เล่าเสี้ยน
From Wikipedia, the free encyclopedia
เล่าเสี้ยน (ค.ศ. 207 – 271)[1][2] หรือชื่อในภาษาจีนกลางว่า หลิว ช่าน (การออกเสียงⓘ; จีนตัวย่อ: 刘禅; จีนตัวเต็ม: 劉禪; พินอิน: Líu Shàn) มีชื่อรองว่า กงซื่อ (公嗣) เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่สองและพระองค์สุดท้ายของรัฐจ๊กก๊กในยุคสามก๊ก เมื่อขึ้นครองราชย์ขณะพระชนมายุ 16 พรรษา ได้ทรงมอบหมายราชการแผ่นดินให้อยู่ในการดูแลของอัครมหาเสนาบดีจูกัดเหลียงและราชเลขานุการลิเงียม พระองค์ครองราชย์เป็๋นเวลา 40 ปีและถือเป็นจักรพรรดิที่ครองราชย์ยาวนานที่สุดในยุคสามก๊ก ในรัชสมัยของเล่าเสี้ยน มีการรบกับวุยก๊กที่เป็นรัฐข้าศึกหลายครั้ง ส่วนใหญ่บัญชาการรบด้วยจูกัดเหลียงและเกียงอุยผู้สืบทอดภารกิจ แต่ได้ผลเพียงเล็กน้อย ในที่สุดเล่าเสี้ยนยอมจำนนต่อวุยก๊กในปี ค.ศ. 263 หลังเตงงายโจมตีเซงโต๋เมืองหลวงของจ๊กก๊กโดยฉับพลัน เล่าเสี้ยนย้ายไปอยู่ที่ลกเอี๋ยงเมืองหลวงของวุยก๊ก ได้รับบรรดาศักดิ์เป็น "อ่านลกก๋ง" (อันเล่อกง) ใช้ชีวิตในช่วงบั้นปลายอย่างสงบสุขก่อนจะเสียชีวิตในปี ค.ศ. 271 อาจด้วยสาเหตุธรรมชาติ
เล่าเสี้ยน (หลิว ช่าน) 劉禪 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
จักรพรรดิจีน | |||||||||||||
ภาพวาดเล่าเสี้ยนในสมัยราชวงศ์ชิง | |||||||||||||
จักรพรรดิแห่งจ๊กก๊ก | |||||||||||||
ครองราชย์ | มิถุนายน ค.ศ. 223 – ธันวาคม ค.ศ. 263 | ||||||||||||
ก่อนหน้า | เล่าปี่ | ||||||||||||
ผู้สำเร็จราชการ | |||||||||||||
รัชทายาทแห่งจ๊กก๊ก | |||||||||||||
ดำรงตำแหน่ง | 19 มิถุนายน ค.ศ. 221 – มิถุนายน ค.ศ. 223 | ||||||||||||
ถัดไป | เล่ายอย | ||||||||||||
อ่านลกก๋ง (安樂公) | |||||||||||||
ดำรงตำแหน่ง | ค.ศ. 264 - ค.ศ. 271 | ||||||||||||
ประสูติ | ค.ศ. 207 ซินเอี๋ย มณฑลเหอหนาน | ||||||||||||
สวรรคต | ค.ศ. 271 (อายุ 63–64) ลั่วหยาง มณฑลเหอหนาน | ||||||||||||
คู่อภิเษก |
| ||||||||||||
พระราชบุตร รายละเอียด | |||||||||||||
| |||||||||||||
ราชวงศ์ | ราชสกุลเล่า (หลิว) | ||||||||||||
พระราชบิดา | เล่าปี่ | ||||||||||||
พระราชมารดา | กำฮูหยิน | ||||||||||||
ช่วงเวลา |
เล่าเสี้ยน | |||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 劉禪 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
อักษรจีนตัวย่อ | 刘禅 | ||||||||
| |||||||||
ทรงเป็นที่รู้จักอย่างกว้างในวัยทารกนามว่า "อาเต๊า" (阿斗) เล่าเสี้ยนมักจะถูกมองว่าเป็นนักปกครองที่ไร้ความสามารถ พระองค์ยังถูกกล่าวหาว่ามัวแต่เสพสุขสำราญจนไม่ใส่ใจงานราชการแผ่นดิน อย่างไรก็ตาม นักวิชาการสมัยใหม่บางคนมีความเห็นที่แตกต่างออกไปเกี่ยวกับความสามารถของเล่าเสี้ยน เนื่องจากรัชสมัยที่ปกครองยาวนานของเล่าเสี้ยนในจ๊กก๊กนั้นปราศจากการก่อรัฐประหารและการนองเลือดในราชสำนักและเป็นราชสำนักเพียงหนึ่งเดียวเท่านั้นในยุคสมัยสามก๊กที่ยังคงปราศจากการนองเลือด ไม่เพียงเท่านั้น ในพงศาวดารสามก๊ก จูกัดเหลียงได้เขียนบันทึกกล่าวยกย่องสรรเสริญเล่าเสี้ยนว่า มีความฉลาดปราดเปรื่อง อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบัน ชื่อของ "อาเต๊า" ยังคงใช้กันทั่วไปในภาษาจีนเพื่ออธิบายถึงผู้ที่ไร้ความสามารถซึ่งจะไม่มีวันประสบความสำเร็จใด ๆ แม้จะได้รับความช่วยเหลือมากมายก็ตาม
ตามที่ตันซิ่ว ผู้เขียนบันทึกจดหมายเหตุสามก๊กได้ตั้งข้อสังเกตว่า ตรงข้ามกับธรรมเนียม จูกัดเหลียงไม่ได้ก่อตั้งสำนักงานประวัติศาสตร์ในราชสำนักของเล่าเสี้ยน และภายหลังจูกัดเหลียงถึงแก่อสัญกรรม ปรากฏว่าเล่าเสี้ยนไม่ได้ทำการรื้อฟื้นตำแหน่งนั้น ดังนั้น เหตุการณ์หลายอย่างในรัชสมัยของพระองค์จึงไม่ได้ถูกบันทึกไว้ ทำให้รายละเอียดเกี่ยวกับรัชสมัยของเล่าเสี้ยนในบันทึกประวัติศาสตร์มีอยู่จำกัด