Қубодиён

Қубодиён (форсӣ: قبادیان‎) — шаҳракест дар ҷануби Ҷумҳурии Тоҷикистон ва маркази идории ноҳияи Қубодиён дар вилояти Хатлон аст.

Шаҳраки Қубодиён
Донистаниҳо
Кишвар :	Тоҷикистон
Вилоят :	Хатлон
Ноҳия :	Қубодиён
Замони таъсис :
Шаҳрдор:
Ҷуғрофиёи табиъӣ
Паҳноварӣ :	км²
Шумораи шаҳракҳо :
Шумораи ҷамоатҳо :
Мардум
Аҳолӣ (2022) :	12 500 нафар[1]
Забони расмӣ :	тоҷикӣ
Забонҳои гуфторӣ :	тоҷикӣ, узбакӣ
Мазҳаб :	ҳанафӣ
Нишониҳо
Сарвожа :	KA
Код ISO :	TJ.KТ.KA
Пешшумора :	+992 3551
Нишонии почта :	735140
Замон :	UTC+5
Вебгоҳ :	.tj
Шумораи мошинҳо :	03TJ

Ҷойгоҳ

Шаҳраки Қубодиён дар канори рӯди Кофурниҳон, шохоби рости рӯди Панҷ, 94 км ҷанубу ғарбтар аз Қурғонтеппа ва 2 км дуртар аз истгоҳи роҳи оҳан ҷой дорад.

Аз Қубодиён то Душанбе 198 км роҳ аст. Ин шаҳрак дар солҳои 1930 — 1970 Микоянобод ном дошт ва Анастас Микоян яке аз раҳбарони шӯравӣ буд^[2].

Мардум

Мардуми Қубодиён ба яке аз гӯишҳои забони тоҷикӣ ва узбакӣ сухан мегӯянд.

Таърих

Номи Қубодиён дар манобеъи садаҳои миёна ба гунаҳои форсӣ: «قبادیان»‎, форсӣ: «قوادیان»‎ ва форсӣ: «قباذیان‎» омада аст.

Нахустин бор аз Қубодиён ба гунаи форсӣ: «قبادیان»‎ дар «Торихи Табарӣ», навиштаи Муҳаммад ибни Ҷарири Табарӣ, дар замони лашкаркашии Асад ибни Абдуллоҳ ба Хутталон дар соли 725 ёд шудааст^[3].

Дар садаи IX м. Қубодиён яке аз шаҳрҳои Хутталон^[4], ва дар садаи X м. дар замони аморати Сомониён — аз шаҳрҳои аз вилояти Чағониён^[5] будааст.

Бино бар навиштаи ас-Самъонӣ, Қубодиён дар садаи XII м. «шаҳре ободон» аз шаҳрҳои Балх будааст. Қубодиён дар садаҳои миёна яке аз калонтарин шаҳрҳои Мовароуннаҳр буда. Сарзамини Қубодиён чанд шаҳри бузургу ободон доштааст, ки дар миёни кӯҳсор дар поёноби рӯди Кофурниҳон ва начандон дур аз Омударё ҷой доштаанд^[6].

Қубодиён зодгоҳи Носир Хусрав, яке аз бузургмардони ториху фарҳангу адаби Тоҷикистон аст.

Номдорон

Номдортарин зодаи Қубодиён шоиру файласуфу адиб Ҳаким Носир Хусрав аст.