zglobni kolut (latinski: ) je vezivno-hrskavičava pločica koja je postavljena između zglobnih površina i u potpunosti ih razdvaja. Ona omogućava zglobljavanje površina koje nisu podudarne, povećava broj kontakata i ublažava silu udaraca.
Meniskus (latinski: ) je takođe vezivno-hrskavičava tvorevina koja ima oblik srpa. Na njemu se razlikuju središnji deo i dva roga.
Zglobna usna (latinski: ) prati ivicu konkavne (udubljene) zglobne površine i na taj način je produbljuje.
Masni jastučići (latinski: ) su prisutni kod nekih zglobova između fibrozne i sonovijalne opne zglobne čahure. Oni sprečavaju nastajanje vakuuma unutar zgloba u toku pokreta.
Zglobni mišići (latinski: ) su vlakna susednih mišića koja se pripajaju na čahuri zgloba, a koja imaju ulogu da sprečavaju uklještenje čahure između zglobnih površina.
Inervacija i vaskularizacija
Sinovijalni zglobovi su dobro snabdeveni krvnim sudovima koji se izdvajaju iz periartikularne arterijske mreže i završavaju u čahurama i zglobnim telima. Prati ih mreža venskih i limfnih sudova.
Nervna vlakna za zglobove potiču od živaca koji inervišu okolne mišiće, a mogu da budu senzitivna i vazomotorna. Prva prenose osećaj bola, a druga oživčavaju zglobne arterije.
Pokreti
Postoje četiri osnovne vrste pokreta sinovijalnih zglobova:
- klizanje ili translacija,
- ugaoni pokret ili angulacija (pregibanje, opružanje, odmicanje i primicanje),
- obrtanje ili rotacija (supinacija, pronacija, everzija, inverzija),
- kruženje ili cirkumdukcija (složeno kretanje).
Podela
U zavisnosti od broja kostiju koje ulaze u njihov sastav, zglobovi se dele na: proste (latinski: ) i složene zglobove (latinski: ).
Prema obliku zglobnih površina i broju osovina oko kojih se mogu vršiti pokreti, oni se dele na:
Remove ads
Literatura
Marija Mihalj, Danica Obradović: "Opšta anatomija", Novi Sad 2000. ISBN 978-86-489-0276-4
Vanjske veze
Izvori
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads