พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา (16 ธันวาคม พ.ศ. 2464 — 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย ประสูติแต่หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นตรี
ประสูติ	16 ธันวาคม พ.ศ. 2464
สิ้นพระชนม์	2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 (76 ปี)
พระราชทานเพลิง	31 พฤษภาคม พ.ศ. 2541 พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส
สวามี	หม่อมเจ้าสุวินิต กิติยากร (2486–2523)
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์สุนิดา กิติยากร หม่อมราชวงศ์เสาวนิต กิติยากร
ราชสกุล	จุฑาธุช (ประสูติ) กิติยากร (เสกสมรส)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย
พระมารดา	หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา
ศาสนา	พุทธ

พระประวัติ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา หรือ พระองค์หญิงหญิง^[1] เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย และหม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศิริสัมพันธ์) ประสูติเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2464 หม่อมลออเป็นธิดาของพระนมอิน ศิริสัมพันธ์ ซึ่งเป็นพระนมในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก ตาของหม่อมลออคือ พระยาอาหารบริรักษ์ (ทิน ศิริสัมพันธ์) ข้าราชการในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว^[2] พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภามีพระอนุชาต่างพระมารดาหนึ่งพระองค์ คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช (ประสูติแต่หม่อมระวี) เมื่อแรกประสูติ ทั้งสองพระองค์มีพระอิสริยยศเป็น หม่อมเจ้า ต่อมาได้รับการเฉลิมพระยศเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470^[3]

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภาเป็นเจ้านายรุ่นสุดท้ายที่เข้าพิธีโสกันต์และเกศากันต์ พร้อมกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอินทุรัตนา และหม่อมเจ้ากาญจนฉัตร ฉัตรชัย เมื่อวันที่ 28-29 มีนาคม พ.ศ. 2475 ขณะมีพระชันษา 10 ปี ก่อนการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 เพียงสามเดือน

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภาเสกสมรสกับหม่อมเจ้าสุวินิต กิติยากร พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ และหม่อมละเมียด มีธิดาสองคน ได้แก่ หม่อมราชวงศ์สุนิดา กิติยากร และหม่อมราชวงศ์เสาวนิต กิติยากร^[4] โดยหม่อมราชวงศ์สุนิดาเคยดำรงตำแหน่งบรรณาธิการข่าวสังคมของหนังสือพิมพ์บางกอกโพสต์และบางกอกเวิลด์^[5] สมรสและหย่ากับสีหชาติ บุณยรัตพันธุ์ มีธิดาชื่อ สุชาดา ภิรมย์ภักดี ส่วนหม่อมราชวงศ์เสาวนิตเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางรถยนต์เมื่ออายุ 22 ปี^[6][7]

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภาทรงดำรงตำแหน่งผู้จัดการโรงเรียนราชินี และองค์ประธานกรรมการมูลนิธิร่วมจิตน้อมเกล้าเพื่อเยาวชน จนกระทั่งสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 สิริพระชันษา 76 ปี พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ในการพระราชทานน้ำหลวงสรงพระศพ ณ ศาลาบัณณรศภาค วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร โดยทรงรับพระศพไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์ 7 วัน และมีการเลื่อนพระโกศเป็นพระโกศมณฑป พร้อมด้วยฉัตรเครื่องสูงทองแผ่ลวดประกอบพระเกียรติยศ การพระราชทานเพลิงพระศพมีขึ้นเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2541 ณ พระเมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา
ตราประจำพระองค์
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	เกล้ากระหม่อม/เกล้ากระหม่อมฉัน
การขานรับ	เกล้ากระหม่อม/เพคะ

พระอิสริยยศ

• 16 ธันวาคม พ.ศ. 2464 – 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 : หม่อมเจ้าสุทธสิริโสภา
• 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 – 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[8]
• พ.ศ. 2535 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[9]
• พ.ศ. 2521 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)^[10]
• พ.ศ. 2473 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2538 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)^[11]
• พ.ศ. 2469 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

ปริญญากิตติมศักดิ์^[12]

• พ.ศ. 2531 - ปริญญาศึกษาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยอเมริคัส เมืองนิวออร์ลีน รัฐหลุยเซียน่า สหรัฐอเมริกา
• พ.ศ. 2533 - ปริญญาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาคหกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล
• พ.ศ. 2534 - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาสังคมวิทยาและมนุษยวิทยา มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• พ.ศ. 2539 - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม

พงศาวลี

พงศาวลีของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา

16. (=20) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. (=10) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=21) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย                                   20. (=16) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               10. (=8) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       21. (=17) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               5. สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง                             22. หลวงอาสาสำแดง (แตง)               11. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา                       23. ท้าวสุจริตธำรง (นาค)               1. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา                                         3. หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา                                   28. พระเทพอรชุน (แสง)[13]               14. พระยาอาหารบริรักษ์ (ทิน ศิริสัมพันธ์)                       29. น้อย[14]               7. อิน ศิริสัมพันธ์