ลิงโลกเก่า

ลิงโลกเก่า (อังกฤษ: Old world monkey) คืออันดับวานรในวงศ์ Cercopithecidae (/ˌsɜːrkoʊpɪˈθɛsɪdiː/) โดยมีสกุล 24 สกุล และ 138 ชนิดที่ได้รับการรับรอง ทำให้เป็นวงศ์ของอันดับวานรที่ใหญ่ที่สุด สกุลของลิงโลกเก่าได้แก่บาบูน (สกุล Papio), โคโลบัสแดง (สกุล Piliocolobus) และลิงมาคาก (สกุล Macaca)

ลิงโลกเก่า[1] ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: Oligocene–Recent PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
ลิงแสม (Macaca fascicularis) จัดเป็นลิงโลกเก่า ที่พบได้ในประเทศไทย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์ Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม Mammalia
อันดับ:	อันดับวานร
อันดับย่อย:	ฮาพลอไรนิ Haplorhini
อันดับฐาน:	Simiiformes
อนุอันดับ:	Catarrhini
วงศ์ใหญ่:	ลิงโลกเก่า Cercopithecoidea Gray, 1821[2]
วงศ์:	ลิงโลกเก่า Cercopithecidae Gray, 1821[2]
สกุลต้นแบบ
Cercopithecus Linnaeus, 1758
วงศ์ย่อย
Cercopithecinae – 13 สกุล Colobinae – 10 สกุล พี่น้อง: Hominoidea
การกระจายตัวและความหนาแน่นของชนิดลิงโลกเก่า

ในวิวัฒนาการชาติพันธุ์ ลิงโลกเก่ามีความใกล้ชิดกับเอปมากกว่าลิงโลกใหม่ โดยลิงโลกเก่าและเอปเริ่มแยกจากบรรพบุรุษร่วมกันเมื่อระหว่าง 25 ล้านถึง 30 ล้านปีก่อน^[3][4] เคลดนี้ที่ประกอบด้วยลิงโลกเก่าและเอป แยกจากบรรพบุรุษร่วมกันกับลิงโลกใหม่เมื่อประมาณ 45 ถึง 55 ล้านปีก่อน^[5] ลิงโลกเก่าแต่ละสายพันธุ์มีความเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิดมากกว่าเอปหรือสัตว์กลุ่มอื่น ๆ โดยมีบรรพบุรุษร่วมกันเมื่อประมาณ 14 ล้านปีก่อน^[6]

ลิงโลกเก่าที่เล็กที่สุดคือ talapoin โดยมีความยาวจากหัวถึงตัวที่ 34–37 เซนติเมตร (1.12–1.21 ฟุต) และน้ำหนักระหว่าง 0.7 และ 1.3 กิโลกรัม (1.5 และ 2.9 ปอนด์) ส่วนลิงโลกเก่าที่ใหญ่ที่สุดคือลิงแมนดริลเพศผู้ที่มีความยาวประมาณ 70 เซนติเมตร (2.3 ฟุต) และน้ำหนักถึง 50 กิโลกรัม (110 ปอนด์)^[7] ลิงโลกเก่ามีลักษณะใบหน้าหลายหลายแบบ บางชนิดมีปากพวย บางชนิดมีจมูกแบน แลพหลายชนิดมีสีสันจำนวนมาก ลิงโลกเก่าส่วนใหญ่มีหาง แต่จับเกี่ยวไม่ได้

การจำแนก

ลิงวอก (Macaca mulatta) เพศผู้

ลิงมังกาเบย์ปลอกคอ (Cercocebus torquatus) วัยเด็ก

ค่างสีเทาเท้าดำ, (Semnopithecus hypoleucos)

ค่างนิลคีรี (Trachypithecus johnii)

มีวงศ์ย่อยที่ได้รับการรับรอง 2 วงศ์ คือ Cercopithecinae ที่ส่วนใหญ่อยู่ในทวีปแอฟริกา แต่มีลิงมาคากหลากหลายสกุลที่อยู่ในทวีปเอเชียและแอฟริกาเหนือ และ Colobinae ที่ประกอบด้วยลิงโลกเก่าสกุลในเอเชียส่วนใหญ่ แต่ก็รวมลิงโคโลบัสแอฟริกา

อนุกรมวิธานของลินเนียสเริ่มต้นที่วงศ์ใหญ่นี้:

• วงศ์ใหญ่ Cercopithecoidea
  • วงศ์ Cercopithecidae: ลิงโลกเก่า
    • วงศ์ย่อย Cercopithecinae
      • เผ่า Cercopithecini
        • สกุล Allenopithecus
        • สกุล Miopithecus
        • สกุล Erythrocebus
        • สกุล Chlorocebus
        • สกุล Cercopithecus
        • สกุล Allochrocebus
      • เผ่า Papionini
        • สกุล Macaca
        • สกุล Lophocebus
        • สกุล Rungwecebus
        • สกุล Papio
        • สกุล Theropithecus
        • สกุล Cercocebus
        • สกุล Mandrillus
    • วงศ์ย่อย Colobinae
      • กลุ่มแอฟริกา
        • สกุล Colobus
        • สกุล Piliocolobus
        • สกุล Procolobus
      • กลุ่มค่าง
        • สกุล Semnopithecus
        • สกุล Trachypithecus
        • สกุล Presbytis
      • กลุ่มจมูกแปลก
        • สกุล Pygathrix
        • สกุล Rhinopithecus
        • สกุล Nasalis
        • สกุล Simias