Socijalizam 21. veka

Socijalizam 21. veka (šp. ) je tumačenje socijalističkih principa koje je prvi zagovarao nemački socilog Hajnc Diterih, a prihvatili su ga brojni latinoamerički lideri. Diterih je 1996. godine tvrdio da i industrijski kapitalizam slobodnog tržišta i socijalizam 20. veka u obliku marksizma-lenjinizma nisu uspeli da reše hitne probleme čovečanstva kao što su siromaštvo, glad, eksploatacija rada, ekonomsko ugnjetavanje, seksizam, rasizam, uništavanje prirodnih resursa i odsustvo istinske participativne demokratije.^[1] Socijalizam 21. veka ima demokratske socijalističke elemente, ali takođe podseća na marksistički revizionizam.^[2]

Fernando Lugo, Evo Morales, Luiz Inasio Lula da Silva, Rafael Korea i Ugo Čavez 2009. godine.

Među lidere koji se zalažu za ovaj oblik socijalizma spadaju Ugo Čavez iz Venecuele, Nestor Kiršner iz Argentine, Rafael Korea iz Ekvadora, Evo Morales iz Bolivije i Luiz Inasio Lula da Silva iz Brazila.^[3] Zbog lokalnih jedinstvenih istorijskih uslova, socijalizmu 21. veka često se suprostavlja prethodna primena socijalizma u drugim zemljama, s velikom razlikom u naporu ka decentralizovanijem i participativnijem procesu planiranja.^[2]

Postulati

Prema Diterihu, ovaj oblik socijalizma je revolucionaran po tome što je postojeće društvo izmenjeno tako da se kvalitativno razlikuje, ali sam proces treba da bude postepen i nenasilan, koristići participativu demokratiju za za osiguaravanje moći, obrazovanje, naučna saznanja o društvu i međununardno saradnju. Diterih predlaže četiri osnovne institucije u okviru nove stvarnosti postkapitalističke civilizacije:^[1]

• Ekonomija ekvivalencije zasnovana na marksističkoj teoriji rada i demokratski je određena od strane onih koji direktno stvaraju vrednost umesto tržišno-ekonomskih principa
• Demokratija većina uz referendume za odlučivanje o važnim društvenim pitanjima
• Osnovna državna demokratija sa odgovarajućom zaštitom manjinskih prava
• Građani koji su odgovorni, racionalni i samoopredeljeni