Petro Nini Luarasi

Petro Nini Luarasi (Luaras, 22 prill 1865^[1] – Ersekë, 17 gusht 1911) ka qenë aktivist, mësues, publicist dhe veprimtar i lëvizjes kombëtare. Edhe babai i tij, Nini Petro Kostallari, kishte qenë aktiv në Rilindjen Kombëtare Shqiptare si publicist dhe mësues.

Petro Nini Luarasi
Pedagog, Publicist
Born	Petro Nino Luarasi 22 prill 1865 Luaras, Vilajeti i Manastirit, Perandoria Osmane
Died	17 gusht 1911 Ersekë, Perandoria Osmane
Nationality	Shqiptar
Signature

Jeta

Pasi mbaroi shkollën e seminarit të Qestoratit nën Koto Hoxhin,^[2] punoi si mësues në fshatrat e rrethit të Kolonjës, ku mësoi shqip i maskuar dhe përgatiti një numër shokësh si mësues të ardhshëm të shqipes. Në vitin 1887 Luarasi dhe shoku i tij mësues Thanas Sina morën drejtimin e shkollës shqipe në Korçë nga Pandeli Sotiri pas largimit të tij.^[3] Mes viteve 1887 dhe 1893 Luarasi hapi në Ersekë dhe në disa fshatra të rrethit të Kolonjës shkolla në gjuhën shqipe. Themelimi dhe promovimi i shkollave shqipe nga Luarasi në zonën e Kolonjës e solli atë në konflikt me Filaretos, kryepeshkopin grek të Kosturit.^[4] Në vitin 1892 një letër qarkore iu dërgua popullatës shqiptare ortodokse të Kolonjës për të shkëputur lidhjet mes tyre dhe Luarasit me Filaretos, duke iu referuar atij si një "renegat i mallkuar" që përhapte "masonerinë dhe protestantizmin e lirë", ndërsa dënonte punën e tij me shkollën shqipe dhe thoshte se Gjuha shqipe “nuk ekzistonte”.^[4]

Më pas emigroi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në periudhën 1904 - 1908, ku ishte anëtar aktiv i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare dhe nismëtar i shoqatave patriotike "Malli i Mëmëdheut"^[5] dhe "Pellazgu". Luarasi punoi gjithashtu si drejtor dhe mësues i Shkollës së parë shqipe të motrave Qiriazi në Korçë dhe në vitet 1909-1911 punoi si drejtor i shkollës së Negovanit, të themeluar nga Papa Kristo Negovani.

Ai gjithashtu ka kontribuar në organizatat për rrugën që çon në Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë (shkëputja) nga Perandoria Osmane.^[6][7][8][9]

Luarasi mori pjesë në Kongresin e Manastirit që sanksionoi krijimin e alfabetit të shqipes në vitin 1908. Për veprat e tij patriotike, shkëputjen e Shqipërisë nga Perandoria Osmane, mësimin e gjuhës shqipe dhe veprimtarinë shoqërore, ai u persekutua të dy nga Patriarku Ekumenik i Kostandinopojës dhe regjimi i turqve të rinj. Sipas shumë mundësive ai vdiq i helmuar nga Patriarkana më 17 gusht 1911.^{[6][7][9][10]}

Shkrimet

Ai bashkëpunoi, botoi dhe ishte kryeredaktor me këto revista:

• Bashkimi i kombit (botuar në Manastir gjatë periudhës 1909-1910), ku ai ishte kryeredaktor;
• Drita, (botuar në Sofje, Bulgaria gjatë periudhës 1907-1908);
• Kombi (botuar në Boston, më 1908);
• Liria (botuar në Selanik gjatë periudhës 1909-1910)

Në këto revista ai botoi shkrime mësimore, poezi dhe publicistike. Në veprën e tij politike "Mallkimi i shkronjave shqipe" dhe "Çpërfolja e shqiptarit" (Manastir, 1911),^[11] mbrojti të drejtat e popullit shqiptar për të drejtat e tyre për kulturën e vet kombëtare. Ai propagandoi idetë kryesore të Rilindjes Kombëtare Shqiptare që ishin ato të bashkimit të popullit shqiptar në luftën e tij për lirinë e Shqipërisë, pavarësisht besimeve fetare.

Tituj të veprave

• Artikuj në Drita (Sofje, 1907 - 1908 - redaktor i gazetës)
• Mallkimi i shkronjave shqipe, (Manastir, 1911);
• Çpërfolja e shqiptarit (Manastir, 1911)

Mirënjohje

Presidenti i Shqipërisë, Bamir Topi më 13 janar 2012 i akordoi Petro Nini Luarasit (pas vdekjes) Urdhrin “Nderi i Kombit” me motivacionin: “Figurë e shquar e kombit, një nga veprimtarët e ndritur të Rilindjes Kombëtare, luftëtar i paepur për zgjimin, emancipimin dhe prosperimin e kombit shqiptar, për çlirimin nga zgjedha osmane dhe formimin e shtetit komb të shqiptarëve, luftëtarit të madh të krijimit të arsimit kombëtar si një nga shtyllat e çështjes kombëtare, vepër për të cilën dha edhe jetën.” ^[12]