สมเด็จพระพุฒาจารย์ (วน ฐิติญาโณ)

สมเด็จพระพุฒาจารย์ นามเดิม วน ฉายา ฐิติญาโณ เป็นสมเด็จพระราชาคณะฝ่ายมหานิกาย ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาสวัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร เจ้าคณะใหญ่หนใต้ กรรมการมหาเถรสมาคม และอดีตผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (วน ฐิติญาโณ)
คำนำหน้าชื่อ	ท่านเจ้าประคุณ
ส่วนบุคคล
เกิด	25 เมษายน พ.ศ. 2437 (83 ปี 177 วัน ปี)
มรณภาพ	19 ตุลาคม พ.ศ. 2520 โรงพยาบาลศิริราช กรุงเทพมหานคร
นิกาย	มหานิกาย
การศึกษา	นักธรรมชั้นเอก เปรียญธรรม 6 ประโยค
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร
อุปสมบท	พ.ศ. 2457
ตำแหน่ง	อดีตผู้รักษาการเจ้าคณะมณฑลปราจีนบุรี อดีตเจ้าอาวาสวัดอรุณราชวราราม อดีตผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช

ประวัติ

ชาติกำเนิด

สมเด็จพระพุฒาจารย์ มีนามเดิมว่าวน เกิดเมื่อวันพุธที่ 25 เมษายน พ.ศ. 2437 เป็นบุตรพระวิชิตชาญณรงค์ (เทศ วิชิตะกุล) เจ้าเมืองปราณบุรี กับนางวิชิตชาญณรงค์ (ทองอยู่ วิชิตะกุล) ภูมิลำเนาอยู่ตำบลบ้านนารายณ์ อำเภอเมืองเพชรบุรี มีพี่น้องร่วมบิดามารดา 8 คน^[1]

การศึกษา

เมื่ออายุได้ 7 ปี ติดตามบิดาไปอยู่อำเภอปราณบุรี ได้เรียนภาษาไทยกับ พระครูสุทธาจารคุณ (อ่ำ) วัดนาห้วย ในปีพ.ศ. 2446 บิดาได้ฝากเป็นศิษย์ของพระอาจารย์แก้ว ที่วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร ได้เรียนภาษาบาลีกับพระมหาถนอม อคฺคปญฺโญ ต่อมาได้ฝากตัวเป็นศิษย์ของพระครูฌาณภิรัต (โป๊ะ) วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร เรียนภาษาไทยและภาษาบาลีที่โรงเรียนกล่อมพิทยากร พออายุได้ 15 ปี จึงได้บรรพชาโดยมีพระอาจารย์หมก วัดพระเชตุพนฯ เป็นพระอุปัชฌาย์ พ.ศ. 2456 สอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค ถึงปีพ.ศ. 2457 ได้กลับไปอุปสมบท ณ วัดนาห้วย เมืองปราณบุรี โดยมีพระอาจารย์เดิม เป็นพระอุปัชฌาย์ สมเด็จพระวันรัต (เผื่อน ติสฺสทตฺโต) ขณะยังดำรงสมณศักดิ์ที่พระศากยบุตติยวงศ์ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ เมื่อบวชแล้วกลับมาอยู่วัดพระเชตุพนฯ ตามเดิม ได้เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมของสำนัก ต่อมาสอบได้เป็นเปรียญธรรม 6 ประโยค และสอบนักธรรมชั้นเอกได้เป็นรุ่นแรก^[2]

สมเด็จพระพุฒาจารย์(วน) วัดอรุณราชวราราม ได้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ตั้งแต่วันที่ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๘ ถึงวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๐๘

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2464 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระวิเชียรธรรมคุณาธาร
• พ.ศ. 2482 เป็นพระราชาคณะชั้นราชในราชทินนามเดิม
• 8 มิถุนายน พ.ศ. 2490 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพมุนี ศรีวิสุทธศีลาจารย์ ญาณนายก ตรีปิฎกธรา มหาคณฤศร บวรสังฆาราม คามวาสี^[3]
• 4 ธันวาคม พ.ศ. 2492 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมไตรโลกาจารย์ ปรีชาญาณดิลก ตรีปิฎก คุณาลงกรณ์ ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี^[4]
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2504 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระธรรมปัญญาบดี ศรีวิสุทธิคุณ สุนทรนายก ตรีปิฎกคุณาลังการวิภูสิต มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี^[5]
• 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 เป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระพุฒาจารย์ สมถวิปัสสนายานปรีชา อรัญญิกมหาปริณายก ตรีปิฎกโกศล วิมลคัมภีรญาณสุนทร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี^[6]

ตำแหน่ง

• พ.ศ. 2483 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้รักษาการเจ้าคณะมณฑลปราจีนบุรี
• พ.ศ. 2490 โปรดให้มาดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดอรุณราชวราราม
• 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2508 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชแทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อยู่ ญาโณทโย) ซึ่งประชวรมากจนไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้^[7]
• 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2508 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชแทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อยู่ ญาโณทโย) ซึ่งสิ้นพระชนม์^[8]

เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์(วน) มรณภาพเมื่อวันที่ ๑๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๐ สิริชนมายุ ๘๓ ปี ๖ เดือน ๒๔ วัน

มรณภาพ

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (วน ฐิติญาโณ) ได้มรณภาพด้วยโรคอัมพาต เส้นโลหิตในสมองอุดตัน เมื่อวันที่ 19 ตุลาคม พ.ศ. 2520 สิริอายุได้ 83 ปี 177 วัน ได้รับพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2521