X
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
X (ridoko "x"; zita raro ndi Xa) ibhii reChishona, uye ibhiihwaro[C 1] rinoshandiswa kuvumba mamwe matarabhii[C 2]. X chinzvanyira chiri mumurondedzwa wemabhiihwaro ekudzvanya[C 3] mumitauro zhinji inowanikwa muAfurika, uye kumitauro ye Chivanhu rinowanikwa kuChindau ne mitauronyina ye Chikaranga. Rinoteverwa na X.
X anowanikwa sebhii rekuhhora[C 4], apo rinonyorwa zvakasiyana kuti pasakanganisike, saka x anonyorwa sa ẋ / kġ.
Remove ads
Mashandisirwo anoitwa X
Mashoko ekudzvanya
- kuxapa
- kuxoxa
Mashoko ekuhhora
Nekuda kwe kugadzirwa kwe Standadhi Shona mabhii mazhinji anowanikwa mumitauro imwe haanyorwo sezvaanonzwika. Senge dhla- kuChikaranga, uye zve /ẋa/, iri harisi bhii rekudzvanya asi rekuhhora, kuti risiyaniswe ne /ẋa/ wekudzvanywa ringanyorwa futi sa /kġa/, do raiswa pamosoro pa /x/ raiswa kuti tikwanise kusiyanisa /xa/ wekudzvanya unowanikwa muChindau (nemitauronyina ye Chikaranga) - uye ndiwo manyorerwo ebhii iri kumimwe mitauro ye Chibantu senge Chisutu.
Senge:
- xhosa
- ẋhosa/kġosa
Mienzaniso a ẋa / kġa
- hẋada, kġada - iekspresheni rinoshandiswa munhu ashamiswa zve, kana kureva kwete.
- ẋa/kġe - pachayo anoshandiswa wo
- hẋede, kġede - ishoko rinoshandiswa munhu ashamiswa.
- ẋe/kġe - pachayo anoshandiswa
- pẋanya, pkġanya - mhando ya pwanya.
- ẋarani, kġarani - senge kuti harani.
Mashoko akabva kuChingezi
Mashoko akabva kuChingezi anowanikwa kuChishona anoshandisa 'x', anoshandurwa kuva na /sh/, /ks/ kana /s/.
ks, anowanikwa muChishona pachinonyorwa nekuda kwe unyope, senge kseni (kureva kuseni), kana ksasa (kureva kusasa) uye kana jekseni (kureva jekiseni).
- oxygen - oksijeni
- axial - akiso, aksiya
Remove ads
Chirevo:
- base letter., base consonant., kureva bhiihwaro
- digraph., digraphs., kureva tarabhii (ushoma); matarabhii (uwandu)
- aspirated; of letters., mashoko anowedzerwa 'ha' kana anonzwikwa sokufemererwa.
- guttural letter., mabhi ekuhhora
Mabviro eruzivo:
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads

