ศาสนาในประเทศญี่ปุ่น

ศาสนาในประเทศญี่ปุ่น ส่วนใหญ่นับถือลัทธิชินโตกับศาสนาพุทธ ประมาณ 80% ทำพิธีชินโต สักการะบรรพบุรุษและคามิที่แท่นบูชาประจำบ้านกับศาลเจ้าชินโต ซึ่งมีจำนวนมากพอ ๆ กับศาสนาพุทธ การผสานระหว่างทั้งสอง เรียกโดยทั่วไปว่า ชินบุตสึ-ชูโง ก่อนที่จะมีรัฐชินโตในศตวรรษที่ 19^[5] ในขณะที่ประชากรส่วนใหญ่นับถือชินโต มีแค่ 3% ที่ตอบในใบสอบถาม เพราะเข้าใจว่าบ่งบอกถึงลัทธิชินโต^[6][7] ประมาณสองในสามระบุเป็น "ไม่มีศาสนา" (無宗教, มูชูเกียว) และไม่ถือเป็นไม่มีศาสนา เพราะ มูชูเกียว กล่าวถึงศาสนาที่ดูปกติ "ธรรมดา" ในขณะที่ปฏิเสธการเข้าร่วมกับขบวนการที่ถูกกล่าวเป็นพวกต่างชาติหรือหัวรุนแรง^[8].

ผู้นับถือศาสนาในประเทศญี่ปุ่น (CIA World Factbook)[3]
ชินโต			70.5%
พุทธ			67.2%
คริสต์			1.5%
อื่น ๆ			5.9%
ที่มีจำนวนมากกว่า 100% เพราะชาวญี่ปุ่นหลายคนนับถือทั้งชินโตและศาสนาพุทธ

ศาสนาในประเทศญี่ปุ่น (งานวิจัยของเอ็นเอชเคใน ค.ศ. 2018)^[4]

  ไม่มี (62%)

  พุทธ (31%)

  ชินโต (3%)

  คริสต์ (1%)

  อื่น ๆ (1%)

  ไม่ระบุ (2%)

ศาสนาหลัก

ลัทธิชินโต

ชินโต หรือ คามิโนะมิจิ คือศาสนาพื้นเมืองดั้งเดิมของชาวญี่ปุ่น ที่ประชาชนญี่ปุ่นส่วนใหญ่นับถือ^[9] จอร์จ วิลเลียม ระบุว่าชินโตเป็นศาสนาที่เน้นการกระทำ^[10] โดยเฉพาะการปฏิบัติพิธีกรรมอย่างเคร่งครัดเพื่อเชื่อมโยงรากเหง้าของญี่ปุ่นโบราณ^[11] มีเอกสารทางศาสนา คือ โคจิกิ และ นิฮงโชกิ บันทึกและประมวลแนวทางการปฏิบัติตามธรรมเนียมชินโตเป็นครั้งแรกเมื่อราวคริสต์ศตวรรษที่ 8 ซึ่งเป็นการรวบรวมความเชื่อพื้นเมืองและเทวตำนานต่าง ๆ เอาไว้ หาใช่ลัทธิชินโตที่เป็นเอกภาพ^[12] กระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 21 ลัทธิชินโตมีศาลเจ้าเป็นของตนเอง ภายในประดิษฐานเทพเจ้าหลายพระองค์ เรียกว่า คามิ^[13] ซึ่งศาลเหล่านี้สร้างด้วยวัตถุประสงค์ที่หลากหลาย เช่น เป็นอนุสาวรีย์จากสงคราม การเกษตรกรรม และใช้เพื่อองค์กรศาสนาด้านอื่น ๆ ด้วย ศาสนิกชนมีความเชื่อที่หลากหลาย และมีธรรมเนียมปฏิบัติที่ต่างกันออกไปในแต่ละท้องถิ่น มีการใช้เครื่องแต่งกายและพิธีกรรมทางศาสนาที่ตกทอดมาแต่ยุคนาระ (ค.ศ. 710–794) และยุคเฮอัง (ค.ศ. 794–1185)^[12]

คำว่า "ชินโต" เดิมออกเสียงว่า ชินโด^[14] เป็นคำจากภาษาจีนว่า เฉินต่าว (จีน: 神道; พินอิน: shén dào)^[15] ประกอบด้วยคันจิสองตัวคือคำว่า ชิน (神) แปลว่า วิญญาณ หรือคามิ กับคำว่า โต (道) แปลว่า เส้นทางแห่งปรัชญาหรือการศึกษา^[12][15] ปรากฏชื่อ "ชินโด" ครั้งแรกในเอกสารยุคหลังคริสต์ศตวรรษที่ 6^[14] ส่วน คามิ มีความหมายว่า "วิญญาณ" "แก่นแท้" หรืออาจแปลว่า "เทพเจ้า" อันหมายถึงพลังงานที่ก่อให้เกิดปรากฏการณ์ต่าง ๆ^[16] คามิปรากฏอยู่หลายรูปแบบ ตั้งแต่ หิน ต้นไม้ แม่น้ำ สัตว์ สถานที่ หรือแม้แต่มนุษย์^[16] คามิกับมนุษย์ไม่อาจแยกออกจากกัน เพราะอาศัยอยู่บนโลกเดียวกัน และต่างมีความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนต่อกัน^[12]

ลัทธิชินโตถือเป็นศาสนาที่มีประชากรนับถือมากที่สุดในประเทศ มีประชากรราวร้อยละ 80 ปฏิบัติตนตามธรรมเนียมชินโต แต่มีประชากรน้อยมากที่ระบุตนเองว่าเป็นศาสนิกชนของชินโตในการสำรวจ เพราะชาวญี่ปุ่นเข้าศาลเจ้าชินโต และขอพรจากเทพเจ้าได้ โดยไม่ต้องเข้าร่วมองค์กรทางศาสนาใด ๆ^[6] ทั้งยังไม่มีพิธีกรรมเพื่อเข้าเป็นศาสนิกชนชินโตอย่างเป็นทางการ หากจะมีการนับก็จะประมาณการจากจำนวนผู้เข้าร่วมนิกายย่อยของลัทธิชินโตที่จัดตั้งใหม่แทน^[7] มีศาลเจ้าชินโต 100,000 แห่ง^[13] และมีนักบวชจำนวน 78,890 คน ทั่วประเทศญี่ปุ่น^[17]

ศาสนาพุทธ

ศาสนาพุทธเข้าสู่ประเทศญี่ปุ่นครั้งแรก เมื่อ ค.ศ. 538 หรือ 552^[18] โดยแพร่หลายมาจากอาณาจักรแพ็กเจ (ปัจจุบันอยู่ในประเทศเกาหลีใต้)^[18] กษัตริย์แพ็กเจส่งม้วนภาพพระพุทธเจ้าและพระสูตรบางส่วนให้แก่จักรพรรดิญี่ปุ่น จากนั้นศาสนาพุทธก็เผชิญการต่อต้านจากกลุ่มอนุรักษ์นิยมในช่วงระยะสั้น ๆ ราชสำนักญี่ปุ่นจึงให้การยอมรับศาสนาพุทธใน ค.ศ. 587^[18] ในช่วงเวลานั้นรัฐยามาโตะมีอำนาจเหนือชนเผ่าต่าง ๆ มีความเชื่อเรื่องเทพบรรพชนและเทพจากธรรมชาติ^[19] ในช่วงเวลานั้นก็เริ่มมีชนกลุ่มอื่นอพยพเข้ามาบนหมู่เกาะญี่ปุ่น ได้แก่ คลื่นผู้อพยพจากคาบสมุทรเกาหลี^[20] ชนบนหลังม้าจากเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ^[18] และการรับวัฒนธรรมจีนแผ่นดินใหญ่ยุคราชวงศ์สุย^[21][20] ศาสนาพุทธให้การสนับสนุนอำนาจรัฐ และหล่อหลอมตนเองเข้ากับวัฒนธรรมเอเชียตะวันออก^[19] คณะขุนนางญี่ปุ่นเริ่มสร้างวัดพุทธที่เมืองนาระ และเมืองเฮอัง (ปัจจุบันคือเกียวโต)^[19]

เมื่อรัฐบาลโชกุนมีอำนาจในคริสต์ศตวรรษที่ 12 มีการย้ายเมืองหลวงฝ่ายบริหารไปที่เมืองคามากูระ ศาสนาพุทธรูปแบบอื่น ๆ ก็เข้ามาเผยแผ่มากขึ้น โดยเฉพาะนิกายเซน ซึ่งเป็นนิกายที่ได้รับความนิยมมาก และในยุคฟื้นฟูเมจิเมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 19 มีนโยบายยกลัทธิชินโตเป็นศาสนาประจำชาติ มีการแยกศาสนสถานของชินโตกับพุทธออกจากกัน ตามมาด้วยนโยบายกำจัดศาสนาพุทธอย่างเป็นระบบ หวังให้หมดไปจากแผ่นดินญี่ปุ่น เรียกว่า ไฮบุตสึคิชากุ

ค.ศ. 2018 มีพระภิกษุ นักพรต และผู้นำของศาสนาพุทธมากกว่า 355,000 รูป^[22] ซึ่งเพิ่มขึ้นจากเดิมคือจำนวน 40,000 รูป เมื่อ ค.ศ. 2000^[23]

การจำแนกประชากร

รายงานจากงานวิจัยรวบรวมสถิติศาสนารายปีใน ค.ศ. 2015 โดยทบวงวัฒนธรรม, รัฐบาลญี่ปุ่น: มีกลุ่มผู้นับถือศาสนา 181,000 กลุ่มในประเทศญี่ปุ่น^[24]

รายงานจากงานวิจัยใน ค.ศ. 2006^[25] และ 2008^[26] ชาวญี่ปุ่นที่ระบุตัวตนเป็นศาสนาองค์กรมีน้อยกว่า 40% ของประชากร ประมาณ 35% นับถือศาสนาพุทธ, 3 ถึง 4% เป็นสมาชิกของลัทธิชินโต และน้อยกว่า 1%^[27][28][29] ถึง 2.3% นับถือศาสนาคริสต์^{[note 1]}

ผู้นับถือศาสนาในญี่ปุ่น

ศาสนา	1984[30]	1996[31]	2008[26]
พุทธ	27%	29.5%	34%
ชินโต	3%	1%	3%
คริสต์	2%	2%	1%

ผู้นับถือศาสนาในญี่ปุ่นแบ่งตามจังหวัด (ค.ศ. 1996)^[31]

จังหวัด	พุทธ เท็นได หรือ ชิงงง	พุทธ นิกาย สุขาวดี	พุทธ นิกาย เซน	พุทธ นิชิเร็น	สมาคม สร้างคุณค่า	สำนักพุทธอื่นๆ	พุทธองค์รวม	สำนักหรือ องค์กรชินโต	คริสต์	ชินโตพื้นบ้าน หรือไม่นับถือ
ฮกไกโด	~3%	13.3%	8.2%	3.2%	~2%	~2%	~31.7%	~2%	~1%	~65.3%
อาโอโมริ	~1%	10.3%	5.6%	3.4%	~2%	~3%	~25.3%	~2%	~1%	~71.7%
อิวะเตะ	~2%	6.1%	12.8%	~0	~2%	~3%	~25.9%	~0	~1%	~73.1%
มิยางิ	~3%	4.8%	9.5%	~2%	~2%	~2%	~23.3%	~0	~1%	~75.7%
อากิตะ	~0	6.9%	9.5%	~3%	~2%	~2%	~21.4%	~3%	~0	~75.6%
ยามางาตะ	~4%	5.6%	8.5%	~3%	~3%	3.4%	~27.5%	~2%	~1%	~69.5%
ฟูกูชิมะ	5.2%	4.8%	5.2%	~0	~3%	~3%	~21.2%	~0	~0	~78.8%
อิบารากิ	7.1%	4.1%	~2%	~2%	~3%	~2%	~20.2%	~1%	~1%	~77.8%
โทจิงิ	6%	3.1%	~3%	~3%	3.1%	~2%	~20.2%	~0	~1	~78.8%
กุมมะ	6.6%	3.6%	5.8%	~3%	~3%	~2%	~24%	~1%	~2%	~73%
ไซตามะ	5.8%	5.2%	~3%	~2%	3.3%	~1%	~20.3%	~0	~2%	~77.7%
ชิบะ	3.8%	4.5%	~1%	3.3%	~3%	~1%	~16.6%	~0	~1%	~82.4%
โตเกียว	3.4%	8.3%	~2%	3.3%	4%	~2%	~23%	~1%	3.4%	~72.6%
คานางาวะ	~3%	5.5%	3.7%	3.7%	3.5%	~2%	~21.4%	~1%	~3%	~74.6%
นีงาตะ	3.2%	10.6%	4.9%	~1%	~2%	~2%	~23.7%	~1%	~1%	~74.3%
โทยามะ	~2%	41.3%	~1%	~2%	~1%	~1%	~48.3%	~0	~0	~51.7%
อิชิกาวะ	~2	36.2%	~1%	~1%	~0	~3%	~43.2%	~1%	~1%	~54.8%
ฟูกูอิ	~2%	41.4%	5.5%	3.9%	~1%	~3%	~56.8%	~1%	~0	~42.2%
ยามานาชิ	~1%	4.5%	6.2%	8.9%	~3%	~3%	~26.6%	~1%	~1%	~71.4%
นางาโนะ	3.5%	11.8%	7.6%	~2%	~3%	~2%	~29.9%	~1%	~1%	~68.1%
กิฟุ	~3%	23.2%	6.8%	~1%	~3%	~1%	~38.1%	~1%	~1%	~59.9%
ชิซูโอกะ	~1%	6.2%	9.4%	7.3%	3.6%	~4%	~31.5%	~1%	~1%	~66.5%
ไอชิ	~3%	16.7%	8.5%	~1%	~3%	~2%	~34.2%	~2%	~2%	~61.8%
มิเอะ	~3%	22.9%	4.2%	~1%	~2%	~2%	~35.1%	~1%	~1%	~62.9%
ชิงะ	3%	26.7%	3.2%	~2%	~3%	~0	~37.9%	~0	~1%	~61.1%
เกียวโต	~3%	17.5%	3.4%	~2%	~3%	~3%	~31.9%	~2%	~2%	~66.1%
โอซากะ	5.9%	15.6%	~3%	3%	5.2%	~1%	~33.7%	~1%	~1%	~64.3%
เฮียวโงะ	8.6%	12.2%	3.1%	~3%	3.1%	~3%	~33%	~2%	~2%	~63%
นาระ	4.2%	17.3%	~1%	~3%	~3%	~2%	~30.5%	~0	~1%	~68.5%
วากายามะ	9.6%	13.5%	~3%	~1%	3.5%	~2%	~32.6%	~0	~0	~67.4%
ทตโตะริ	~3%	10.4%	8.8%	4%	~2%	~3%	~31.2%	~3%	~1%	~64.8%
ชิมาเนะ	~4%	18.4%	6.5%	~2%	~1%	~3%	~30.9%	~2%	~1%	~66.1%
โอกายามะ	16.6%	5.1%	3%	5.9%	~3%	0	~33.6%	~2%	~1%	~63.4%
ฮิโรชิมะ	4.4%	35.3%	3.6%	~2%	4.9%	~1%	~51.2%	~2%	~2%	~44.8%
ยามางูจิ	~3%	21.9%	3.8%	~2%	3.8%	~1%	~35.5%	~1%	~1%	~62.5%
โทกูชิมะ	19.8%	6.7%	~0	~1%	3%	~1%	~31.5%	~1%	~1%	~66.5%
คางาวะ	14%	18%	~1%	~2%	~3%	~1%	~39%	~0	~1%	~60%
เอฮิเมะ	9.3%	6.7%	5.3%	~2%	~3%	~1%	~27.3%	~1%	~2%	~69.7%
โคจิ	6.3%	6.3%	~0	~1%	~3%	~1%	~17.6%	5.5%	~0	~76.9%
ฟูกูโอกะ	~2%	24.1%	3.3%	3%	3.3%	~2%	~37.7%	~1%	~2%	~59.3%
ซางะ	~4%	21.9%	6.1%	~3%	~2%	~3%	~40%	~0	~0	~60%
นางาซากิ	4.9%	19.5%	3.6%	5.1%	~3%	~3%	~39.1%	~2%	5.1%	~53.8%
คูมาโมโตะ	~2%	28.4%	~3%	~2%	~2%	~1%	~38.4%	~0	~1%	~61.6%
โออิตะ	~3%	20.7%	4.7%	~3%	~3%	~1%	~35.4%	~2%	~1%	~61.6%
มิยาซากิ	~3%	18.2%	~3%	~3%	~3%	3.3%	~33.5%	3.8%	~1%	~61.7%
คาโงชิมะ	~2%	29.8%	~1%	~2%	~3%	6%	~43.8%	~3%	~0	~53.2%
โอกินาวะ	~0	~0	~0	~0	3.6%	~0	~3,6%	~0	~3	~93.4%
ญี่ปุ่น	4%	12.9%	4.1%	~3%	3%	~2.5%	~29.5%	~1%	~2%	~67.5%

หมายเหตุ

1. รายงานจาก the Dentsu survey ประจำปี 2006: 1% นับถือโปรเตสแตนต์, 0.8% นับถือโรมันคาทอลิก และ 0.5% นับถืออีสเทิร์นออร์ทอดอกซ์^[25]