คำถามยอดนิยม
ไทมไลน์
แชท
มุมมอง
ภาษาจ้วง
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
Remove ads
ภาษาจ้วง (จ้วง: Vahcuengh ก่อน ค.ศ. 1982: Vaƅcueŋƅ, สือดิบผู้จ่อง: 話僮, จาก วา, 'ภาษา' และ ชูง, 'จ้วง'; จีนตัวย่อ: 壮语; จีนตัวเต็ม: 壯語; พินอิน: Zhuàngyǔ) เป็นภาษาของชาวจ้วงในเขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง ประเทศจีน เป็นภาษาตระกูลขร้า-ไท มีวรรณยุกต์ 6 เสียง ระบบการเขียนมีทั้งแบบที่ยืมมาจากอักษรจีน คล้ายกับอักษรจื๋อโนมของเวียดนาม เรียก สือดิบผู้จ่อง และแบบที่เขียนด้วยอักษรละติน ซึ่งเริ่มใช้เมื่อ พ.ศ. 2500 และปรับปรุงอีกครั้งเมื่อ พ.ศ. 2529
Remove ads
ระบบการออกเสียง
สรุป
มุมมอง
พยัญชนะ
ภาษาจ้วงมีพยัญชนะ 22 ตัว
| เสียงผิวปาก | b [p]
ป |
mb [ɓ]
บ |
m [m]
ม, หม |
f [f]
ฟ, ฝ |
v [β]
ว, หว | ||
| เสียงหางลิ้น | d [t]
ต |
nd [ɗ]
ด |
n [n]
น |
s [θ]
ซ, ส |
l [l]
ล, หล | ||
| เสียงต้นลิ้น/เสีนงคอ | g [k]
ก |
gv [kʷ]
กฺว |
ng [ŋ]
ง, หง |
h [h]
ฮ, ห |
r [ɣ]
ร, หร | ||
| เสียงหน้าลิ้น/เสียงปากกลม | c [ɕ]
จ |
y [ˀj]
ย, หย |
ny [ɲ]
ญ*, หญ |
ngv [ŋʷ]
งฺว*, หงฺว |
by [pʲ]
ปฺย* |
gy [kʲ]
กฺย* |
my [mʲ]
มฺย*, หมฺย |
ตัวอย่างและเทียบกับภาษาไทย
b --- bae ไป bingj ปิ้ง baek ปัก baet ปัด bag ปาก bangj ไล่ bongq ป่อง
mb --- mbaj บ้า mbang บาง mbaeu เบา mbiengj（mbwengj）เบื้อง mbag บาก mbanj บ้าน mbauq บ่าว
m --- maz มา ma หมา miz มี mwngz มึง maeuz เมา mok หมอก mok ท้อง
f --- fax ฟ้า fiengz（fangz）ฟาง faenz ฟัน feiz ไฟ faek ฟัก faet ฟัด fongz ฟอง
v --- vah ว่า vangq ว่าง vanz วาน vieng เหวียง?
d --- da ตา dou ประตู daem ตำ daengj ตั้ง daep ตับ
nd --- ndaq ด่า ndaeng ดัง ndaengq ด่าง ndai ดาย
n --- nou หนู naz นา naj หน้า naeng หนัง nanz นาน
s --- song สอง sam สาม sang（sung）สูง saek ซัก saenq สั่น sanq แยกย้าย
l --- lingz ลิง lungz ลุง langq ล้าง lai หลาย laeux เล้า linx ลิ้น
g --- gangj ก้าง goenj ก้น gad กาด gaet กัด gaem กำ gu กู
gv --- gvad กวาด gvangj กว้าง gvengj ขว้าง gvang กวาง gvan กวาน gvaek กวัก
ng --- ngaenz（ngwnz）เงิน ngaz งา ngaeuz เงา
h --- ha หา hau หาว haeuq เห่า heuq เหี่ยว hanq ห่าน
r --- ruz รู rox（rux）รู้ rangz ราง raeq ไร่ raemz รำ rungh รุ่ง
c --- caz ชา cingz เชียง congq ช่อง caemj ช้ำ caiz ชาย cog จอก(แก้ว)
y --- youq อยู่ yaemq ย้ำ yiengq อย่าง（เยี่ยง） yieb เหยียบ yiek อยาก yied เหยียด
ny --- nyaj หญ้า nying หญิง nyungz ยุง nyeuh（neuh） เยี่ยว nyod ยอด
ngv --- ngvaenz （vaenz）วัน
by --- bya ปลา byaix ผ้าย byaek ผัก byak ผาก byaeuh เปล่า
gy --- gyang กลาง gyoen กลน gyueng กลวง gyu เกลือ
my --- myaiz（laiz）ลาย
สระ
ภาษาจ้วงมีสระ 78 ตัว.
e อยู่หลังตัว a，o หมายถึง a，o ออกเสียงสั้น ，อยู่หลัง i，u，w หมายถึง i，u，w ออกเสียงยาว.
aei ย่อเป็น ae.
| สระเสียงนุ่ม | a [aː]
อา |
e [eː]
เอ（แอ） |
i [iː]
อี |
o [oː]
โอ（ออ） |
u [uː]
อู |
w [ɯː]
อือ |
|||||
| ai [aːi]
อาย |
ae [ai]
ไอ |
ei [ei]
เอ็ย (เอ-อิ) |
（ie）
เอีย |
oi [oːi]
ออย |
ui [uːi]
อูย |
wi [ɯːi]
เอย/เอือย, อืย |
|||||
| au [aːu]
อาว |
aeu [au]
เอา |
eu [eːu]
แอว, เอว |
iu [iːu]
อีว |
ou [ou]
โอว |
|||||||
| aw [aɯ]
ใอ |
（ieu）
เอียว |
||||||||||
| am [aːm]
อาม |
aem [am]
อำ |
em [eːm]
เอม |
iem [iːm]
เอียม |
im [im]
อิม |
om [oːm]
โอม |
oem [om]
อม |
uem [uːm]
อูม |
um [um]
อุม |
（wem）
เอือม |
（wm）
อึม/อืม | |
| an [aːn]
อาน |
aen [an]
อัน |
en [eːn]
เอน |
ien [iːn]
เอียน |
in [in]
อิน |
on [oːn]
ออน |
oen [on]
อน |
uen [uːn]
อูน |
un [un]
อุน |
wen [ɯːn]
เอือน |
wn [ɯn]
อืน/อึน | |
| ang [aːŋ]
อาง |
aeng [aŋ]
อัง |
eng [eːŋ]
แอง |
ieng [iːŋ]
เอียง |
ing [iŋ]
อิง |
ong [oːŋ]
ออง |
oeng [oŋ]
อง |
ueng [uːŋ]
อูง/วง |
ung [uŋ]
อุง |
（weng）
เอือง |
wng [ɯŋ]
อึง | |
| check tone | ap [aːp]
อาบ |
aep [ap]
อับ |
ep [eːp]
แอบ |
iep [iːp]
เอียบ |
ip [ip]
อิบ |
op [oːp]
ออบ |
oep [op]
อบ |
uep [uːp]
อูบ/วบ |
up [up]
อุบ |
（wep）
เอือบ |
（wp）
อืบ/อึบ |
| at [aːt]
อาด |
aet [at]
อัด |
et [eːt]
แอด |
iet [iːt]
เอียด |
it [it]
อิด |
ot [oːt]
ออด |
oet [ot]
อด |
uet [uːt]
อูด/วด |
ut [ut]
อุด |
wet [ɯːt]
เอือด |
wt [ɯt]
อึด/อืด | |
| ak [aːk]
อาก |
aek [ak]
อัก |
ek [eːk]
แอก |
iek [iːk]
เอียก |
ik [ik]
อิก |
ok [oːk]
ออก |
oek [ok]
อก |
uek [uːk]
อูก/วก |
uk [uk]
อุก |
（wek）
เอือก |
wk [ɯk]
อึก |
ตัวอย่างและเทียบกับภาษาไทย
2.1 กลุ่ม a
a --- maz มา aj อ้า ra/ha หา vah ภาษา
ai --- gai ขาย dai ตาย lai หลาย vaiz วาย aih รัก
ae（aei）--- bae ไป lae ไหล mae ไหม saej ไส้ hae เปิด
au --- mbauh บ่าว hau หาว auh อาว nauq ไม่
aeu --- baeuq เป่า mbaeu เบา laeux เหล้า haeux ข้าว saeu เก็บ
aw --- daw ไต lawz ไร saw ใส fawh ตลาด
am --- nam หนาม lamq ล่าม vamz ความ am หุงข้าว
aem --- gaem กำ raem หำ raemx น้ำ yaemq เหยียบ
an --- lan หลาน van หวาน nan นาน mbanj บ้าน ganj สบู่
aen --- baen ปัน maen หมัน haen ขัน daenj กลับกัน
ang --- langx ล้าง gyang กลาง nangz นาง dangq ต่าง vangj ผิด
aeng --- haeng ขัง daengj ตั้ง laeng หลัง caengz ยังไม่
ap --- nap นาบ hap หาบ
aep --- haep ปิด daep นับ
ab --- ab อาบ gab กาบ
aeb --- naeb ลดลง gaep จับ
at --- sat สาด gat กาด
aet --- naet รัก laet ลด
ad --- bad ปาด mbad บาด
aed --- gaed กับ aed เต็ม/เยอะ
ak --- mak หมาก fak ฝาก
aek --- naek หนัก gaek ตนเอง
ag --- bag ปาก lag ลาก
aeg --- daeg หัก myaeg ด่า
2.2 กลุ่ม --- e
e --- geq แก่ meq แม่ lez แล
ei --- fei ไฟ myeiz แลก
eu --- heuj เกี่ยว meuz แมว ceuj ผัด neuq เยี่ยว
（ieu --- bieu ปลิว dieu เจ้าเล่ห์ jieuh ดู ）
em --- gemj แก้ม dem เต็ม nemj หนีบ
en --- benj แผ่นใม้ gen แขน nenj กด
eng --- rengz แรง deng แตง mengz แมรง gengz ตะแคง seng เกิด
ep --- hep แหบ sep แสบ dep กิน gep เก็บ
eb --- meb กลัว yeb ราบ eb บังคับ
et --- het ทำ net เหนื่อย get เกลียด met เม็ด
ek --- dek/bekแตก hek หม้อ lek เหล็ก
eg --- mbeg แบก deg วาง ndeg เด็ก
2.3 กลุ่ม --- i
i --- miz มี miq ไม่ bi ปี
（ie --- vieq เขียน cie รถ ）
iu --- ndiuj ชัง niuj นิ้ว hiuj หิ้ว
（ieu --- bieu ปลิว lieu เที่ยว mieuh วัด）
iem --- riemj เหล็ม giemh กระบี่
ien --- vienh หัน bienh เปลี่ยน bienq เพี้ยน
ieng --- biengz ราบ gieng เขียง nieng เหนียง
iep/ieb --- yieb เหยียบ ndieb เดียบ（รัก）
iet/ied --- yied เหยียด died เตียด（ตกใจ）
iek/ieg ---giek เกียก（ผ่า） ciek ฉีก bieg（เปิดอ่าน）
im dim --- เต็ม imq อิ่ม byimq ปลิม（มอง） cimz ชิม
in --- hin（rin）หิน mbin บิน minz มัน yinz ยิน
ing --- lingzลิง bingj ปิ้ง nding(ndeng) แดง hing ขิง
ip/ib --- gib กีบเท้า yip หยิบ sip สีบ
it/id --- lid ลิด（ลื้อ） cit ฉีด mak-it องุ่น（หมาก อิด）
ik/ig --- big ปิก dik ถิบ gik เหมน
2.4 กลุ่ม o
o --- moj หม้อ o ออ/รวม goq ก่อ hoz คอ
oi --- hoij ห้อย moi หมอย noix น้อย doi ถอย
ou --- ou ส่วนใหญ่แปลงมาจากสระ u เฉ่น mou/mu หมู dou/du ประตู nou/nu หนู
om --- hom หอม gyomq กล่อม byom ผอม lomj ล้อม
on --- bonj ป้อน mon หมอน non หนอน hon หงอน son สอน
ong --- song สอง dong ตอง gyong กลอง bongq ป่อง rongx ร้อง
oem --- hoemz คม noemz นม loemz ลม doemj ต้ม loemj ล้ม
oen --- loenq/lwnq หล่น boenx/bwnx พ้น gyoen/gywn กรน
oeng --- soengq ส่ง loengz ลง goeng กองไฟ
op/ob --- hop หอบ gop คอบ dop ครั้ง gob กอบ hob หิบ myob（มลอบ） แอบดู
ot/od --- hot หอด got คอด dot ถอด lot ฮอด/ถึง god กอด mbod บอด dod ทอดทิ้ง
ok/og --- hok หงอก mok หมอก sok ศอก cog จอก/แก้ว mbyog（บลอก） ดอก og ออก
oep/oeb --- doep ตบ oep อบ
oet/oed --- doet ตด
oek/oeg --- doek ตก
2.5 กลุ่ม u
u --- ตังนี้ในภาษาจ้วงเหนือส่วนมากออกเสียงเป็น เอา แต่ในจ้วงใต้ยังออกเสียงเป็น อู
ui --- duij ถ้วย nduij ด้วย cuiq ซวย
un --- vunz คน unq อุ่น
um --- lum เหมือน
ung --- lungz ลุง
uen --- suenq กระเทียม luenh วุ่นวาย duenh ทวน
uem --- duemx ถ้วม ruemj ห้องนอน ruemh ร่วม
ueng --- lueng หลวง duengx ทักทาย
up/b ---
uk/g ---lug ลูก suk สุก
ut/d ---gud ผักกุด
uep/b --- tuep ทบ
uek/g --- lueg ลวก
uet/d --- luet หลุด nued นวด
วรรณยุกต์
ภาษาจ้วงมี 6 วรรณยุกต์, ลดเป็น 2 (หมายเลข 3 และ 6) ในคำตาย:
ประโยคของคำว่า Son mwngz hwnj max gvaq dah (Son mɯŋƨ hɯnз maч gvaƽ daƅ) "สอนขี่ม้าข้ามแม่น้ำ" มักใช้เพื่อช่วยให้ผู้คนจดจำวรรณยุกต์ทั้งหก
น้ำเสียงวรรณยุกต์สำหรับพยางค์เปิด (ไม่ลงท้ายด้วยพยัญชนะปิด) จะเขียนไว้ที่ท้ายพยางค์
Remove ads
สำเนียงย่อย
สรุป
มุมมอง
ภาษาจ้วงแบ่งเป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ ได้แก่
ภาษาจ้วงเหนือ (รหัสเดิม ccx ยกเลิกเมื่อปี 2007) คือภาษาถิ่นทางตอนเหนือของแม่น้ำหย่ง (หย่งเจียง 邕江) มีผู้พูด 8,572,200 คน ถือว่าเป็นสำเนียงมาตรฐาน แบ่งออกเป็น
- แบบกุ้ยเป่ย์ (桂北: zgb) มีผู้พูด 1,290,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Luocheng, Huanjiang, Rongshui, Rong'an, Sanjiang, Yongfu, Longsheng, Hechi, Nandan, Tian'e, Donglan
- แบบหลิ่วเจียง (柳江: zlj) มีผู้พูด 1,297,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Liujiang, Laibin North, Yishan, Liucheng, Xincheng
- แบบหงสุ่ยเหอ (红水河) มีผู้พูด 2,823,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Laibin South, Du'an, Mashan, Shilong, Guixian, Luzhai, Lipu, Yangshuo
- Castro และ Hansen (2010) ได้แบ่งสำเนียงนี้ออกเป็น 3 ภาษาที่ไม่สามารถสื่อสารกันได้ ได้แก่ หงสุ่ยเหอตอนกลาง (中红水河: zch), หงสุ่ยเหอตะวันออก (东红水河: zeh), และหลิ่วเฉียน (柳黔: zlq)
- แบบหย่งเป่ย์ (邕北: zyb) มีผู้พูด 1,448,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Yongning North, Wuming (สำเนียงมาตรฐาน), Binyang, Hengxian, Pingguo
- แบบโย่วเจียง (右江: zyj) มีผู้พูด 732,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Tiandong, Tianyang, และพื้นที่บางส่วนของเมือง Baise; ทั้งหมดอยู่ในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำโย่ว
- แบบกุ้ยเปียน (桂边: zgn) มีผู้พูด 827,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Fengshan, Lingyun, Tianlin, Longlin, Yunnan Guangnan North
- แบบชิวเป่ย์ (丘北: zqe) มีผู้พูด 122,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Yunnan Qiubei
- แบบเหลียนซาน (连山: zln) มีผู้พูด 33,200 คน อาศัยอยู่บริเวณ Guangdong Lianshan, Huaiji North
ภาษาจ้วงใต้ (รหัสเดิม ccy ยกเลิกเมื่อปี 2007) คือภาษาถิ่นทางตอนใต้ของแม่น้ำหย่ง มีผู้พูด 4,232,000 คน แบ่งออกเป็น
- แบบหย่งหนาน (邕南: zyn) มีผู้พูด 1,466,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Yongning South, Fusui Central และ North, Long'an, Jinzhou, Shangse, Chongzuo
- แบบจั่วเจียง (左江: zzj) มีผู้พูด 1,384,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Longzhou (Longjin), Daxin, Tiandeng, Ningming; อยู่ในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำจั่ว
- แบบเต๋อจิ้ง (得靖) มีผู้พูด 979,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Jingxi, Debao, Mubian, Napo
- Jackson และ Lau (2012) ได้แบ่งสำเนียงนี้ออกเป็น 2 ภาษาที่ไม่สามารถสื่อสารกันได้ ได้แก่ ยาง (央: zyg), และหมิน (民: zgm)
- แบบยั่นกว่าง (砚广: zhn) หรือแบบหนง (侬) มีผู้พูด 308,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Yunnan Guangnan South, Yanshan
- แบบเหวินหมา (文麻: zhd) หรือแบบไต้ (岱) มีผู้พูด 95,000 คน อาศัยอยู่บริเวณ Yunnan Wenshan, Malipo, Guibian
Remove ads
อ้างอิง
บรรณานุกรม
แหล่งข้อมูลอื่น
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads