చండీగఢ్
భారతదేశ కేంద్రపాలిత ప్రాంతం / From Wikipedia, the free encyclopedia
చండీగఢ్, ఉత్తర భారతదేశంలోని ఒక నగరం, కేంద్రపాలిత ప్రాంతం.[4] ఇది పంజాబ్, హర్యానా రెండు రాష్ట్రాలకు రాజధాని, కాని ఆ రెంటిలో ఏ రాష్ట్రానికి చెందని కేంద్రపాలిత ప్రాంతంగా ఉండడం చండీగఢ్ ప్రత్యేకత. చండీగఢ్ ఉత్తర భారతదేశం లోని ప్రముఖనగరాలలో ఒకటి. భారతదేశంలో నగరనిర్మాణ ప్రణాళిక (ప్లాండ్ సిటీ) ద్వారా నిర్మించబడిన నగరాలలో చండీగఢ్ మొదటిది. ఈ నగరానికి స్విట్జర్లాండ్ నగర రూపకల్ప నిర్మాత "లె కార్బ్యూసియె" రూపకర్తగా పనిచేసాడు.ఈ నగర నిర్మాణం, రూపకల్పన స్వాతంత్ర్యానికి ముందే జరిగింది.ఈ నగర రూపకల్పన ద్వారా లె కార్బ్యూసియె భవనిర్మాణానికి, నగర రూపకల్పనకు అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొందాడు.[5] నగరం ప్రాథమికంగా లె కార్బ్యూసియె వలన రూపకల్పన చేయబడినప్పటికీ దీనికి " పిర్రే జన్నరెట్, జాన్ డ్ర్యూ , మ్యాక్స్వెల్ ఫ్రై వంటి వారు సహకరించారు. తలసరి ఆదాయంలో చండీగఢ్ రాష్ట్రాలలో , కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో ప్రధమ స్థానంలో ఉంది.[6] 2010 లో భారతదేశంలో పరిశుభ్రమైన నగరంగా జాతీయ ప్రభుత్వ పరిశోధనల గుర్తింపు పొందింది.[7] అలాగే చండీగఢ్ రాష్ట్రాలలో , కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో " హ్యూమన్ డెవలెప్మెంట్ ఇండెక్స్ " లో కూడా ప్రథమ స్థానంలో ఉంది. చండీగఢ్ మెట్రో , పంచకుల , మొహలి కలిసి త్రినగరాలుగా (ట్రై సిటీ) గా గుర్తింపు పొందింది.
చండీగఢ్
పంజాబీ: ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ | |
---|---|
దేశం | భారతదేశం |
నగరం, కేంద్రపాలిత ప్రాంతం | చండీగఢ్ |
ప్రభుత్వ స్థానం | చండీగఢ్ |
Government | |
• నిర్వాహకుడు | వి.పి. సింగ్ బాద్నోర్ (అడ్మినిస్ట్రేటర్) |
• మేయర్ | శ్రీమతి. రాజ్ బాలా మాలిక్ (2020 జనవరి నుండి) |
• కమీషనర్ | కె.కె.యాదవ్ |
Area | |
• నగరం, కేంద్రపాలిత ప్రాంతం | 114 km2 (44 sq mi) |
• Rank | 33 |
Elevation | 350 మీ (1,150 అ.) |
Population | |
• నగరం, కేంద్రపాలిత ప్రాంతం | 10,54,686 |
• Rank | 29th |
• Density | 9,300/km2 (24,000/sq mi) |
• Metro | 9,60,787 |
[2] | |
భాషలు | |
• అధికార[3] | పంజాబీ |
Time zone | UTC+05:30 (IST) |
పిన్ | 160xxx |
ప్రాంతీయ ఫోన్ కోడ్ | 91-172-XXX XXXX |
ISO 3166 code | IN-CH |
Vehicle registration | CH-01 to CH-04, PB-65, HR-70 |
మానవ పురోగతి సూచిక | 0.892 |
అక్షరాస్యత | 81.9 |
యూనియన్ భూభాగం, చండీగఢ్ నగరం అన్ని ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది |