Luxemburg

Luxemburg (pia lusembagi ),rasmi kama Utemi Mkuu wa Luxemburg, ni nchi ndogo katika Ulaya ya Magharibi, inayopakana na Ubelgiji kaskazini na magharibi, Ufaransa kusini, na Ujerumani mashariki. Ina idadi ya watu takriban 672,050^[1], ikiwa ya 167 duniani. Jiji lake kubwa zaidi ni Luxemburg, ambalo pia ni mji mkuu. Luxemburg imegawanyika katika majimbo 3—Diekirch, Grevenmacher, na Luxemburg. Inajulikana kwa kuwa moja ya nchi tajiri zaidi duniani,

Luxemburg Groussherzogtum Lëtzebuerg (lb) Grand-Duché de Luxembourg (fr) Großherzogtum Luxemburg (de)
Bendera Nembo
Kaulimbiu: "Mir wëlle bleiwe wat mir sinn" (Kiluxemburg kwa "Tunataka kubaki jinsi tulivyo")
Wimbo wa taifa: "Ons Heemecht"
Eneo la Luxemburg
Mji mkuu na mkubwa	Luxemburg
Lugha rasmi	Kifaransa, Kijerumani, Kiluxemburg
Kabila (2022)	52.9% Waluxemburg 14.5% Wareno 7.6% Wafaransa 3.7% Waitalia 21.4% Wengine
Dini (20218)	73.2% Ukristo 23.1% Wasio na dini
• Mkuu wa Ukuu	Henri wa Luxemburg
• Waziri Mkuu	Luc Frieden
Uhuru kutoka Uholanzi
• Kutoka Himaya ya Ufaransa na kupandishwa hadhi kuwa Utemi Mkuu wa Luxemburg	9 Juni 1815
• Uhuru kutoka Uholanzi	19 Aprili 1839
• Katiba ya kwanza	17 Oktoba 1868
• Katiba ya sasa	1 Julai 2023
Eneo
• Jumla	km2 2,586.4 (ya ya 167)
• Maji (asilimia)	0.6%
Idadi ya watu
• Kadirio la 2023	672,050 [1]
• Msongamano	255/km2
PLT (PPP)	Kadirio la 2024
• Jumla	▲ $112.2 bilioni [1] (ya 103)
• Kwa kila mtu	▲ $177,900 [1](ya 1)
PLT (Kawaida)	Kadirio la 2024
• Jumla	▲ $98.6 bilioni [1]
• Kwa kila mtu	▲ $156,400 [1]
HDI (2022)	▲ 0.926 juu sana
Sarafu	Euro (€) EUR
Majira ya saa	UTC+1 CET
Upande wa magari	Kulia
Msimbo wa simu	+352
Jina la kikoa	.lu

Ramani ya Luxemburg.

Historia

Luxemburg kama nchi ndogo ilikuwa mara nyingi chini ya athira ya majirani wakubwa waliotawala juu yake kwa vipindi mbalimbali.

Kwa vipindi vingi vya historia yake Luxemburg ilikuwa sehemu ya Ujerumani.

Katika karne ya 14 watemi wa Luxemburg walichaguliwa kuwa wafalme wa Ujerumani.

Baada ya vita za Napoleoni, Ufaransa na Prussia zilivutana juu ya Luxemburg. Walipatana kwenye Mkutano wa Vienna (1815) ya kurudisha Luxemburg kama nchi ya pekee itakayotawaliwa na Mtemi Mkubwa. Mfalme wa Uholanzi alikuwa mtemi wa Luxemburg na nchi yenyewe iliungwa katika Shirikisho la Ujerumani.

Baada ya mwisho wa Shirikisho la Ujerumani (1866) Luxemburg haikujiunga (1870) na Dola jipya la Ujerumani.

Badiliko la familia ya kifalme katika Uholanzi lilisababisha uchaguzi wa mtemi wa pekee (1890).

Demografia

Ina wakazi 613,894 (Januari 2019) katika eneo la km² 2,586 pekee.

Kabila

Kati yao 49.1% ni wahamiaji kutoka Ureno (18.2% za wakazi wote), Ufaransa (13.5%), Ujerumani (10.3%), Italia (3.4%), Ubelgiji (3.3%), na nchi nyingine.

Lugha

Lugha ya taifa ni Kiluxemburg ambayo ni lahaja ya Kijerumani yenye athira nyingi za Kifaransa. Karibu wakazi wote huweza kuongea lugha hizo zote tatu na Kiingereza, lakini zaidi Kifaransa.

Dini

Upande wa dini, 68.7% wanajitambulisha kama Wakatoliki na 3.7% wanajitambulisha kama Wakristo wa madhehebu mengine. Waislamu ni 2.3%. Wasio na dini ni 26.8%.

Tazama pia

• Orodha ya miji ya Luxemburg
• Orodha ya nchi kufuatana na wakazi

Marejeo

• Kreins, Jean-Marie (2003). Histoire du Luxembourg (kwa French) (tol. la 3rd). Paris: Presses Universitaires de France. ISBN 978-2-13-053852-3.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
• Thewes, Guy (Julai 2003). Les gouvernements du Grand-Duché de Luxembourg depuis 1848 (PDF) (kwa French) (tol. la Édition limitée). Luxembourg City: Service Information et Presse. ISBN 2-87999-118-8. Iliwekwa mnamo 10 Julai 2007.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: unrecognized language (link)