Ustawi

Ustawi (kwa Kiingereza: well-being) ni hali ya kuboresha au kuendelea katika maisha, pamoja na kuwa na afya njema, furaha, na mafanikio katika maeneo mbalimbali ya maisha kama vile fedha, jamii, na akili.

Maana ya Ustawi

Ustawi ni hali ya kitu kuwa kizuri kwa mtu binafsi au kuwa na manufaa kwake. Ni kipimo cha jinsi maisha ya mtu yanavyoenda kwa ujumla. Kwa maana pana, ustawi unahusisha mizani ya mambo yote mazuri na mabaya katika maisha ya mtu. Kwa maana nyembamba, ustawi unahusisha tu hali chanya, ilhali ill-being ni hali hasi.^[1]

Hakuna ufafanuzi mmoja wa ustawi unaokubalika kwa wote; tafsiri hubadilika kulingana na taaluma au tamaduni. Wengine hulieleza ustawi kupitia jambo moja kama furaha, wengine hujumuisha vipengele vingi kama afya ya mwili na akili, hisia chanya, maisha ya mafanikio, amani ya ndani, na mahusiano mazuri. Wengine pia hujumuisha hali za kimazingira kama kipato, usalama na mazingira safi.^[2]

Ustawi ni thamani ya mtu binafsi tofauti na thamani ya jumla. Thamani binafsi ni kile kilicho chema kwa mtu mmoja, ilhali thamani ya jumla ni kile kinachofaa kwa dunia nzima. Ingawa mara nyingine hutokea pamoja, thamani binafsi na ya jumla zinaweza kutofautiana. Kwa mfano, mtu anaweza kutafuta faida binafsi isiyofaa kwa jamii kwa ujumla.^[3]

Ustawi huonwa kama thamani ya msingi ni kitu chema chenyewe bila kuhitaji kufanikisha kingine, tofauti na vitu vyenye thamani ya matumizi kama pesa. Ustawi pia hutofautishwa na maadili ya kidini, kimaadili au kisanaa.^[4]

Maneno kama ubora wa maisha, maisha mazuri, maslahi, na manufaa binafsi mara nyingi hutumika kumaanisha ustawi. Furaha, raha, na kuridhika pia hutumiwa kwa karibu katika muktadha huu, ingawa yana tofauti za kimaana kitaalamu. Raha ni hisia ya kuvutiwa na jambo fulani, kuridhika ni mtazamo chanya kuhusu maisha yako kwa ujumla, na furaha mara nyingine huchukuliwa kama mizani ya raha dhidi ya maumivu.^[5]

Ustawi ni lengo kuu katika maisha ya watu binafsi na jamii. Hisia kama huruma, chuki au wivu hutokana na namna tunavyohusiana na ustawi wa wengine. Wanajamii wa aina ya egoists hutafuta ustawi kwa ajili yao, na altruists hujaribu kuinua ustawi wa wengine. Taaluma kama falsafa, saikolojia, sosiolojia, uchumi, elimu, sera za umma, sheria na tiba huongozwa na dhana ya ustawi.^[6]