Номҳои Худо дар ислом

From Wikipedia, the free encyclopedia

Номҳои Худо дар ислом
Remove ads

Номҳои накӯи Худованд (ар. أسماء الله الحسنى — Номҳои зебои Аллоҳ) — номҳои Худо дар ислом, баргирифта аз Қуръон ва Суннат. Бино бар ояти Қуръон:

وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ   

Ва номҳои нек аз они Худо аст. Пас Ӯро ба он номҳо бихонед; ва касонеро бигузоред, ки дар номҳои Худо каҷравӣ мекунанд; ба онҳо ҷазои он чи, ки мекарданд, дода хоҳад шуд[1].

Remove ads

Маълумоти умумӣ

Thumb
Навиштаҷоти «Аллоҳ» дар рӯи санг дар қалъаи Роҳтас (Покистон)

Шумораи номҳои Аллоҳ (ба ин тариқ ҳамчун ҷамбаҳои Худованд ҳам фаҳмидан мумкин), ки дар як феҳристи ягона муттаҳид ва бо суханҳои паёмбар Муҳаммад (с) муайян шудааст:

« Ба ростӣ, ки Аллоҳ дорои наваду нуҳ ном аст, як кам сад. Ҳар кадоме, ки аз ёд кунад — дохили биҳишт мегардад. »

Қуръон дар вақти ибодат баҳраҷӯӣ ҳидоят мекунад:

« Аз они Худованд аст, некӯтарин номҳо. Ба он номҳояш нидо кунед. Онҳоро, ки ба номҳои Худо каҷравӣ меварзанд, вогузоред. Инҳо ба ҷазои аъмоли худ хоҳанд расид[2].
Ал Аъроф 7:180
»

Дар рисолаҳои академикӣ номҳоро пайиҳам мувофиқи низом ва ёдоварӣ дар Қуръон ба тартиб дароварда мешавад. Баробари ин, расме вуҷуд дорад, ки онҳоро мувофиқи алифбои арабӣ ба тартиб медароранд. Номи «Аллоҳ» одатан дар феҳрист дохил намешавад ва ҳамчун олӣ (al-ism al-'azam) ба ҳисоб меравад ва муттасил садум номбар мешавад. Зеро ки Қуръон феҳристи муайяни номҳоро намедиҳад дар расмиятҳои гуногун, ӯ метавонад дар як ё ду ном фарқ кунад.[3]

В списках имена Аллаха обычно приводятся с определённым артиклем арабского языка аль-. Но если имя Аллаха в молитве упоминается не в составе фразы, а само по себе, то вместо аль- произносится йа- («Йа-Салям» — «О, Миротворец!»).[4]

Remove ads

Тасниф

Дар ҳадисе ба ривояти Абуҳурайра омадааст: «Худоро наваду нуҳ – як кам сад ном аст. Касе онҳоро ҳифз кунад, ба ҷаннат дарояд ва Аллоҳ витр аст ва витрро дӯст медорад» (Бухорӣ, 6410; Саҳеҳи Муслим, 6750 (2677)-5). Дар ин ҳадис ба ривояти Тирмизӣ (3507) наваду нуҳ номи Худо зикр шудааст, вале асҳоби ҷарҳу таъдил он қисмати ҳадисро заъиф гуфтаанд, илова бар ин, баъзе аз он номҳо дар Қуръон ба сиғаи феълӣ омадаанд, на ба сиғаи фоилӣ. Ба ҳар сурат уламо номҳои Худоро аз оёти Қуръон ба ин тартиб гирд овардаанд: Аллоҳ, ар-Раҳмон, ар-Раҳим, ал-Малик, ал-Қуддус, ас-Салом, ал-Муъмин, ал-Муҳаймин, ал-Азиз, ал-Ҷаббор, ал-Мутакаббир, ал-Холиқ, ал-Борӣ, ал-Мусаввир (Ҳашр, 59:22–24), ал-Ғаффор, ал-Қаҳҳор ал-Таввоб, ал-Ваҳҳоб, ал-Халлоқ, ал-Раззоқ, ал-Фаттоҳ, ал-Алим, ал-Ҳалим, ал-Азим, ал-Восеъ, ал-Ҳаким, ал-Ҳай, ал-Қайюм, ас-Самиъ, ал-Басир, ал-Латифу, ал-Хабир, ал-Алӣ, ал-Кабир, ал-Муҳит, ал-Қадир, ал-Мавло, ан-Насир, ал-Карим, ар-Рақиб, ал-Қариб, ал-Муҷиб, ал-Вакил, ал-Ҳасиб, ал-Ҳафиз, ал-Муқит, ал-Вадуд, ал-Маҷид, ал-Ворис, аш-Шаҳид, ал-Валӣ, ал-Ҳамид, ал-Ҳаққу-л-мубин, ал-Қавӣ, ал-Матин, ал-Ғанӣ, ал-Молик, аш-Шадид, ал-Қодир, ал-Муқтадир, ал-Қоҳир, ал-Кофӣ, аш-Шокир, ал-Мустаон, ал-Фотир, ал-Бадеъ, ал-Ғофир, ал-Аввалу-л-охир, аз-Зоҳиру-л-ботин, ал-Кафил, ал-Ғолиб, ал-Ҳакам, ал-Олим, ар-Рафеъ, ал-Ҳофиз, ал-Мунтақим, ал-Қоим, ал-Муҳйӣ, ал-Ҷомеъ, ал-Малик, ал-Мутаъолӣ, ан-Нур, ал-Ҳодӣ, ал-Ғафур, аш-Шакур, ал-Афув, ар-Рауф, ал-Акрам, ал-Аъло, ал-Барр, ал-Ҳафӣ, ар-Рабб, ал-Илоҳ, ал-Воҳид, ал-Аҳад, ас-Самад, ал-лазӣ лам ялид ва лам юулад ва лам якун-лаҳу куфуван аҳад (Фатҳу-л-борӣ. – Ҷ. 14. – С. 473).

Назари ҷумҳури уламо ин аст, ки адади номҳои Худо дар ҳадис барои ҳасри онҳо дар 99 исм нест, балки аз он ҷиҳат аст, ки онҳо машҳуртарин ва шоеътарин номҳои Худои таъоло ҳастанд ва барои ба ҷаннат даромадани касе, ки онҳоро ҳифз кунад ва дар онҳо бо тааммул биандешад, кофӣ ҳастанд, вагарна барои Худо номҳои дигаре бештар аз он адад вуҷуд дорад (Фатҳу-л-борӣ. – Ҷ. 14. – С. 475; ал-Минҳоҷ, шарҳи Саҳеҳи Муслим. – С. 1585).

Аллоҳ таъоло сифот ва номҳои накӯеро барои Худ собит дониста ва амр кардааст, ки Ӯро бо онҳо бихонем ва бо ҳифзи онҳо ба сӯяш тақарруб ҷӯем: «Ва барои Аллоҳ номҳои накӯ аст, пас Ӯро бо онҳо бихонед» (Аъроф, 7:180), паёмбар онҳоро дар наваду нуҳ (99) ном баршумурдааст: «Ҳамоно барои Аллоҳ наваду нуҳ – як кам сад ном аст, касе онҳоро баршуморад, ба ҷаннат дарояд» (Сунани Тирмизӣ, 3507).

Назди ҷумҳур номҳо ва сифоти Худованд тавқифӣ ҳастанд, яъне онҳо бо тавқиф (огоҳонидан)-е аз сӯи Худо ва расулаш собит шудаанд ва дар Китоб ва Суннат омадаанд. Пас Ӯ таъоло номида ва васф карда намешавад, магар ба он ном ва сифате, ки Ӯ Худро ё расулаш Ӯро ба он номида ва васф кардааст. Бинобар ин, бояд дар номҳои Аллоҳ назди он чи дар нусуси шаръ омадааст, бозистем ва бо ҳамон номе бихонем, ки дар шаръ барои Ӯ омадааст ва Ӯро аз пеши худ ва ба ҳукми ақл бо номе нахонем, ки дар байни онҳо набошад, агарчи ба маънои номе бошад, ки дар шаръ омадааст. масалан, Аллоҳ таъолоро «олим» гӯянд, на «оқил», «ҷавод» гӯянд, на «сахӣ», «шофӣ» гӯянд, на «табиб» (Ашиъъату-л-ламаот. – Ҷ. 4. – С. 9). Қозӣ Абубакр ва имом Ғазолӣ миёни исм ва сифат фарқ гузошта, номҳои Худоро тавқифӣ ва сифотро ғайри тавқифӣ донистаанд, аввалиро мавқуф ба изни шаръ ва итлоқи сифатро ба шарте ба камол далолат кунад ва мӯҳими нақс набошад, бар Ӯ таъоло ҷоиз донистаанд (Фатҳу-л-борӣ. – Ҷ. 14. – С. 479).

Мавсуф шудан ба сифоти Ҳақ ва мутахаллиқ гаштан ба ахлоқи Ӯ таъоло ба ин маъност, ки партаве аз сифоти Ҳақ ба ваҷҳе аз вуҷӯҳ ва муносиб ба ҳоли банда бар вай афтад, ба гунае ки ин номро дар ҳақиқат бар вай итлоқ тавон кард ва ин ба маънои мушоракат аз ҷамеъи вуҷӯҳ нест, масалан, раҳмат, қудрат ва иззат, ки сифоти Ҳақ таъолоанд, дар Ҳақи Ӯ ҳақиқати дигар доранд ва он чи дар банда пайдо мешавад, на мисли он аст.

Тахаллуқ ба ахлоқ ва сифоти Ӯ низ ба маънои таҳаққуқи партаве аз сифоти Ҳақ таъоло дар банда аст, на ба маънои мушоракат дар он аз тамоми вуҷӯҳ. Бидон, ки тахаллуқ (ороста шудан ба сифат; ба худ гирифтани хулқе) ба дигар асмои Ҳақ таъоло вуҷуд дорад, на дар исми «Аллоҳ», ки он хос аст ба Худованд, аммо тааллуқ (дилбастагӣ ва эътиқод доштан) ҳам ба исми «Аллоҳ» ва ҳам ба дигар номҳом Худованд вуҷуд дорад ва ба ин маъно аст, ки ба маонии онҳо эътиқод ва ба сидқи ҳиммат ба сӯи онҳо рӯй оварад ва ҳаққи убудият (бандагӣ)-ро дар онҳо адо намояд (Ашиъъату-л-ламаот. – Ҷ. 4. – С. 9, бо каме ҷо ба ҷоии ибораҳо).

Банда вақте бо номе аз асмои ҳуснои Худованд дуо ва ниёзхоҳӣ мекунад, бояд номеро муносиб бо муҳтавои дуо ва дар маҷрои таҳаққуқи он баргузинад. Мас., агар барои рафъи бало, ҳалли мушкил ва ё ҷалби манфаате дуо кунад, пас аз номҳое истифода кунад, ки маонии раҳмат, ато ва лутфу карами Худованд дар онҳо ифода ёфтаанд ва агар бар касе ё чизе дуо кунад, аз номҳое баҳра гирад, ки ба ғазаб, қаҳҳорият ва қудрати интиқоми Ӯ далолат мекунанд.

Шаблон:Начало цитаты

Бог обладает уникальными отличиями от Своих творений, но их суть [нам] неизвестна.

Шаблон:Конец цитаты

Remove ads

Дастурҳо

Например, если разбойники раскаиваются в содеянном, то к ним не применяют установленную меру наказания. А опираются на следующее высказывание из Корана: «Ғайри касоне, ки пеш аз он ки шумо бар онҳо даст ёбед, тавба кунанд. Пас бидонед, ки Худо омурзанда ва меҳрубон аст!»[5] Упоминание этих двух имен свидетельствует о том, что Аллах прощает таких людей и проявляет к ним сострадание, избавляя их от установленной меры наказания.[6]

Феҳристи номҳо

More information арабӣ, Транскрипсия ва транслитератсия ...

Remove ads

Номҳое, ки дар феҳристи расмӣ вуҷуд надоранд

Коран содержит некоторые имена Аллаха, которые обычно не вносятся в традиционный список из 99 имён. Вместе с ними полное количество имён возрастает до 124[22][23]. Некоторые из них не запрещены в качестве имен людей, например Ан-Насир (ар. الناصر, an-Nāṣir, Победитель‎‎, Помощник), которое носил Ан-Насир Лидиниллах (1158—1225) — багдадский халиф из династии Аббасидов[22][24], а также ряд других известных персоналий.

Часто встречающееся имя Ар-Рабб (Ar-Rabb, ар. الرب) переводится как Господь[25] или Властелин, тот кто обладает властью управлять. Оно применяется только в отношении к Аллаху, для людей используется конструкция Rabb Ad-Dār.[26] Ибн Араби называет три основных имени Бога: Аллах, ар-Рахман и ар-Рабб[27]. Ар-Рабб используется во фразе «Аллах, Господь Миров» (Rabb al-'Ālamīn),[28] где алам (мн. аламин) означает всё, кроме Аллаха.[26]

Среди других имён Аллаха, не входящих в традиционный список, в Коране упоминаются аль-Ма́уля (al-Mawlā, ар. المولى, Покровитель),[Комм 3][29] ан-Насир (an-Nāṣir, ар. الناصر, Помощник),[Комм 4][30] аль-Гхалиб (al-Ghālib, ар. الغالب Победитель),[31] аль-Фатир (al-Fāṭir, ар. الفاطر, Создатель),[22] аль-Кариб (al-Qarib, ар. القریب, Ближайший)[32] и другие.

Thumb
Субха из 33 бусин (1909 год)
Remove ads

Ҷанбаҳои фарҳангӣ

Все суры Корана кроме девятой начинаются с фразы, называемой бисмилла — «во имя Аллаха, Милостивого, Милосердного». Эти слова часто произносят в молитвах, они предваряют все официальные документы[33].

В качестве негативного примера приводится история о человеке, который поклялся Аллахом, что Бог не простит некий грех, и, тем самым поставив под сомнение всепрощение Всевышнего, перечеркнул свои добрые дела.

Имена Аллаха используются в зикре — молитве, заключающейся в многократном повторении обращения к Богу[34]. Зикр считается ключевым в суфийской практике. В ней допускается сопровождение молитвенного повторения пением и аккомпанированием на музыкальных инструментах[35]. Молитвы, заключающиеся в повторении 99 имён Аллаха, называются вазифа. Число повторений в них может достигать десятков тысяч. Вазифа совершается как индивидуально, так и коллективно[36].

Для облегчения счёта во время безмолвной молитвы Богу иногда используются субха (чётки). Они состоят из 99 или 33 бусин, каждая из которых соответствует одному из 99 имён Аллаха. После окончания молитвы по ним произносятся фразы «слава Аллаху» (субхана л-Лах), «хвала Аллаху» (аль-хамду ли-ль-Лях) и «Аллах велик» (Аллаху Акбар) 33 раза[37].

Remove ads

Эзоҳ

Адабиёт

Сарчашма

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads