From Wikipedia, the free encyclopedia
Evangjelizmi (v æ n dʒ ɛ l ɪ k əl ɪ z əm, ˌ ɛ v æ n -, - ə n /), quajtur ndryshe edhe Krishterimi Evangelikal ose Protestantizmi Evangelikal, është një lëvizje mbarëbotërore brenda Krishterimit Protestant që beson se thelbi i Ungjillit përbëhet nga doktrina e shpëtimit vetëm me anë të hirit, vetëm nëpërmjet besimit në shlyerjen e Jezusit . [1] [2] [3] Ungjillorët besojnë në konvertimin ose " rilindjen sërish ", në marrjen e shpëtimit, në autoritetin e Biblës, si zbulesa e Perëndisë ndaj njerëzimit, dhe në përhapjen e mesazhit të krishterë. Lëvizja ka nisur më parë në Anglosferë para se të përhapej më gjerë në shekujt 19, 20 dhe fillimin e shekullit 21.
Origjina e tij daton në vitin 1738, me rrjedha të ndryshme teologjike që kontribuojnë në themelimin e tij, duke përfshirë Pietizmin, Puritanizmin, Kuakerizmin, Presbiterianizmin dhe Moravianizmin (në veçanti peshkopi i tij Nikolaus Zinzendorf dhe komuniteti i tij në Herrnhut ). [4] [5] [6] Pa dyshim, John Wesley dhe metodistë të tjerë të hershëm ishin në themel të nisjes së kësaj lëvizjeje të re gjatë Zgjimit të Parë të Madh . Sot, ungjillorët gjenden në shumë degë protestante, si dhe në emërtime të ndryshme që nuk përfshihen në një degë të caktuar. [7] Ndër udhëheqësit dhe figurat kryesore të lëvizjes protestante ungjillore ishin Nicolaus Zinzendorf, George Fox, John Wesley, George Whitefield, Jonathan Edwards, Billy Graham, Bill Bright, Harold Ockenga, John Stott dhe Martyn Lloyd-Jones . [4] [6] [8] [9] Lëvizja fitoi një vrull të madh gjatë shekujve 18 dhe 19 me Zgjimet e Mëdha në Britaninë e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara.
Në vitin 2016, kishte rreth 619 milionë ungjillorë në botë, që do të thotë se një në katër të krishterë do të klasifikohej si ungjillor. [10] Shtetet e Bashkuara kanë përqindjen më të madhe të ungjillorëve në botë. Ungjillorët amerikanë janë një e katërta e popullsisë së atij kombi dhe grupi i tij më i madh fetar . [11] [12] Si një koalicion ndër-denominacional, ungjillorët mund të gjenden në pothuajse çdo emërtim dhe traditë protestante, veçanërisht brenda kishave të Reformuara (Kalviniste), Baptiste, Metodiste (Wesleyan-Arminian), Moraviane, Pentekostale dhe karizmatike. [13] [14] [15] [9]
The Reformers called themselves evangelicals because they believed the doctrine of justification by faith alone is central and essential to the gospel. Since the biblical word for gospel is evangel, they used the term evangelical to assert their conviction that sola fide is the gospel.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri |language=
(Ndihmë!)This was especially true of proto-evangelical movements like the Quakers, organized as the Religious Society of Friends by George Fox in 1668 as a group of Christians who rejected clerical authority and taught that the Holy Spirit guided
{{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri |language=
(Ndihmë!){{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri |language=
(Ndihmë!){{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri |language=
(Ndihmë!)This powerful spiritual awakening resulted in an amazing worldwide upsurge that firmly planted evangelical Christianity in the Caribbean, and the Moravian Church as an important element in West Indian life. Next came the Methodist...
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.