Emas

Emas atawa kancana nyaéta unsur kimia nu lambangna Au (Latin: aurum) kalawan nomer atom 79. Ieu logam mulya geus ti bihari boga ajén anu luhur, boh pikeun perhiasan, patung, atawa papaés wangunan/ornaméntasi.

79 platinum ← emas → raksa Ag ↑ Au ↓ Rg Tabél Periodik - Tabél Periodik Euyeub
Umum
Ngaran, Lambang, Nomer	emas, Au, 79
Dérét kimia	logam transisi
Golongan, Periode, Blok	11, 6, d
Warna	konéng métalik
Beurat atom baku	196.966569(4)  g·mol−1
Konfigurasi éléktron	[Xe] 4f14 5d10 6s1
Éléktron per cangkang	2, 8, 18, 32, 18, 1
Pasipatan fisik
Fase	solid
Dénsitas (dina h.r.)	19.3 g/cm³
Dénsitas cairan dina t.l.	17.31 g/cm³
Titik lééh	1337.33 K (1064.18 °C, 1947.52 °F)
Titik golak	3129 K (2856 °C, 5173 °F)
Panas fusi	12.55  kJ·mol−1
Panas panguapan	324  kJ·mol−1
Kapasitas panas	(25 °C) 25.418  J·mol−1·K−1
Tekanan uap P(Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T(K) 1646 1814 2021 2281 2620 3078
Pasipatan atom
Struktur kristal	face centered cubic
Wilangan oksidasi	-1, 1, 2, 3, 4, 5 (oksida amfotérik)
Éléktronégativitas	2.54 (skala Pauling)
Énérgi ionisasi	1st: 890.1 kJ/mol
	2nd: 1980 kJ/mol
Radius atom	144  pm
Radius kovalén	136±6  pm
Radius Van der Waals	166 pm
Unak-anik
Susunan magnétik	diamagnétik
Résistivitas listrik	(20 °C) 22.14 nΩ·m
Konduktivitas panas	(300 K) 318  W·m−1·K−1
Ékspansi panas	(25 °C) 14.2 µm/(m·K)
Kecepatan sora (thin rod)	(r.t.) (hard-drawn) 2030  m·s−1
Modulus Young	78 GPa
Tensile strain	0.00157
Modulus Shear	27 GPa
Modulus Bulk	180 GPa
Nisbah Poisson	0.44
Kateuasan Mohs	2.5
Kekerasan Vickers	216  MPa
Kateuasan Brinell	? 2450 MPa
Nomer régister CAS	7440-57-5
Isotop penting
Artikel utama: Isotop emas iso KA umur-nyatengah UR ÉU (MeV) HU 195Au sin 186.10 d ε 0.227 195Pt 196Au sin 6.183 d ε 1.506 196Pt β− 0.686 196Hg 197Au 100% Au stabil ngandung 118 neutron 198Au sin 2.69517 d β− 1.372 198Hg 199Au sin 3.169 d β− 0.453 199Hg
Rujukan

Di alam, ieu logam kapanggih dina bentuk guruntulan atawa 'bijih' dina babatuan, dina urat, jeung dina déposit aluvial. Emas fisikna padet, lemes, hérang, sarta leuleus, pangleuleusna ti antara logam-logam murni anu aya. Nu murni kelirna konéng caang, ngagurilap matak ngirut, katambah ku watekna anu henteu ngarandapan ka bakar/oksidasi ku hawa atawa cai. Dina widang ékonomi, emas dipaké dina sistem dinar jeung sistem Bretton Woods.^[1]

Dina tungtung taun 2006, emas nu geus kungsi dikali salila ieu kira-kira nepi ka 158.000 ton^[2] (sarua jeung kubus ukuran 20,2 méter). Di industri modéren, emas dipaké dina éléktronik jeung kedokteran huntu , ku sabab watekna anu tahan korosi oksidatif sarta alus konduktivitas listrikna. Sacara kimia, emas kaasup logam transisi nu bisa jadi kation trivalén jeung univalén. Dina STP, emas bisa jadi asam kloroaurat mun diréaksikeun jeung aqua regia (campuran asam), atawa jeung larutan basa sianida. Emas bisa leyur dina raksa, ngabentuk aloy amalgam tanpa ngalaman réaksi kimia. Dina pemurnian, emas bisa dipisahkeun ti logam lian ku sabab emas henteu bisa leyur dina asam nitrat nu bisa ngaleyurkeun pérak jeung logam basa (téhnik "inquartation and parting"). Asam nitrat geus ti baheula dipaké pikeun mariksa aya/henteuna emas, malah kiwari istilah "uji asam" ("acid test") jadi baku utama dina pamariksaan emas.

Pasipatan

Emas téh logam anu istiméwa; sagram emas bisa diamparkeun jadi lambar anu legana saméter pasagi. Lambaranana bisa ipis pisan nepi ka ampir tembus cahya. Cahya anu tembus katembongna biru semu héjo, ku sabab emas mantulkeun cahya konéng jeung beureum.^[3] Lambaran emas ogé mantulkeun cahya infrabeureum, ku kituna dipaké taméng infrabeureum dina pakéan tahan panas jeung pakéan luar angkasa.^[4]

Emas bisa ngabentuk campuran/aloy jeung logam lianna, utamana pikeun ngarobah pasipatan métalurgina, ngatur titik lééh, atawa pikeun ngahasilkeun kelir anu éksotik.^[5]

• 
  Bijih emas
• 
  Emas di alam
• 
  Rupa-rupa kelir campuran Ag-Au-Cu