Wakongo

Wakongo (pia Bakongo, umoja: Mukongo au M'kongo; Bisi Kongo, EsiKongo, umoja: Musi Kongo ) ^[1] ni kabila la Kibantu ambalo hufafanuliwa kimsingi kama wazungumzaji wa Kikongo. Vikundi vidogo vya kabila hili ni pamoja na Wabeembe, Wabwende, Wavili, Wasundi, Yombe, Wadondo, Lari, na wengine. ^[2]

Wameishi kando ya mwambao wa Atlantiki ya Afrika ya Kati, katika eneo ambalo kufikia karne ya 15 lilikuwa Ufalme wa kati na uliopangwa vizuri wa Kongo, lakini sasa ni sehemu ya nchi tatu. Wanapatikana Kwa wingi Zaidi kusini mwa Pointe-Noire katika Jamhuri ya Kongo, kusini-magharibi mwa Pool Malebo na magharibi mwa Mto Kwango katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, kaskazini mwa Luanda, Angola na kusini-magharibi mwa Gabon. Ni kabila kubwa zaidi katika Jamhuri ya Kongo, na mojawapo ya makabila makubwa katika nchi nyingine mbili wanapopatikana. ^[3] Mnamo 1975, idadi ya watu wa Kongo iliripotiwa kuwa 4,040,000. ^[4]

Wakongo walikuwa miongoni mwa Waafrika asilia wa mwanzo kuwakaribisha wafanyabiashara wa Ureno mwaka wa 1483 BK, na walianza kubadili dini na kuwa Wakatoliki mwishoni mwa karne ya 15. ^[5] Walikuwa miongoni mwa watu wa kwanza kupinga kutekwa kwa watumwa katika barua kwa Mfalme wa Ureno katika miaka ya 1510 na 1520, ^{[6] [7]} kisha wakashindwa na matakwa ya watumwa kutoka kwa Wareno hadi karne ya 16.

Kuanzia karne ya 16 hadi 19, watu wa Kongo wakawa waathiriwa na waathiriwa katika kuvamia, kukamata, na kuuza watumwa kwa Wazungu. Biashara ya watumwa wa Kiafrika kwenda nje ya Afrika kwa matakwa ya wakoloni wa Ulaya ilifikia kilele chake katika karne ya 17 na 18. ^[3] Uvamizi wa watumwa, vita vya ukoloni na mgawanyiko wa Afrika mnamo karne ya 19 iligawanya watu wa Kongo katika sehemu zilizo chini ya tawala za Ureno, Ubelgiji na Ufaransa. Mwanzoni mwa karne ya 20, walikua miongoni mwa makabila yaliyoshiriki kikamilifu katika juhudi za kupigania Uhuru wa Afrika, na kusaidia ukombozi wa mataifa matatu kujitawala. ^[3]