Superfuqia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Superfuqia përshkruan një shtet ose bashkim mbikombëtar që mban një pozitë dominuese të karakterizuar nga aftësia për të ushtruar ndikim ose për të projektuar fuqi në një shkallë globale.[1][2][3] Kjo bëhet përmes mjeteve të kombinuara të fuqisë ekonomike, ushtarake, teknologjike, politike dhe kulturore, si dhe ndikimit diplomatik dhe të fuqisë së butë. Tradicionalisht, superfuqitë janë mbizotëruese në mesin e fuqive të mëdha. Ndërsa një shtet i fuqisë së madhe është i aftë të ushtrojë ndikimin e tij globalisht, superfuqitë janë shtete me aq ndikim sa nuk mund të ndërmerret asnjë veprim domethënës nga bashkësia globale pa marrë parasysh më parë pozicionet e superfuqive për këtë çështje.[4]
Në vitin 1944, gjatë Luftës së Dytë Botërore, termi u përdor për herë të parë në Shtetet e Bashkuara, Mbretërinë e Bashkuar dhe Bashkimin Sovjetik.[5] Gjatë Luftës së Ftohtë, Perandoria Britanike u shpërbë, duke lënë Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Sovjetik të dominojnë çështjet botërore. Në fund të Luftës së Ftohtë dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, Shtetet e Bashkuara u bënë superfuqia e vetme në botë, një pozicion i referuar ndonjëherë si ai i një "hiperfuqie".[6][7][8] Që nga fundi i viteve 2010 dhe deri në vitet 2020, Kina është përshkruar si një superfuqi në zhvillim apo edhe një e njohur.[9][10][11][12][13]