วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

"วัดเทพศิรินทร์" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับแขวงในเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ดูที่ แขวงวัดเทพศิรินทร์

วัดเทพศิรินทราวาส เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร^[1] อยู่ในเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ใกล้สะพานกษัตริย์ศึกและสถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) อยู่รวมกับ "โรงเรียนเทพศิรินทร์"

วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร
พระอุโบสถวัดเทพศิรินทราวาส
ชื่อสามัญ	วัดเทพศิรินทร์
ที่ตั้ง	เลขที่ 1464 ถนนกรุงเกษม แขวงวัดเทพศิรินทร์ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร 10100
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
เจ้าอาวาส	สมเด็จพระธีรญาณมุนี (สมชาย วรชาโย)
สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

ประวัติ

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดเทพศิรินทราวาส เมื่อ พ.ศ. 2419 ขณะมีพระชนมพรรษาครบ 25 พรรษาพอดี เพื่อทรงเฉลิมพระเกียรติและอุทิศพระราชกุศลสนองพระเดชพระคุณกรมสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งได้เสด็จสวรรคตตั้งแต่รัชกาลที่ 5 ยังทรงพระเยาว์ โดยให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ เป็นแม่กองก่อสร้าง พระศิริสมบัติ (กร) และพระวิจิตรรจนา เป็นนายงาน เริ่มก่อสร้าง พ.ศ. 2419^[2]

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ เสด็จทอดกฐินที่วัดเทพศิรินทราวาส

วันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2421 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ อาราธนาพระอริยมุนีมาจากวัดบวรนิเวศ พร้อมด้วยพระฐานานุกรม 3 รูป พระอันดับ 16 รูป สามเณร 3 รูป รวม 23 รูป มาอยู่วัดนี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบำเพ็ญพระราชกุศล แล้วประกาศพระราชทานวิสุงคามสีมาและพระราชทานนามอารามแห่งนี้ว่าวัดเทพศิรินทราวาส ตามพระนามแห่งองค์พระราชชนนี

สถาปัตยกรรมสำคัญได้แก่ พระอุโบสถของวัดเทพศิรินทราวาส มีขนาดใหญ่และตกแต่งอย่างงดงาม ด้วยลายรดน้ำและซุ้มประตูหน้าต่าง เพดานสลักรูปเครื่องราชอิสริยาภรณ์ พระอุโบสถเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญหลายองค์ เช่น พระนิรันตรายซึ่งเป็นพระพุทธรูปประจำรัชกาลที่ 4 ซึ่งอัญเชิญมาเมื่อ พ.ศ. 2421 ตามพระราชประสงค์รัชกาลที่ 4

การวางแผนผังวัดเทพศิรินทราวาสนี้ ถือว่าเป็นแปลนที่เหมาะสม ที่โรงเรียนอยู่ทางด้านตะวันออก หน้าวัดและเขตพุทธาวาสอยู่ส่วนกลาง และสุสานอยู่ด้านตะวันตก ดุจชีวิตคนซึ่งเดินตามดวงตะวัน เริ่มด้วยวัยเด็ก วัยกลางคน และปัจฉิมวัยซึ่งไปสุดสิ้นที่สุสาน สิ่งก่อสร้างที่เป็นที่รู้จักกันดี คือ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์

และใน พ.ศ. 2439 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสุสานหลวงไว้ในวัด ด้วยมีพระราชประสงค์ให้เป็นฌาปนสถานสำหรับพระราชวงศ์ซึ่งไม่ได้สร้างพระเมรุฯ ที่ท้องสนามหลวงและสำหรับชนทุกชั้น นับเป็นเรื่องพิเศษ เนื่องจากโดยปกติแล้วจะไม่มีฌาปนสถานในพระอารามหลวง

• 
  พระประธานในพระอุโบสถ ประดิษฐานในบุษบกสวยงาม
• 
  พระประธานในพระอุโบสถพร้อมด้วยอัครสาวกซ้ายขวา
• 
  พระพุทธรูปฉลองพระองค์ สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี
• 
  พระพุทธรูปฉลองพระองค์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทรมณฑล โสภณภควดี กรมหลวงวิสุทธิกระษัตริย์
• 
  พระอุโบสถและต้นพระศรีมหาโพธิ์
• 
  หน้าบันพระอุโบสถ

ลำดับเจ้าอาวาส

เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

นับแต่ก่อตั้งวัดมาจนปัจจุบัน วัดเทพศิรินทราวาสมีเจ้าอาวาสมาแล้ว 9 รูป ได้แก่

ลำดับที่	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ
1	พระอริยมุนี (เอม อายุวฑฺฒโน)	พ.ศ. 2421	พ.ศ. 2426
2	พระธรรมไตรโลกาจารย์ (เดช ฐานจาโร)	พ.ศ. 2427	พ.ศ. 2437
3	พระวินัยรักขิต (นาม กาฬนาโม)	พ.ศ. 2437	พ.ศ. 2438
4	หม่อมเจ้าพระศรีสุคตคัตยานุวัตร (พร้อม ธมฺมรโต)	พ.ศ. 2438	พ.ศ. 2441
5	สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวโร)	พ.ศ. 2441	พ.ศ. 2494
6	พระสาสนโสภณ (เอื้อน ชินทตฺโต)	พ.ศ. 2498	พ.ศ. 2521
7	สมเด็จพระวันรัต (นิรันตร์ นิรนฺตโร)	พ.ศ. 2521	พ.ศ. 2546
8	สมเด็จพระญาณวโรดม (ประยูร สนฺตงฺกุโร)	พ.ศ. 2546	พ.ศ. 2552
9	สมเด็จพระธีรญาณมุนี (สมชาย วรชาโย)	พ.ศ. 2553	ปัจจุบัน

สถานที่ใกล้เคียง

• วัดพลับพลาชัย (กรุงเทพมหานคร)
• โรงเรียนเทพศิรินทร์